Cần mở rộng nhóm người bị bạo lực gia đình được trợ giúp pháp lý

Đa dạng loại hình trợ giúp pháp lý dành cho phụ nữ

Là một trong những đối tượng yếu thế, phụ nữ, đặc biệt là nạn nhân bạo lực gia đình và xâm hại là đối tượng được hưởng chính sách trợ giúp pháp lý. Đối với phụ nữ, công tác trợ giúp pháp lý tập trung vào các lĩnh vực hôn nhân và gia đình, phòng, chống bạo lực, bảo vệ quyền lợi trong quan hệ lao động và dân sự. Họ không chỉ được hỗ trợ về pháp lý mà còn được các tổ chức xã hội, trung tâm bảo trợ, cơ quan bảo vệ pháp luật cùng bảo vệ quyền lợi toàn diện khi bị tổn thương.

Tại thành phố Hà Nội, trong nhiệm kỳ 2021-2025, các cấp Hội Liên hiệp phụ nữ Hà Nội đã không ngừng đổi mới, sáng tạo trong công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho phụ nữ và cộng đồng.

Bám sát yêu cầu thực tiễn, Hội Liên hiệp Phụ nữ các cấp đã tập trung tuyên truyền, phổ biến kịp thời các văn bản pháp luật mới ban hành, đặc biệt là những quy định liên quan trực tiếp đến phụ nữ, trẻ em, gia đình và bình đẳng giới.

Nội dung tuyên truyền được truyền tải bằng nhiều hình thức đa dạng, sinh động, kết hợp linh hoạt giữa trực tiếp và trực tuyến. Cùng với đó, công tác tư vấn, trợ giúp pháp lý được quan tâm triển khai sâu rộng, hướng tới các nhóm phụ nữ đặc thù như phụ nữ dân tộc thiểu số, phụ nữ sinh sống tại các địa bàn xa trung tâm, nữ lao động nhập cư, phụ nữ có nguy cơ vi phạm pháp luật, nạn nhân của bạo lực trên cơ sở giới.

Thông qua các hoạt động này, nhiều phụ nữ đã kịp thời được tiếp cận thông tin pháp luật, được hỗ trợ bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của mình. Nhiều vụ việc bạo lực gia đình được can thiệp kịp thời: phụ nữ được tư vấn, hỗ trợ an toàn ở “Ngôi nhà bình yên” những nơi tạm lánh cho phụ nữ và trẻ em bị bạo hành, bảo vệ quyền nuôi con và tài sản.

Thực tiễn tại cơ sở cho thấy, nhiều mô hình đã phát huy hiệu quả rõ nét khi có sự tham gia, phối hợp chặt chẽ của chính quyền địa phương, hội viên phụ nữ, nam giới và các thành viên gia đình. Thông qua sinh hoạt định kỳ, tư vấn, trao đổi, nhiều vấn đề pháp lý phát sinh trong đời sống đã được kịp thời giải đáp, góp phần giữ vững an ninh trật tự, ổn định xã hội tại cơ sở.

Trợ giúp viên pháp lý cần bắt buộc đào tạo về bình đẳng giới

Theo Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam Nguyễn Thị Minh Hương, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Trợ giúp pháp lý đang được Bộ Tư pháp chủ trì soạn thảo sẽ là cơ hội giúp Hội có thêm tiếng nói để thể chế hóa vai trò, tham gia hiệu quả vào các cơ chế bảo vệ quyền dân sự cho phụ nữ và trẻ em, đồng thời góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống trợ giúp pháp lý cho nhóm đối tượng đặc thù.

Phó Chủ tịch Nguyễn Thị Minh Hương đề xuất, dự luật cần bố trí nguồn ngân sách phù hợp, tương xứng cho công tác tổ chức thi hành pháp luật, ưu tiên nguồn lực tương xứng cho công tác trợ giúp pháp lý cho đối tượng đặc thù, yếu thế, đồng bào dân tộc thiểu số.

Có thể thấy, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam không chỉ làm công tác tuyên truyền, vận động mà đã và đang tham gia trực tiếp vào chuỗi hỗ trợ, bảo vệ và giám sát quyền lợi của phụ nữ, trẻ em, nhất là nạn nhân bạo lực gia đình, mua bán người, xâm hại tình dục. Do đó, chuyên gia Lê Thị Phương Thúy, Giảng viên khoa Luật, Học viện Phụ nữ Việt Nam nhấn mạnh “cần giữ và mở rộng nhóm người bị bạo lực gia đình, không phụ thuộc vào điều kiện hộ nghèo hoặc cận nghèo” tại dự thảo Luật.

Bà Thúy cho hay, phần lớn nạn nhân bạo lực gia đình, chủ yếu là phụ nữ, không tiếp cận được trợ giúp pháp lý do rào cản về thủ tục, xác nhận và điều kiện kinh tế, trong khi bạo lực kinh tế đã được pháp luật thừa nhận. Việc loại nhóm này ra khỏi diện trợ giúp pháp lý sẽ làm suy giảm khả năng bảo vệ quyền lợi của nạn nhân và làm giảm hiệu quả của chính sách.

Bên cạnh đó, bà Thúy cũng cho rằng nâng cao tiêu chuẩn năng lực giới đối với người thực hiện trợ giúp pháp lý là yêu cầu bắt buộc. Nhóm được trợ giúp pháp lý là những người đang ở trong tình trạng tổn thương nghiêm trọng; nếu người thực hiện thiếu nhạy cảm giới, định kiến giới sẽ khiến nạn nhân bị tổn thương thêm, thậm chí từ chối tiếp cận dịch vụ. Do đó, cần quy định bắt buộc đào tạo về bình đẳng giới và kỹ năng làm việc với nhóm yếu thế đối với trợ giúp viên pháp lý.

Nhiều ý kiến cho rằng cần có cơ chế linh hoạt để nạn nhân được tư vấn, hỗ trợ kịp thời ngay từ ban đầu, không bị ách tắc bởi yêu cầu xác nhận hay giấy tờ hành chính, bởi trong nhiều trường hợp, chỉ cần được tư vấn sớm đã giúp họ biết cách bảo vệ quyền lợi của mình một cách nhanh chóng.