Sáng nay, tại buổi gặp các cơ quan báo chí đóng trên địa bàn về ca ghép thận và điều trị thành công đối với bệnh nhân Hứa Cẩm Tú, GS-TS Bùi Đức Phú, Giám đốc Bệnh viện T.Ư Huế cho biết, bệnh nhân Tú đã bị cắt nhầm hai quả thận từ ngày 6-12-2011 tại Bệnh viện đa khoa Cần Thơ, do sỏi thận trái làm mất chức năng thận, trên bệnh nhân có thận móng ngựa (thận phải và thận trái dính với nhau không được phát hiện trước mổ).
Sau đó, dưới sự chỉ đạo của PGS-TS Nguyễn Thị Kim Tiến, Bộ trưởng Bộ Y tế, đoàn chuyên gia Bệnh viện T.Ư Huế do GS-TS Bùi Đức Phú làm trưởng đoàn đã vào hội chẩn với Ban Giám đốc Sở Y tế và Bệnh viện đa khoa Cần Thơ và các bác sĩ điều trị thống nhất phương án chuyển ra Bệnh viện T.Ư Huế tiếp tục điều trị và theo dõi để ghép thận cho bệnh nhân Tú từ ngày 4-1.
Quá trình điều trị trong giai đoạn chờ ghép thận của bệnh nhân tại Bệnh viện T.Ư Huế rất phức tạp, kéo dài đến sáu tháng. GS-TS Bùi Đức Phú cho biết, do bệnh nhân Cẩm Tú không còn thận, nên bị rối loạn các cơ quan tạo máu, cơ quan bài tiết nước tiểu, cơ quan nội tiết, phản ứng tiền mẫn cảm dương tính cao do đã truyền hơn 1 lít máu trong quá trình cắt thận tại Bệnh viện đa khoa Cần Thơ. Hơn nữa, tâm lý của bệnh nhân không ổn định do phải chờ đợi quá dài. Đỉnh điểm là bệnh nhân đột ngột lên cơn phù phổi cấp đe dọa đến tử vong.
Qua phân tích các chỉ số về miễn dịch, Hội đồng ghép tạng Bệnh viện T.Ư Huế đi đến thống nhất xét chọn người cho thận, lên kế hoạch ghép thận cho bệnh nhân ngay sau khi điều trị xong cơn phù phổi cấp. Có năm người tình nguyện hiến thận, nhưng chỉ có hai người cho tương đối phù hợp, được Bệnh viện đa khoa Cần Thơ đưa ra Huế để làm xét nghiệm miễn dịch đánh giá mức độ tương hợp về miễn dịch và sàng lọc các bệnh kèm theo.
Ca mổ ghép thận cho bệnh nhân Hứa Cẩm Tú được bắt đầu vào ngày 10-7 tại Trung tâm Tim mạch - Bệnh viện T.Ư Huế dưới sự chỉ đạo và trực tiếp phẫu thuật ghép thận của GS Bùi Đức Phú và Hội đồng ghép tạng Bệnh viện T.Ư Huế. Ca mổ diễn ra thuận lợi, nước tiểu có ngay sau khi ghép xong, các mạch máu: tĩnh mạch thận -tĩnh mạch chậu ngoài (kiểu tận - bên) và động mạch thận - động mạch chậu trong (kiểu tận - tận).Ca mổ kết thúc lúc 11giờ 30 cùng ngày.
Tuy nhiên, sau đó, bệnh nhân Cẩm Tú còn trải qua thêm tám lần phẫu thuật nữa do chảy máu khoang sau phúc mạc vì rối loạn yếu tố đông máu. Thế nên, cứ trung bình bốn ngày mổ một lần, cách nhau ngắn nhất là một ngày và dài nhất là bảy ngày.
Theo Bác sĩ Bùi Đức Phú, tính đến nay, bệnh viện đã tiến hành trên 70 ca ghép thận nhưng đều chỉ mổ 1 lần là thành công. Riêng ca ghép thận của chị Cẩm Tú quá khó khăn và phức tạp, phải mổ đi mổ lại nhiều lần, nguy cơ nhiễm trùng rất cao… Sự căng thẳng lộ rõ đối với đội ngũ y bác sĩ khi trong đời chưa bao giờ gặp phải trường hợp chảy máu âm ỉ, không rõ ràng như trường hợp của bệnh nhân Cẩm Tú.
Theo Bác sĩ Phú, ngoài nguyên nhân rối loạn đông máu, do trước đây bệnh nhân đã được mổ nội soi cắt thận có bơm hơi khoang sau phúc mạc, đã tạo sự dính gây khó khăn trong quá trình phẫu tích để đặt quả thận ghép và chảy máu rỉ rả xuất phát từ chổ bóc tách khoang sau phúc mạc này. Hơn nữa, trong quá trình chờ ghép thận, bệnh nhân lại bị rối loạn nội tiết, rối loạn yếu tố đông máu và lên cơn phù phổi cấp, dễ dẫn đến nhiều biến chứng sau mổ như chảy máu, suy hô hấp, nhiễm trùng.
Tổng cộng số máu được chuyền là: hồng cầu rữa: 10,4 lít, tiểu cầu khối đậm đặc (filtre lọc BC): 31 đơn vị; huyết tương tủa lạnh: 17 đơn vị, huyết tương tươi: 7 đơn vị. Để hạn chế nguy cơ thải ghép thể dịch, ngân hàng máu phải huy động nhóm người cho máu đặc biệt như là nam giới, chưa chuyền máu lần nào, không mắc các bệnh mạn tính… và luôn luôn trong tình trạng sẵn sàng.
Tình trạng mổ đi mổ lại nhiều lần sẽ dễ bị nhiễm trùng, việc lật đi lật lại sẽ làm hư quả thận và nhất là thể trạng bệnh nhân sẽ không chịu đựng được. Bác sĩ Bùi Đức Phú đã trực tiếp trao đổi qua điện thoại với các chuyên gia tại các Trung tâm ghép tại Pháp và Bỉ để có thêm kinh nghiệm trong việc điều trị rối loạn đông máu. Và ê kíp mổ cho chị Cẩm Tú quyết định truyền khối lượng lớn tiểu cầu và liên tục trong và sau lần mổ thứ 9 để duy trì tiểu cầu luôn trên ngưỡng 150 nghìn. Đồng thời, còn dùng cả máu tươi lọc bạch cầu (750 ml) cung cấp hồng cầu và tiểu cầu...
Các kỹ thuật cầm máu ngoại khoa tiên tiến đều được áp dụng, kỹ thuật vô trùng được tuân thủ nghiêm ngặt trong 10 lần mổ cũng như giai đoạn hậu phẫu và quá trình chuẩn bị phẫu thuật. Đây cũng là lần đầu tiên áp dụng ở Việt Nam, phác đồ mới điều trị rối loạn đông máu và phác đồ dự phòng thải ghép thể dịch một cách an toàn và hiệu quả.
Sau đó, các bác sĩ phải sử dụng biện pháp tạo phản ứng viêm khoang sau phúc mạc bằng cách chèn gạc, không đóng vết mổ, băng kín vô trùng và sau 48 giờ thì mổ lại kiểm tra khoang sau phúc mạc không còn chảy máu, rửa sạch và đóng vết mổ. Nguy cơ nhiễm trùng của biện pháp này rất cao nhưng nhờ kỹ thuật mổ vô trùng tuyệt đối, liệu pháp kháng sinh phù hợp nên tình trạng nhiễm trùng đã không xảy ra.
Sự nhiệt tình, đầy trách nhiệm của những người thầy thuốc ở Bệnh viện T.Ư Huế đã đem đến cho chị Hứa Cẩm Tú một kết thúc có hậu, chị đã trở về nhà sau hơn 8 tháng điều trị miễn phí hoàn toàn tại Bệnh viện T.Ư Huế. Đến bây giờ, trạng thái sức khỏe của chị đã ổn định, ăn ngủ tốt, các chỉ số bài tiết nước tiểu tiến triển tốt, đã khống chế tình trạng rối loạn đông máu, không xuất hiện dấu hiệu thải ghép, vết mổ khô.
Anh Nguyễn Thiện Trí, chồng chị Hứa Cẩm Tú cho biết: “Các bác sĩ ở Bệnh viện T.Ư Huế đã sinh ra vợ tôi lần thứ 2, đã quyết tâm giành lại mạng sống để các con tôi không mất mẹ. Tôi vẫn không thể nào quên người đứng đầu bệnh viện - bác sĩ Bùi Đức Phú thường ngồi đến 7 - 8 giờ tối trong phòng hồi sức cấp cứu với bệnh nhân để tìm các phương án tốt nhất cho ca mổ tiếp theo. Khi lần mổ thứ 10 thành công, ông đã khóc. Đó là hình ảnh mà vợ chồng chúng tôi không thể nào quên được”.
Sau khi xuất viện trở về, các bác sĩ tại Bệnh viện đa khoa Cần Thơ sẽ tiếp tục điều trị ngoại trú theo phác đồ điều trị của Bệnh viện T.Ư Huế xây dựng, cứ ba tháng đầu, bệnh nhân sẽ được tái khám định kỳ 1 tuần/lần; ba tháng tiếp theo tái khám hai tuần/lần; các tháng sau là 1 tháng/lần nhằm kiểm tra thận ghép có biến chứng việc thải ghép và có bị tác dụng phụ của thuốc chống thải ghép hay không.
Trong lần đến thăm bệnh nhân Cẩm Tú tại Bệnh viện T.Ư Huế sau ca mổ thành công, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho rằng, cách đây 25 năm, ở Việt Nam cũng có trường hợp cắt thận và ra nước ngoài ghép nhưng không thành công, bệnh nhân đã tử vong. Chị Hứa Cẩm Tú là trường hợp thứ hai, bác sĩ Việt Nam thực hiện phẫu thuật và thành công. Đó là một bước tiến lớn của ngành Y tế Việt Nam, cuộc chiến đấu về trí tuệ, kiến thức y khoa, là sự kiên định làm tới cùng của tập thể bác sĩ, nhân viên Bệnh viện T.Ư Huế gồm kíp sau mổ, kíp chống thải ghép, kíp gây mê, kíp phẫu thuật viên… để giành giật lại mạng sống cho bệnh nhân.
Theo GS-TS Bùi Đức Phú, sự thành công này trước là sự chỉ đạo kịp thời Bộ trưởng Bộ Y tế; sự quan tâm và thống nhất cao của UBND thành phố Cần Thơ, sự phối hợp nhịp nhàng của Sở Y tế TP Cần Thơ, Bệnh viện đa khoa Cần Thơ và Bệnh viện T.Ư Huế; sự chia sẽ đầy trách nhiệm của đội ngũ cán bộ y tế, thông tin truyền thông, trình độ năng lực của các thầy thuốc Việt Nam trong lĩnh vực ghép tạng đã phát triển.
Trong quá trình điều trị cho bệnh nhân Tú mặc dù kéo dài, gặp rất nhiều tình huống hết sức phức tạp, có lúc tưởng chừng không cứu được, nhưng với quyết tâm của một tập thể có trình độ chuyên môn cao, công tác tổ chức hoàn hảo và y đức sáng ngời đã làm nên đều kỳ diệu mang lại cuộc sống quý giá cho chị Tú.
Giám đốc Bệnh viện T.Ư Huế còn cho biết, sau ca ghép tim cho bệnh nhân Mậu Đức vào năm 2011 đến nay được 18 tháng, bệnh nhân sống khỏe mạnh, tiếp nối là ca mổ ghép thận cho bệnh nhân Cẩm Tú thành công, Bệnh viện T.Ư Huế đã được Bộ Khoa học Công nghệ và Môi trường và Bộ Y tế chọn thực hiện đề tài cấp Nhà nước từ nay đến 2014 về “ghép khối tim phổi trên bệnh nhân được cấy thiết bị hỗ trợ thất trái trong giai đoạn chờ ghép”; đồng thời, thực hiện đề tài cấp Bộ về “ghép tim phổi lấy từ người cho chết não”
