Từ trồng sắn dây ở Tây Nguyên...
Việc trồng cây sắn dây được nông dân miền bắc làm từ lâu, nhưng phần lớn trồng theo kiểu nhỏ lẻ chứ không trồng đại trà. Vì thế, sản phẩm củ sắn dây phân tán, người dân tự thu hoạch, chế biến thủ công và để dùng cho gia đình hoặc đem bán với số lượng ít. Gần đây, đã có một vài cơ sở ở phía bắc tổ chức thu mua và chế biến bằng dây chuyền công nghiệp nhưng sản lượng không cao. Trước thực trạng này, ông Mai Trọng Tuấn, một người dân ở TP Hồ Chí Minh đã mạnh dạn đề xuất: đưa cây sắn dây vào trồng đại trà trên những cánh rừng đất đỏ ba-dan màu mỡ của Tây Nguyên vào mùa khô. Kết quả vụ trồng đầu tiên đã mở ra nhiều triển vọng cho cây sắn dây "nam tiến".
Theo ông Mai Trọng Tuấn, tận dụng đất của những cánh rừng Tây Nguyên bạt ngàn với đất ba-dan màu mỡ khi cây rừng trút hết lá để trồng xen kẽ cây sắn dây sẽ đạt được các mục đích: phủ xanh rừng vào mùa khô, giữ độ ẩm cho đất, phòng ngừa cháy rừng và nạn phá rừng để lấy đất chuyển đổi mục đích canh tác. Nếu phát triển được cây sắn dây với quy mô sản xuất lớn việc trồng sắn dây ở rừng Tây Nguyên sẽ cho giá trị kinh tế cao. Ủng hộ cho ý tưởng này, năm 2009, Công ty CP Lá Xanh ở TP Hồ Chí Minh và Công ty CP Bảo vệ thực vật An Giang đã đầu tư hỗ trợ để ông Tuấn tiến hành trồng thực nghiệm. Bằng cách mượn khu đất rừng với diện tích khoảng 3 ha của một lâm trường tại Buôn Gia Vằm, tỉnh Ðác Lắc. Sau đó đem giống sắn dây từ phía bắc vào trồng thử ở những vị trí và thời điểm khác nhau để rút kinh nghiệm. Ngay vụ thu hoạch đầu, cây sắn dây trồng trên đất ba-dan của Tây Nguyên cho kết quả rất khả quan: sau 12 tháng, mỗi hốc sắn dây với 5 - 8 gốc cho khá nhiều củ. Ðất tốt, độ dài của củ sắn cũng từ 60 cm đến 100 cm, trọng lượng củ lên đến 6 - 8 kg. Mỗi hốc cho thu hoạch từ 12 đến 15 củ, sản lượng bình quân một hốc từ 50 đến 80 kg củ tươi. Cứ 5 kg củ sắn dây tươi cho 1 kg bột sắn khô. Trong khi đó, giá 1 kg bột sắn dây khô trên thị trường cao gấp 8 - 10 lần bột khoai mì cho nên hiệu quả kinh tế khá cao.
Sau vụ trồng thử bội thu, gặp lại chúng tôi ông Tuấn và một cộng sự là ông Bùi Thế Viên, người trực tiếp bám trụ ở Tây Nguyên từ lúc trồng đến lúc thu hoạch sắn dây hồ hởi cho biết: Tuy việc trồng thử nghiệm chỉ mới được tiến hành trong một khu vực nhỏ song kết quả thực tế chứng minh hiệu quả của ý tưởng trên. Về nguồn tiêu thụ, ông Tuấn cho biết, hiện đã có một vài doanh nghiệp quan tâm đến vấn đề này. Ðặc biệt, Công ty Thành Vũ tại TP Hồ Chí Minh đã có sẵn hệ thống 3 nhà máy chế biến tinh bột khoai mì (cây sắn tàu) với dây chuyền sản xuất và xử lý khá hiện đại, kể cả xử lý về môi trường; có kinh nghiệm về chế biến tinh bột từ củ khoai mì với công suất hơn 20 nghìn tấn/năm xuất khẩu đi Nhật Bản... Trước sản phẩm củ sắn dây do ông Tuấn trồng thực nghiệm trong rừng khộp Tây Nguyên, công ty này đã lấy mẫu về kiểm nghiệm, đánh giá cao về chất lượng và tỏ ý sẵn sàng thu mua, chế biến nếu diện tích trồng sắn dây được mở rộng.
... Ðến TP Hồ Chí Minh hào hứng vào cuộc
Kết quả trồng khảo nghiệm cây sắn dây ở rừng Tây Nguyên của ông Mai Trọng Tuấn thành công không chỉ được các tỉnh Tây Nguyên, mà chính quyền TP Hồ Chí Minh cũng hết sức quan tâm. Ngày 23-9 vừa qua, cùng với sự tham dự của Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Nguyễn Văn Ðua, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hứa Ngọc Thuận đã chủ trì cuộc họp với đại diện các Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN & PTNT); lực lượng thanh niên xung phong; Ban quản lý khu di tích lịch sử địa đạo Củ Chi và đại diện Công ty Thành Vũ... để bàn việc trồng khảo nghiệm cây sắn dây trên địa bàn. Tại cuộc họp này, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Nguyễn Văn Ðua đánh giá cao về việc đưa cây sắn dây vào trồng thành công ở rừng Tây Nguyên và nhấn mạnh, đây sẽ tạo ra sự hợp tác cụ thể giữa TP Hồ Chí Minh với các tỉnh Tây Nguyên. Cũng tại cuộc họp, sau khi lắng nghe ý kiến của các ban, ngành liên quan, Phó Chủ tịch Hứa Ngọc Thuận quyết định cho tiến hành trồng khảo nghiệm cây sắn dây trên địa bàn thành phố. Theo đó, lực lượng thanh niên xung phong, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội cùng Ban quản lý địa đạo Củ Chi được giao tiếp nhận kỹ thuật trồng, cây giống từ ông Mai Trọng Tuấn; tiến hành trồng tại các cơ sở bảo trợ xã hội, trung tâm cai nghiện và diện tích đất rừng đã giao cho các đơn vị quản lý. Phó Chủ tịch yêu cầu, ngay sau khi tiến hành trồng, từng đơn vị cần lập sổ theo dõi, đánh giá kết quả đầu tư, chi phí lao động, sản lượng, mức độ tiêu thụ, giá cả thành phẩm... để tính toán hiệu quả sau thu hoạch, từ đó làm cơ sở nhân rộng mô hình. Riêng Sở NN & PTNT sẽ chịu trách nhiệm đánh giá điều kiện thổ nhưỡng; theo dõi, tổng hợp kết quả thực hiện trên từng loại đất cụ thể. Nếu qua thí điểm cho hiệu quả cao, có thị trường tiêu thụ ổn định sẽ xây dựng thành đề án khoa học về trồng cây sắn dây ở phía nam. Ðồng thời báo cáo với Bộ NN & PTNT để phổ biến kinh nghiệm triển khai nhân rộng mô hình này cho nông dân các địa phương khác...
