Để sách cũ hấp dẫn người đọc

Nhưng thật ngạc nhiên, sau hai lần tổ chức định kỳ vào thứ bảy và Chủ nhật của tuần đầu tháng, với hàng chục tấn sách cũ được huy động, “chợ” đã quy tụ khoảng 85% số đơn vị kinh doanh sách cũ ở các địa phương phía bắc, thu hút hàng chục nghìn lượt người ghé thăm với hàng nghìn đầu sách được bán. Đáng chú ý các cá nhân có sách cũ đều có thể đăng ký với Ban tổ chức để mở gian hàng lưu động. Đây là cách làm thiết thực nhằm huy động nguồn sách cũ trong cộng đồng để phục vụ những người có nhu cầu.

Đầu tháng 3 này, “Chợ phiên sách cũ” tiếp tục được tổ chức tại Hà Nội, đón nhận hàng nghìn lượt người tham dự. Sách cũ có thể chỉ mang bán đồng nát với giá rẻ rúng, nhưng cũng có thể rao bán với giá hàng chục, thậm chí hàng trăm triệu đồng. Tuy nhiên, giá trị của cuốn sách không thể chỉ đo đếm bằng tiền. Điều này giúp lý giải vì sao thời gian qua các hoạt động giao dịch, mua bán sách cũ diễn ra khá sôi nổi trên mạng xã hội cũng như ngoài đời, với các hình thức: mở kho sách cũ, đại hội sách cũ, chợ phiên sách cũ...; và sức hút của những hoạt động này không hề giảm. Đằng sau những cuốn sách cũ cho chúng ta thấy sự vận động của văn hóa đọc, cũng như thái độ ứng xử của cộng đồng đối với sách trong thời buổi bùng nổ công nghệ thông tin.

Tuy nhiên, để các hoạt động như “Chợ phiên sách cũ” thật sự phát huy hiệu quả, có một số vấn đề cần điều chỉnh. Trước hết, đó là việc một số nhà xuất bản mang khá nhiều sách tồn kho trong năm đến để thanh lý, vì vậy số lượng sách này cần được tiết giảm hợp lý sao cho chợ sách không trở thành nơi tiêu thụ sách ế, làm mất tính chất đặc thù của hoạt động giao dịch sách cũ. Ban tổ chức cũng cần kiểm soát nguồn sách bán ra, nhất là những sách mới xuất bản nhưng được bày bán với giá rẻ hơn so với thị trường để tránh tình trạng sách lậu, sách giả trà trộn đánh lừa người đọc. Bên cạnh đó, các quầy sách lưu động của cá nhân cũng cần tổ chức quy củ, tạo điều kiện thuận lợi cho khách tham quan, mua sách.

Điều cần lưu ý khác, là sự xuất hiện một số gian hàng bán đồ ăn, uống, quà tặng kèm phụ kiện, bói bài tarot, tổ chức các trò vui chơi có thưởng… với loa thùng quảng cáo diễn ra một cách ồn ào, ảnh hưởng ít nhiều đến không gian văn hóa truyền thống mà Ban tổ chức muốn phục dựng cũng như các hoạt động trao đổi. Những gian hàng này cần bảo đảm trật tự và vệ sinh chung, như vậy những "Chợ phiên sách cũ" mới không có nguy cơ biến thành một hội chợ thương mại trong đó sách chỉ đóng vai trò thứ yếu. Chúng ta có thể tham khảo cách tổ chức những hoạt động này ở nước ngoài, tiêu biểu như "chợ sách cũ" mở dọc hai bờ sông Xen ở Pa-ri (Pháp). Tại đây, để hạn chế việc các hiệu sách bán đồ lưu niệm cho du khách nhằm tăng doanh thu khiến hoạt động kinh doanh thương mại sách có xu hướng bị biến tướng, chính quyền thành phố yêu cầu ít nhất ba phần tư số lượng hàng hóa tại các cửa hiệu phải là sách báo.

Chứng kiến sự hào hứng của độc giả thời gian qua khi bất chấp cả những ngày mưa rét để đến với “Chợ phiên sách cũ”, “Đại hội sách cũ”…; tìm kiếm hàng giờ những cuốn sách từng gắn với tuổi thơ của mình hay những cuốn sách có giá trị nhưng đã lâu không được tái bản…, mới thấy sự phát triển của công nghệ dù có tác động mạnh mẽ đến lĩnh vực xuất bản cũng như xu hướng đọc đến thế nào thì sách cũ vẫn có chỗ đứng trong lòng bạn đọc. Văn hóa đọc vẫn đang được duy trì trong cộng đồng với nhiều hình thức khác nhau. Sách là tri thức, khi tri thức được tìm kiếm, thâu nạp và lan tỏa, đó mới là tín hiệu tốt lành cho sự phát triển của xã hội.