Đại Phong hôm nay

Hơn bốn mươi năm về lại nơi khởi nguồn của một phong trào thi đua, chúng tôi cảm nhận được những 'ngọn gió Ðại Phong' vẫn là điểm tựa chắc chắn để HTX đạt được những thành tựu mới trên bước đường xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp.

Nơi khởi nguồn một phong trào thi đua

Chúng tôi về Ðại Phong trong những ngày đầu tháng tư khi người dân nơi đây sôi nổi tổ chức phong trào thi đua xây dựng nông thôn mới. Sau cái bắt tay thật chặt, chúng tôi cùng với Chủ nhiệm HTX Ðại Phong, Nguyễn Văn Hoàng đến thăm ông Ðặng Ngọc Ðính, năm nay 83 tuổi- nguyên Chủ nhiệm HTX Ðại Phong. Ông như một 'pho sử' của làng, cuộc đời được chứng kiến bao thăng trầm và vinh quang của HTX nên khi chúng tôi khẽ chạm vào những kỷ niệm của một thời ấy, ông sôi nổi hẳn lên.

 Câu chuyện về ngày đầu thành lập HTX Ðại Phong, về những kỷ niệm của người dân Ðại Phong đối với Ðại tướng Nguyễn Chí Thanh... như cuốn hút chúng tôi. Ông Ðính kể: 'Năm 1959, HTX Ðại Phong ra đời trên cơ sở hợp nhất ba HTX nhỏ, nhưng ở địa thế của vùng đất trũng (thấp hơn so với mặt biển 0,8 mét) nên chưa mưa đã úng, chỉ trồng được lúa su - giống lúa địa phương duy nhất lúc bấy giờ. Xác định muốn sản xuất ăn chắc, trước hết phải coi trọng vấn đề làm thủy lợi, bờ vùng, bờ thửa. Ban quản trị HTX vận động xã viên khoanh vùng ngăn thủy triều, chống mặn, chống úng, đưa giống lúa ven, lúa chùm có năng suất cao thay thế giống lúa su. Chỉ sau hai năm cải tạo đồng ruộng, đất canh tác của xã viên HTX Ðại Phong từ chỗ chỉ hai sào/người (năm 1960) đến năm 1962 đã tăng lên bảy sào/người, sản lượng lương thực tăng từ 650 kg/khẩu lên 880 kg/khẩu. HTX phát triển thêm nghề mộc, rèn, làm chiếu cói, đan lát để tăng thu nhập cho xã viên'.

Mùa đông năm 1960, một vinh dự và niềm tự hào lớn đối với xã viên HTX Ðại Phong là được đón Ðại tướng Nguyễn Chí Thanh, Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Nông nghiệp Trung ương, về kiểm tra và nghiên cứu tình hình sản xuất của HTX. Ông Ðính kể: 'Ði trong giá lạnh với chiếc áo tơi, nón lá, Ðại tướng đến từng con đê, từng cánh đồng để tìm hiểu cung cách làm ăn của HTX. Vào từng nhà kiểm tra từng bao thóc, xem ai đói, ai nghèo, kiểm tra từng chuồng trâu xem trâu có đủ ấm, để bảo đảm sức kéo cho vụ mùa. Có khi Ðại tướng ra đồng thăm lúa, rồi cùng xuống cấy với các mẹ, các chị nông dân'. Hình ảnh của một vị tướng xông pha trận mạc rất đỗi bình dị, gần gũi và gắn bó với nông dân Ðại Phong.

Nói chuyện với bà con ngay tại sân kho, Ðại tướng Nguyễn Chí Thanh đã khen ngợi HTX mặc dù mới hợp nhất nhưng có cách tổ chức, quản lý làm ăn có hiệu quả hơn một số địa phương khác. Ðại tướng động viên bà con xã viên tích cực làm thủy lợi, đưa các giống lúa mới có năng suất cao vào sản xuất, phát triển ngành nghề để tăng thu nhập, đưa chăn nuôi thành ngành chính để tăng nhanh thực phẩm và tăng phân bón cho đồng ruộng. Sau ngày gặp gỡ Ðại tướng Nguyễn Chí Thanh, phong trào thi đua sản xuất trong xã viên HTX Ðại Phong phát triển thêm một bước mới. Phong trào khoanh vùng thủy lợi 'nghiêng đồng đổ nước ra sông', đưa giống lúa chùm, ven thay cho giống lúa su đã trở thành cuộc 'cách mạng' về cây lúa trên đồng đất Ðại Phong.

Sau chuyến thực tế đó, Ðại tướng Nguyễn Chí Thanh có báo cáo gửi Chủ tịch Hồ Chí Minh. Cảm phục trước cách làm của HTX Ðại Phong, Bác Hồ với bút danh Trần Lực đã viết bài 'Một hợp tác xã gương mẫu' đăng trên

Báo Nhân Dân số 2489 ra ngày 11-1-1961. Tiếp đó, trên Báo Nhân Dân số 2582 ra ngày 15-4-1961, cũng với bút danh Trần Lực, Bác Hồ viết một bài khác: 'Phong trào Ðại Phong'. Bác viết: 'Từ ngày đồng chí Nguyễn Chí Thanh nêu những ưu điểm và tiến bộ của hợp tác xã Ðại Phong, đến nay chưa đầy hai tháng, mà khắp cả miền Bắc đã có ngót 1.000 hợp tác xã nhận thi đua: Học tập Ðại Phong, đuổi kịp Ðại Phong, vượt quá Ðại Phong. Ðó là một phong trào rất tốt và rất mạnh mẽ, nó chứng tỏ tinh thần hăng hái, lực lượng to lớn và khả năng dồi dào của đồng bào nông dân ta...'.

Từ kinh nghiệm của Ðại Phong, một phong trào thi đua đã được dấy lên trên toàn miền bắc, mang lại những thành tựu về xây dựng HTX và phát triển sản xuất nông nghiệp, góp phần to lớn vào việc xây dựng miền bắc hậu phương. Cùng với 'Sóng Duyên Hải', 'Cờ Ba Nhất', 'Trống Bắc Lý', phong trào 'Gió Ðại Phong' đã đi vào lịch sử, in đậm trong tâm trí hàng triệu con người Việt Nam trong những năm chống Mỹ, cứu nước và cả sau này.

Một vinh dự lớn lao lại đến với Ðại Phong, ngày 20-3-1961, Bác Hồ gửi tặng HTX Ðại Phong chiếc máy kéo DT54, do Ðoàn TNCS Côm-xô-môn Lê-nin gửi tặng Bác. Chiếc máy cày - niềm khát vọng bao đời nay của người nông dân Ðại Phong nay đã thành hiện thực. Niềm vinh dự lớn lao đó luôn nhắc nhở bà con xã viên Ðại Phong luôn nêu cao tinh thần đoàn kết, thi đua lao động, đưa HTX tiếp tục tiến lên. 

Với những thành tích xuất sắc, tại Ðại hội Chiến sĩ thi đua toàn quốc năm 1962, HTX Nông nghiệp Ðại Phong được Quốc hội, Hội đồng Nhà nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng nhất và danh hiệu 'Lá cờ dẫn đầu trong nông nghiệp toàn miền bắc XHCN'. Kỳ tích của HTX Ðại Phong ngày càng vang xa, lan rộng. Toàn miền bắc đã có 3.191 HTX thi đua với Ðại Phong, trong đó có 24 HTX được chọn là những Ðại Phong của tỉnh, huyện mình. Năm 1962, HTX Ðại Phong đón 32 đoàn khách quốc tế, 480 chủ nhiệm HTX trong cả nước về Ðại Phong học tập kinh nghiệm...

Ðại Phong hôm nay

Làng quê Ðại Phong nép mình bên dòng  Kiến Giang giờ đây yên bình, dung dị. Hơn 40 năm đã trôi qua, nhưng mỗi lần nhớ về 'ngọn gió' ấy, người ta lại thấy hình ảnh của người 'Ðại tướng nông dân' chân lấm bùn và nụ cười đôn hậu, cùng xã viên Ðại Phong làm nên những 'cánh đồng vàng' trên miền bắc xã hội chủ nghĩa những năm 60 của thế kỷ trước. Những kỷ niệm về Ðại tướng Nguyễn Chí Thanh, những kỳ tích lịch sử mà HTX lập nên vẫn còn trong tâm khảm thế hệ nông dân như ông Ðính và trong gian phòng lưu niệm Ðại tướng được bố trí trang trọng trên tầng hai của trụ sở HTX Ðại Phong.

Chủ nhiệm HTX Ðại Phong Nguyễn Văn Hoàng run run thắp nén nhang trên bàn thờ đặt bức tượng Ðại tướng Nguyễn Chí Thanh, rồi quay sang nói với chúng tôi: 'Bác Thanh là ân nhân của các thế hệ người dân Ðại Phong. Năm 1967, khi bác Thanh mất, Ðại Phong làm lễ truy điệu. Cả làng ai cũng khóc. Sau này con cháu Ðại Phong vẫn thờ bác như người thân của mình'. Còn Chủ tịch UBND xã Phong Thủy, Nguyễn Cao Côi nắm tay tôi lắc lắc: 'Bà con xã viên của Ðại Phong mấy chục năm qua vẫn thế, họ coi HTX là ngôi nhà chung. Sản xuất nông nghiệp ở Ðại Phong nói riêng và Phong Thủy nói chung không thể tách rời vai trò HTX. Và chính nhờ HTX dịch vụ nông nghiệp mà Ðại Phong lập nên kỳ tích mới trong quá trình xây dựng nông nghiệp, nông thôn'.

Vâng! chúng tôi hiểu, thêm một thế hệ mới con em Ðại Phong đang nỗ lực hết mình để gió Ðại Phong vẫn thổi và căng tràn sức sống.

Năm 1990, Ðại Phong đã xây dựng hoàn chỉnh hệ thống đê đập, khoanh vùng chống úng cho toàn bộ diện tích và gieo cấy 100% giống lúa mới trên các cánh đồng. Hiện HTX làm dịch vụ chín khâu trong sản xuất, từ làm đất cho đến bảo vệ thực vật, cung ứng giống lúa, phân bón và bao tiêu một phần sản phẩm cho xã viên. Hằng năm, HTX hỗ trợ xã viên 700 triệu đồng đầu tư máy móc, thiết bị để kiến thiết đồng ruộng, làm giao thông, thủy lợi. Trong rất nhiều năm qua, Ðại Phong không chỉ là HTX dẫn đầu của huyện lúa Lệ Thủy mà còn của tỉnh Quảng Bình về năng suất lúa (120 tạ/ha/năm).  Chủ nhiệm HTX Ðại Phong Nguyễn Văn Hoàng cho  biết: 'Năm 2010, doanh thu của HTX đạt gần năm tỷ đồng, lợi nhuận hơn 500 triệu đồng. Ðến nay, bình quân lương thực đầu người đạt hơn 1,2 tấn/người/năm; tổng thu nhập bình quân đạt gần 12 triệu đồng/người/năm...'. Phương tiện phục vụ sản xuất ngày càng được hiện đại hóa, toàn HTX có mười máy cày, hàng chục phương tiện khác như máy tuốt lúa, máy xay xát, xe ô-tô vận tải, ca-nô vận chuyển đường sông đáp ứng nhu cầu sản xuất và dịch vụ trên địa bàn. Hệ thống cơ sở hạ tầng điện - đường - trường - trạm ở Ðại Phong đều được xây dựng hoàn chỉnh.

Hiện nay, HTX không còn hộ xã viên đói, hộ nghèo giảm xuống còn 6%. Ðại Phong còn là HTX đi đầu trong việc áp dụng thành công mô hình làm lúa tái sinh trong vụ hè thu. Khi mới bắt tay vào thực hiện đại trà, việc làm này chưa nhận được sự đồng tình do sợ sản lượng lương thực cả năm bị sụt giảm. Nhưng nếu làm vụ hè thu, người nông dân phải bỏ ra rất nhiều công sức để cày cấy mà sản lượng cũng chỉ khoảng 20 tấn/ha, trong khi làm lúa tái sinh công sức, chi phí không đáng kể mà năng suất cũng đạt 18 tấn/ha.

Về Ðại Phong, chúng tôi cảm nhận được niềm tin ánh lên trên mỗi khuôn mặt, lời nói và cách làm của người dân. Dân tin vào HTX, tin ở những cán bộ lãnh đạo gần gũi nhất của họ là ban quản trị HTX như thể niềm tin ấy được hun đúc và trui rèn trong hơn bốn mươi năm qua. Nói như Chủ nhiệm Nguyễn Văn Hoàng, để có được Ðại Phong lớn mạnh như ngày hôm nay là nhờ vào sức mạnh tập thể. Ban quản trị và xã viên là một khối thống nhất, dám nghĩ, dám làm vì sự phát triển của HTX và sự ấm no, giàu mạnh  của xã viên.