Cà phê văn học về Jean - Paul Sartre và “văn học dấn thân”

Buổi nói chuyện diễn ra khá sôi nổi với sự tham dự của các nhà khoa học, triết học, nhà văn, dịch giả và nhà nghiên cứu văn học ở TP. Hồ Chí Minh.

Trình bày những nội dung cơ bản trong cuốn sách “Văn học là gì?” của Jean-Paul Sartre bằng một lối diễn giải giản dị và hấp dẫn, nhà văn Nguyên Ngọc đã làm sáng tỏ những quan điểm về văn học của Sartre.

“Văn học là gì?” do chính Nguyên Ngọc dịch, - được coi như một cuốn “giáo trình” cơ bản của Sartre - nhà văn, nhà triết học nổi tiếng của Pháp trong thế kỷ 20. Trong đó, Sartre viết về sự khác nhau giữa ngôn ngữ thơ và văn xuôi, về mối quan hệ giữa nhà văn – tác phẩm – người đọc, và đặc biệt, là quan điểm về văn học dấn thân.

Trả lời câu hỏi “Văn học là gì?” đã khơi dậy tinh thần dấn thân của một thế hệ nhà văn Pháp, thế hệ 1947 với một nền văn học gắn chặt với lịch sử, với xã hội. Đó cũng là một quan niệm quan trọng của thế hệ Sartre để lại cho hậu thế. Đã có một thế hệ nhà văn, trí thức Việt Nam đã bị cuốn hút bởi những tư tưởng tiến bộ và cách mạng, trong đó có tư tương “dấn thân” trách nhiệm với cộng đồng của Sartre mà đi theo cách mạng, theo kháng chiến, viết nên những tác phẩm có ảnh hưởng sâu rộng đối với công chúng.

Trình bày và lý giải sâu sắc quan niệm của Sartre, nhà văn Nguyên Ngọc đưa ra những dẫn chứng sinh động (và xúc động) trong tác phẩm của Sartre, cung cấp nhiều thông tin và phân tích những điểm cơ bản trong chủ nghĩa hiện sinh và chủ nghĩa nhân đạo.

Những ý kiến phát biểu, trao đổi trong buổi nói chuyện đã làm sáng tỏ luận điểm của Sartre từ cơ sở triết học, từ những trải nghiệm của chính các nhà văn. Tuy nhiên, đây là một quan niệm, có thể trái ngược với quan niệm của các tác giả khác trên thế giới, và những ý kiến trao đổi đã mở ra nhiều hướng tranh luận về văn học và triết học, mối quan hệ giữa văn học với công chúng, với xã hội, cung cấp những tri thức cơ bản, bổ ích cho giới nghiên cứu và công chúng quan tâm.