Bố tôi làm ruộng

Ngày đầu tiên đi làm, có người hỏi tôi: 'Cháu con nhà ai?'. Câu hỏi ấy khiến tôi bối rối. Thấy tôi ngập ngừng, người đó hỏi tiếp: ' Bố cháu làm gì?'. Ðáp lại, với một chút đắn đo, nhưng đầy tự hào, tôi đã trả lời: 'Bố cháu làm ruộng ạ!'. Có người đã hoài nghi, có vẻ thất vọng khi 'địa vị', nghề nghiệp của bố tôi không như họ tưởng tượng. Còn tôi, dù biết rằng ngày đầu tiên đi làm đã không tạo được ấn tượng tốt nhưng vẫn vui vì lòng mình bình yên và thanh thản.

Ðó không phải là lần đầu tôi gặp tình huống như vậy. Những lúc ấy, tôi thấy thương bố nhiều hơn và thấy ân hận khi chính mình từng có cái nhìn không đúng đắn về bố. Khi còn bé dại, có lúc, tôi chạnh lòng khi nghĩ về bố mình. Tôi phải tự học bài, tự đến trường, tự làm mọi việc từ rất sớm. Ðã có lúc, tôi ước giá như bố tôi không phải là một nông dân mà làm một nghề gì đó thật quyền quý hay giàu sang, khi đó có lẽ cuộc sống của tôi không phải vất vả nhiều đến thế.

Bố tôi, đang học dở lớp 7 thì xin vào quân ngũ. Chiến tranh qua đi, ông trở về với đồng ruộng, là một nông dân 'bán mặt cho đất, bán lưng cho trời'. Bố tôi, một nông dân thô kệch, đen đúa, gầy gò, quanh năm khắc khổ vì mưa nắng. Bố không ngồi dạy tôi học bài hằng đêm, không đưa tôi tới trường hay thưởng cho tôi những món quà, dù là nhỏ nhất, những khi tôi được điểm 10... Bố cũng hay cáu gắt, quát mắng và đánh đòn anh em tôi.

Nhưng bây giờ nghĩ lại, tôi mới hiểu bố đã cho tôi nhiều hơn những gì mà một người cha có thể làm được. Không chỉ một mái ấm, một hình hài, bố đã dành cho tôi tình yêu thương và hạnh phúc đơn sơ, bình dị nhất mà có lẽ đến bây giờ tôi mới thấm thía hết. Ðiều quý giá đối với tôi không phải là việc ông đem thật nhiều tiền về nhà mỗi tháng hay mang danh của mình ra để xin việc cho tôi mà là cách ông đã dạy tôi biết tự lập trên đôi chân của mình, biết tự trọng, biết vươn lên, biết bao dung và trách nhiệm với mọi người.

Bố đã dạy cho tôi những bài học quý giá ngay trên ruộng đồng nhà mình. Bố thường bảo tôi rằng, học hành đỗ đạt hay không là do sự cố gắng của tôi nhưng trước hết bố sẽ dạy tôi làm một người nông dân, để ít nhất tôi có một nghề để mưu sinh. Và tôi bắt đầu theo chân bố ra đồng ngay khi vừa vào lớp 1. Ông lầm lũi phía trước, tôi háo hức theo sau. Ông không dạy tôi bằng triết lý, thâm ngôn mà bằng ca dao tục ngữ, bằng chính những gian truân, nhọc nhằn của cuộc đời mình. Tôi học theo ông tất cả những kỹ năng của một người nông dân, từ việc cày bừa, làm đất, cấy trồng, chăm bón, thu hoạch... Tôi cố gắng bắt chước ông cách chăm nom, vun vén cho gia đình; học cả tính kiên nhẫn, chân chất, thật thà quê kệch; học từ những lam lũ, đắng cay đến lo toan thời vụ, những xót xa mùa héo hay hạnh phúc nảy mầm...

Năm mười bốn tuổi, tôi đã có thể tự lái những đường cày, tự mình ra đồng làm tất cả mọi việc như một người nông dân thực thụ. Tôi thấy rất hãnh diện vì mình là đứa trẻ đảm đang, khéo léo nhất làng. Ðiều khiến tôi nhớ nhất về ông khi đó chính là cái dáng ông ngồi xổm ngoài hiên soi từng dòng chữ trong sách một cách vất vả và câu nói chân thật :'Làm ruộng cũng phải học. Học trước khi quá muộn'. Nỗ lực của bố đã giúp cả gia đình vượt qua giai đoạn khốn khó nhất của cuộc sống.

Khi mới vào đại học, tôi đã choáng ngợp bởi cuộc sống chốn thị thành. Tôi vội vã chối bỏ cái gốc gác quê kệch của mình, hối hả chạy theo những phù phiếm để kiếm tìm tiền, tài, danh vọng... Nhưng rồi, dường như nhận ra điều đó, bố đã nói với tôi: 'Không thể đem một cây lúa trồng vào một chiếc chậu đẹp đẽ để uốn tỉa nó thành cây cảnh được. Nó sẽ chết dần, chết mòn. Cũng như con người, chối bỏ gốc gác nghĩa là đang tự hủy hoại chính mình'. Câu nói ấy đã khiến tôi tỉnh ngộ. Và tôi đã trở lại thành phố để bắt đầu lại cuộc sống bằng chính sự chất phác, mộc mạc và lòng nhiệt huyết của mình. Cuộc sống dần cân bằng trở lại và tôi luôn cảm thấy vui vì được sống bằng con người thật của mình.

ÐINH QUANG HOẠCH

(Hà Nội)