Đề phòng ngộ độc paracetamol ở trẻ em

Khi trẻ bị sốt, có thể cho uống thuốc hạ sốt để trẻ giảm sốt. Paracetamol là thuốc hạ sốt được dùng phổ biến trong cộng đồng, dễ sử dụng nhưng vẫn còn nhiều trường hợp sử dụng thuốc không đúng, sử dụng quá liều cho trẻ đã dẫn tới ngộ độc thuốc.

Cần lưu ý là chỉ dùng thuốc hạ sốt nếu trẻ sốt trên 38,5oC, khi mà các chức năng của cơ thể bị rối loạn, đặc biệt là trẻ dưới 5 tuổi có nguy cơ co giật. Nếu sốt nhẹ (dưới 38,5oC) thì không nên dùng, vì sốt chính là phản ứng tự vệ của cơ thể.

Paracetamol có nhiều tên biệt dược như acemol, dafalgan, efferalgan, fevramol, oralgan... Thuốc thường được dùng để hạ sốt trong cảm cúm, do nhiễm khuẩn hay virus, hoặc sau tiêm chủng...

Ngoài ra, paracetamol còn được dùng để giảm đau trong các trường hợp như đau đầu, đau răng, đau khớp, đau do ngã, chấn thương... Thuốc bắt đầu có tác dụng sau 15-30 phút, đạt tác dụng tối đa sau 3 giờ (hạ 1,5-2,25oC và giữ được tác dụng trong 3-4 giờ. Vì vậy, phải dùng thuốc cách nhau tối thiểu 4 giờ. Thuốc được chuyển hóa ở gan thành một chất hòa tan trong nước và thải trừ ra ngoài qua nước tiểu.

Dạng thuốc: có rất nhiều loại như: viên nén, thuốc bột, thuốc nước, viên đạn, thuốc cốm, thuốc tiêm... Khi dùng phải lưu ý liều lượng thuốc để tránh ngộ độc.

Liều lượng: 10-20mg/kg/1 lần, cứ 4-6 giờ sau có thể nhắc lại 1 lần nếu còn sốt trên 38,5oC.

Liều tối đa không quá 100mg/kg/24 giờ.

Cách dùng:

Viên nén, viên bao, viên nhộng: nuốt nguyên viên hoặc hòa tan với nước sôi để nguội.

Viên sủi bọt: thả viên thuốc vào cốc nước sôi để nguội, đạn: trước hết, tháo bỏ bao bì, làm ướt viên thuốc với nước rồi đặt vào hậu môn của trẻ (đầu lớn vào trước) và dùng ngón tay đẩy cho thuốc vào hẳn trong hậu môn.

Nếu dùng thuốc 2 ngày mà không đỡ sốt thì phải cho bé đi khám bác sĩ. Không nên tự ý dùng thuốc hạ sốt quá 5 ngày.

Tác dụng phụ: Nói chung, paracetamol là thuốc ít độc tính, an toàn khi sử dụng nhưng không được dùng quá liều. Tác dụng phụ đôi khi gặp là mệt mỏi, run tay, đau hai bên lưng.

Dị ứng thuốc rất ít gặp, biểu hiện là phát ban lốm đốm trên da, ngứa, nổi mề đay. Trường hợp nặng có thể gây xuất huyết dưới da, đái ra máu. Cần đưa ngay trẻ tới bệnh viện.

Dùng thuốc quá liều

Nếu dùng thuốc quá liều (trên 100mg/kg/24 giờ), trẻ có thể có biểu hiện: khó chịu, kích thích, vã mồ hôi, đau bụng, nôn, tiêu chảy, co giật, hôn mê. Đôi khi không thấy triệu chứng nhưng gan vẫn bị tổn thương (hoại tử không hồi phục) rất nguy hiểm.

Một số nguyên nhân dẫn đến tình trạng dùng thuốc quá liều:

Trẻ uống nhầm thuốc.

Dùng 2 liều sát nhau quá (cách nhau dưới 4 giờ), ví dụ khi trẻ không hết sốt, gia đình nóng ruột lại cho uống thêm.

Vừa dùng thuốc viên, vừa dùng thuốc đặt hậu môn với tên gọi khác nhau, nhưng đều là biệt dược của paracetamol. Vì thế, các bậc cha mẹ nên hết sức thận trọng khi cho trẻ dùng paracetamol.