“Tiếp lửa” làng nghề
Từ năm 1983, tỉnh Vĩnh Long hình thành ngành sản xuất gốm đất nung và phát triển mạnh trong khoảng thời gian từ năm 1997 đến 2007. Sản phẩm “Gốm đỏ Vĩnh Long” có sắc đỏ đặc trưng, được nhiều khách hàng trong và ngoài nước ưa chuộng.
Ngành sản xuất gốm đỏ đã từng là một ngành mang lại giá trị kinh tế cao và góp phần giải quyết việc làm cho nhiều lao động nông thôn với thu nhập ổn định. Tuy nhiên, ngành gốm vẫn còn một số hạn chế nhất định, như: Doanh nghiệp chưa quan tâm đúng mức đến việc nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm; nguồn nguyên liệu chưa đáp ứng được nhu cầu sản xuất gốm.
Do đặc thù của ngành gốm phụ thuộc vào tay nghề của lao động, sử dụng nhiều công đoạn thủ công, ít sử dụng máy móc, thiết bị, vì thế khi có đơn hàng lớn, các doanh nghiệp, cơ sở lại thiếu lao động sản xuất.
Nhằm bảo tồn và đáp ứng nhu cầu của thị trường, doanh nghiệp tư nhân Phong Vân (phường Thanh Đức) đã quyết định đầu tư một máy trộn đất và hai máy xoay chậu lớn với tổng kinh phí 270 triệu đồng, trong đó, kinh phí hỗ trợ từ nguồn “Đề án nâng cao chuỗi giá trị ngành sản xuất gốm đỏ tỉnh Vĩnh Long giai đoạn 2021-2025” năm 2025 là 127 triệu đồng.
Việc quyết định mở rộng quy mô sản xuất, đầu tư máy móc, thiết bị mới đã góp phần tăng năng suất, chất lượng sản phẩm, giảm giá thành, nâng cao sức cạnh tranh. Từ đó, góp phần nâng cao chuỗi giá trị ngành sản xuất gốm đỏ của doanh nghiệp nói riêng và của tỉnh nói chung. Doanh nghiệp tư nhân Phong Vân (phường Thanh Đức) Trần Ngọc Khải cho biết: “Được Trung tâm Khuyến công tỉnh hỗ trợ thiết bị hiện đại để nâng cao năng suất, cơ sở của chúng tôi rất phấn khởi. Sự hỗ trợ này đã tiếp thêm động lực rất lớn cho doanh nghiệp.
Trước đây, cơ sở chỉ sản xuất gốm theo phương pháp thủ công, năng suất không cao. Từ khi được hỗ trợ thiết bị, máy móc mới, năng suất sản phẩm đã tăng nhanh. Theo đó, Công ty TNHH Sáu Mừng, xã Cái Nhum cũng vừa được Trung tâm Khuyến công Vĩnh Long hỗ trợ 50% chi phí máy nén khí phục vụ sản xuất gốm, góp phần giảm chi phí đầu tư trang thiết bị vừa tiếp thêm động lực cho cơ sở ngày càng phát triển.
Giám đốc Công ty TNHH Sáu Mừng Huỳnh Kim Thủy chia sẻ: “Nhờ Nhà nước quan tâm hỗ trợ, công ty tăng cường ứng dụng máy móc, thiết bị tiên tiến đã giúp nâng cao chuỗi giá trị ngành sản xuất gốm của công ty; đồng thời, giải quyết phần nào khó khăn hiện tại mà cơ sở sản xuất gốm đang gặp phải, nhằm duy trì, phát triển và bảo tồn các làng nghề gốm ở địa phương”.
Vực dậy làng nghề
Làng nghề truyền thống gạch, gốm đỏ hơn trăm năm tuổi ở Vĩnh Long luôn là niềm tự hào của người dân nơi đây. Trước yêu cầu ngày càng cao của thị trường và sức ép cạnh tranh của các sản phẩm công nghiệp hiện đại, làng nghề gốm đỏ đang đứng trước nhu cầu phải đổi mới để thích nghi và phát triển bền vững.
Trong bối cảnh đó, hoạt động khuyến công tích cực đồng hành, hỗ trợ các cơ sở sản xuất gốm mạnh dạn ứng dụng máy móc, thiết bị tiên tiến, nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, đồng thời giữ gìn bản sắc vốn có của nghề gốm truyền thống. Tiếp tục triển khai thực hiện đề án “Nâng cao chuỗi giá trị ngành gốm đỏ giai đoạn 2021-2025”, Trung tâm Khuyến công tỉnh vừa tổ chức nghiệm thu hai đề án hỗ trợ đầu tư máy móc, thiết bị cho các đơn vị có nhu cầu.
Từ sự đồng hành này, các doanh nghiệp đã có những bước chuyển mình rõ nét… Từ năm 2021 đến nay, Vĩnh Long đã hỗ trợ 23 cơ sở sản xuất gạch, gốm với tổng kinh phí hơn 2,7 tỷ đồng. Riêng trong năm 2025, Trung tâm Khuyến công tiếp tục kế hoạch triển khai hỗ trợ 10 doanh nghiệp ứng dụng máy móc, thiết bị tiên tiến vào sản xuất; đồng thời tổ chức các lớp tập huấn, đào tạo kỹ thuật và bồi dưỡng kiến thức xuất khẩu gốm, nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh cho các cơ sở sản xuất gốm đỏ trên địa bàn tỉnh.
