Nhìn những điểm 10 san sát nhau trong danh sách 341 thí sinh đạt điểm cao cả hai đợt thi ấy thì biết, họ đều là thành phần ưu tú trong hàng trăm nghìn bạn đồng niên trên toàn quốc. Trong đó, có ba thí sinh được năm điểm 10 (sáu môn)! Số thí sinh đạt bốn điểm 10 có đến hàng chục người. Tuy nhiên, đạt tổng điểm cao nhất - gần tuyệt đối nhất chỉ có duy nhất Bùi Thanh Hiếu. Xếp sau Hiếu có hai thí sinh đạt 58 điểm: Nguyễn Ngọc Thành (chuyên Sinh ĐH Quốc gia Hà Nội), Nguyễn Minh Ngọc (THPT Chu Văn An, Hà Nội); ba thí sinh 57 điểm: Trần Anh Quang (THPT Lý Thái Tổ, Bắc Ninh), Phạm Thùy Anh và Nguyễn Tuấn Minh (đều là học sinh trường THPT Hà Nội - Amsterdam). Nguyễn Tuấn Minh cũng chính là một trong ba thí sinh đạt năm điểm 10.
Không cứ trường chuyên mới đỗ thủ khoa
Trong khi đó địa chỉ của Bùi Thanh Hiếu - chúng tôi không khỏi ngạc nhiên: Hiếu là học sinh một trường thuộc diện "vùng sâu, vùng xa" của tỉnh Hà Tây: trường THPT Ứng Hòa B. Ngạc nhiên hơn nữa, Hiếu là cư dân của một tỉnh miền núi phía bắc: tỉnh Hòa Bình. Hiện tại, gia đình Hiếu đều sống ở thị xã Hòa Bình.
Từ năm lớp 10, Hiếu được bố mẹ cho về quê sống với gia đình bác và bà nội. Vì là học sinh trái tuyến nên Hiếu phải học lớp "bán công". May thay, lớp "bán công" ấy lại là lớp tập trung đầy đủ "anh tài" của học sinh trường THPT Ứng Hòa B niên khóa 2001 - 2004. Ngoài Hiếu ra, có một số học sinh nữa của trường THPT Ứng Hòa B xuất hiện trong danh sách những thí sinh đạt điểm cao (27 điểm/ 3 môn).
Kế hoạch và kế hoạch
Trong lớp, Hiếu không phải là một thành viên nổi trội. Cô giáo môn Hóa Phạm Thị Vinh (đồng thời là bác ruột của Hiếu) nhận xét: "Về sự thông minh, Hiếu không phải là người xuất sắc. Nhưng Hiếu rất cần mẫn, chăm chỉ, nghiêm túc và quyết tâm cao".
Ngay từ bé, Hiếu đã biết lên kế hoạch hành động cho mình. Mẹ Hiếu - chị Phạm Thị Tác - kể: "Năm lớp 6, Hiếu chỉ là học sinh khá. Lớp 7 thì Hiếu đạt kết quả giỏi nhưng vì điểm môn Tiếng Anh thấp (6,3) nên Hiếu không được xếp học lực giỏi nên đã khóc". Nước mắt không đơn giản là nước mắt mà còn chất chứa trong đó những kế hoạch học tập của một thiếu niên 13 tuổi. Kết quả là với môn tiếng Anh, Hiếu đạt học sinh giỏi thị xã Hòa Bình năm học lớp 8, giải nhì học sinh giỏi tỉnh Hòa Bình năm lớp 9.
Trong đánh giá của gia đình và thầy cô, Hiếu là một cậu học sinh trầm tính, kín đáo và hiền lành. Do đó, khi nghe Hiếu thổ lộ về những ước mơ ngày thơ bé với chúng tôi, mẹ Hiếu không khỏi ngỡ ngàng. Thì ra Hiếu đâu chỉ là một chàng mọt sách"! Hiếu biết khá nhiều diễn biến thời cuộc, nhất là những sự kiện liên quan tới đào tạo. Đọc báo, thấy nói trường ĐH Bách khoa Hà Nội có lớp kỹ sư chất lượng cao, Hiếu thầm mơ mình sẽ là sinh viên của lớp ấy. Khi gia đình có ý muốn hướng Hiếu theo nghề Y, Hiếu bắt đầu manh nha ý nghĩ sẽ thi vào ĐH Răng Hàm Mặt khi nghe nói trường ấy tuyển sinh khóa đầu tiên (năm ngoái)...
Không như những học sinh ở các thành phố lớn, Hiếu và bạn bè mình chủ yếu tự học khi ôn thi ĐH. Ngoài những buổi sáng học chính khóa và 4 buổi chiều/ tuần trường THPT Ứng Hòa B tổ chức ôn luyện, Hiếu hầu như không tham gia một lớp học thêm nào! Riêng môn Sinh thì Hiếu đi ôn được đúng năm buổi, sau đó phải bỏ vì nơi học xa quá (cách nhà bác Hiếu 10 km). Bác Vinh khuyên: học 3 năm chứ không học vài buổi". Vì thế nên Hiếu thường không học quá khuya (đến 11 giờ tối) và thường dậy sớm (5 giờ).
Cách học của Hiếu là không bỏ qua bất kỳ một chi tiết nhỏ nào trong sách giáo khoa và trong giờ giảng trên lớp của giáo viên. Có thế, khi thi cử, chạm vào vấn đề gì, Hiếu cũng sẽ không bỡ ngỡ. Năm ngoái, ở trường THPT Ứng Hòa B có một anh thi ĐH Xây dựng và đạt 28,5 điểm. Từ đó Hiếu đặt mục tiêu: đạt 29 điểm. Kết quả như Hiếu mong đợi: thi vào ĐH Bách khoa Hà Nội, Hiếu đạt 29,5 điểm; thi vào ĐH Răng Hàm Mặt, Hiếu cũng đạt 29,5 điểm - thủ khoa. Điểm các môn thi của Hiếu rất đều: bốn môn đạt điểm 10, hai môn đạt 9,5. Đó là chưa kể tới 2 điểm cộng (ưu tiên 6 - con thương binh, khu vực 2 nông thôn), 1,5 điểm thưởng (thi tốt nghiệp THPT đạt loại giỏi).
Thi ĐH xong nhưng Hiếu cũng không có ý định "thư giãn". Lúc chúng tôi đến nhà Hiếu ở thị xã Hòa Bình thì Hiếu đang làm "gia sư" cho cậu em trai chuẩn bị lên lớp 9. Bên cạnh bàn học của cậu em là bàn học đang xếp đầy sách và băng học tiếng Anh của Hiếu. Học tiếng Anh và Tin học trong hè là kế hoạch Hiếu đã sắp sẵn từ trước Tết.
Chúng tôi chưa có điều kiện gặp mặt tất cả những thí sinh đạt kết quả cao trong kỳ thi ĐH vừa qua. Nhưng nhìn qua danh sách, chúng tôi nhận thấy có rất nhiều thí sinh học ở những trường không "nổi tiếng" và có mặt ở mọi miền đất nước. Điều đó chứng tỏ rằng, mặt bằng chất lượng có thể phụ thuộc vào điều kiện vùng miền. Nhưng kết quả cụ thể của mỗi cá nhân thì chính bản thân họ có vai trò quyết định.
