Ðịnh hướng giá trị cho sinh viên hiện nay

Sinh viên là bộ phận ưu tú của thanh niên Việt Nam, đang được học tập và đào tạo trong các trường cao đẳng và đại học. Ðây là nguồn chủ yếu bổ sung cho đội ngũ trí thức tương lai và là nguồn lực quan trọng của sự nghiệp CNH, HÐH đất nước. Việc định hướng cho sinh viên những giá trị sống đích thực là nhiệm vụ rất quan trọng của toàn xã hội. Và đây cũng là một điểm nhấn quan trọng trong Nghị quyết Hội nghị BCH T.Ư Ðảng lần thứ 7 (khóa X),  về Tăng cường sự lãnh đạo của Ðảng đối với công tác thanh niên thời kỳ CNH, HÐH.

Có thể khẳng định, trong những năm gần đây, niềm tin của sinh viên vào sự lãnh đạo của Ðảng, vào con đường XHCN và sự phát triển đi lên của đất nước được củng cố và tăng cường rõ rệt. Thái độ và ý thức của sinh viên được nâng lên, xu hướng ngày càng tích cực. Sinh viên quan tâm và có trách nhiệm hơn đến những vấn đề của quê hương, đất nước, của Ðảng, của Ðoàn, các vấn đề trong khu vực và quốc tế, tích cực tham gia các hoạt động do Ðoàn, Hội tổ chức.

Không chỉ thụ động tiếp thu, tiếp nhận, sinh viên ngày càng chủ động và tích cực hơn trong tham gia các hoạt động chính trị. Ngày càng có nhiều sinh viên ưu tú, có trình độ kiến thức, được tiếp cận với nhiều nguồn thông tin đa dạng, nhưng vẫn giữ vững lập trường vững vàng, có lý tưởng niềm tin vào chế độ và được đứng trong hàng ngũ của Ðảng ở độ tuổi còn rất trẻ. Kết quả khảo sát gần đây cho thấy có 7,9% số sinh viên cho rằng vào Ðoàn, vào Ðảng là niềm vinh dự; 43,5% số sinh viên cho rằng vào Ðoàn, vào Ðảng có cơ hội tham gia các hoạt động có ích cho xã hội, số thanh niên thờ ơ không quan tâm vào Ðoàn, vào Ðảng là 19,4%.

Ý thức tự lập thân, lập nghiệp của sinh viên ngày càng được khẳng định và phát huy, tư tưởng dám nghĩ, dám làm đang dần dần phổ biến trong sinh viên. Tư tưởng sớm tự khẳng định mình nảy sinh và phát triển trong thời kỳ đổi mới đất nước không chỉ là nét mới về chất mà còn là động lực thúc đẩy sinh viên vươn lên trong quá trình học tập, rèn luyện. Tính thực tế trong tư duy và tư tưởng của sinh viên ngày càng phát triển qua quá trình hoạt động trong cơ chế mới.

Ngày nay, sinh viên suy nghĩ đến vấn đề học tập, làm việc sao cho hiệu quả, cống hiến nhiều và đạt được nhiều lợi ích. Khắc phục từng bước tư tưởng bình quân, cào bằng, không khuyến khích người tài; dám phê bình, dám đấu tranh với những cái sai theo đúng luật pháp. Xu thế cạnh tranh trong học tập và nghề nghiệp nổi bật ở sinh viên, cố gắng nâng cao trình độ và năng lực của bản thân để có nhiều cơ hội có việc làm, có thu nhập cao. Ðã xuất hiện nhiều sinh viên đã cùng một lúc học nhiều trường, số sinh viên theo học các chương trình trên đại học tăng khá mạnh. Phong trào học ngoại ngữ, tin học trong sinh viên phát triển mạnh mẽ, đặc biệt những năm cuối khóa có từ 80 đến 90% số sinh viên theo học.

Sinh viên đang chịu sự tác động nhiều hướng, nhiều chiều theo sự diễn biến của xã hội trên các mặt, trong đó có mặt trái của kinh tế thị trường. Hạn chế của một bộ phận sinh viên là sự non kém, thiếu ý thức chính trị. Do họ thiếu từng trải, chưa tích lũy được nhiều kinh nghiệm sống cho nên chưa tạo dựng được bản lĩnh chính trị vững vàng, chưa kiên định và kiên trì lý tưởng phấn đấu. Trước một sự việc có lúc sinh viên mơ hồ, không tự lý giải được diễn biến phức tạp để hiểu và phân biệt đâu là hiện tượng, đâu là bản chất, dẫn đến lúng túng, hoang mang và có hành động lệch lạc, thậm chí sai trái. Vì vậy, sinh viên là đối tượng chính bị lôi kéo và dễ bị lôi kéo của các thế lực thù địch. Bên cạnh đó, sinh viên còn chịu tác động từ rất nhiều các nguồn thông tin, sự lạm dụng của các website, blog đen dẫn đến sai lệch tư tưởng trong một bộ phận sinh viên.

Một biểu hiện khác rất đáng chú ý trong sinh viên hiện nay là lối sống thực dụng đang chi phối mạnh suy nghĩ và hành động của một bộ phận sinh viên, đẩy bộ phận sinh viên này đặt lợi ích cá nhân lên trên hết. Họ tỏ ra thờ ơ với sinh hoạt chính trị, không quan tâm đến cuộc sống của cộng đồng, không tham gia công tác xã hội, không chịu làm việc, hưởng thụ quá khả năng của mình làm ra nên đã sa vào các tệ nạn xã hội và vi phạm pháp luật. Là bộ phận trẻ tuổi của xã hội, có năng lực tri thức cao, sinh viên là những người dễ mẫn cảm với những thay đổi trong xã hội, họ rất lo lắng về việc làm sau khi ra trường và tỏ ra bất bình trước những hiện tượng tiêu cực, thiếu công bằng trong đào tạo, tuyển dụng, những hiện tượng tham ô, tham nhũng hiện nay...

Trong thời gian tới, những mặt tích cực trong tư tưởng của sinh viên nhìn chung vẫn tiếp tục phát huy và ngày càng trở thành động lực tinh thần mạnh mẽ cho sinh viên vươn lên, trưởng thành nhanh hơn, cống hiến tốt hơn cho Tổ quốc và nhân dân. Ðể có thể nắm bắt, thực hiện có hiệu quả công tác vận động, tập hợp thanh niên sinh viên, trước hết phải nắm được những diễn biến tình hình tư tưởng của các tầng lớp, đối tượng sinh viên, nhất là tâm tư, nguyện vọng và những khó khăn của sinh viên. Tổ chức Ðoàn, Hội phải trở thành cầu nối giữa sinh viên với Ðảng, đề đạt với Ðảng và Nhà nước xem xét giải quyết, nhất là những vấn đề có liên quan đến lợi ích thiết thân, chính đáng, như: học tập, việc làm, nhu cầu vui chơi giải trí để tạo điều kiện cho họ cống hiến, trưởng thành.

Trước sự diễn biến phức tạp của tình hình, sự tác động về nhiều mặt đến sinh viên, vấn đề quan trọng bậc nhất là trang bị cho sinh viên những hiểu biết cơ bản về lý luận chính trị, giáo dục về truyền thống cách mạng của dân tộc để tự họ có thể chủ động lý giải cho mình những vấn đề đặt ra trong cuộc sống, hiểu được đâu là hiện tượng, đâu là bản chất. Việc học tập lý luận chính trị cơ bản, và giáo dục truyền thống là yêu cầu và nguyện vọng của đông đảo sinh viên.

Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh các phong trào hành động cách mạng, phong trào thi đua yêu nước, các hoạt động tình nguyện vì cộng đồng trong sinh viên thông qua việc kết hợp hài hòa giữa việc chăm lo bồi dưỡng, giáo dục sinh viên về mọi mặt; giải quyết những vấn đề khó trong công tác sinh viên như định hướng nghề nghiệp, việc làm, tạo điều kiện cho sinh viên vay vốn tự giải quyết việc làm và có cơ hội tìm việc làm. Bồi dưỡng cho sinh viên hoài bão vươn lên làm chủ khoa học - kỹ thuật, bồi dưỡng phát huy những thế mạnh của sinh viên về trình độ văn hóa, khoa học công nghệ, ý chí quyết tâm thoát khỏi đói nghèo, lạc hậu, đưa đất nước ta sánh vai với các cường quốc năm châu như Bác Hồ kính yêu hằng mong ước.

NGUYỄN HUY LỘC