Bộ sưu tập quý về tranh cổ động

ND - Kỷ niệm những sự kiện lớn trong năm 2009, Trung tâm văn hóa tỉnh Thanh Hóa vừa xuất bản tập tranh "45 năm tranh cổ động Thanh Hóa" chọn lọc từ 109 tác phẩm của hơn 20 họa sĩ Thanh Hóa, sáng tác từ năm 1964 đến 2009.

Ðây là bộ sưu tập tranh khá bề thế, thể hiện cố gắng lớn của ngành văn hóa, du lịch và thể thao Thanh Hóa, bởi phần lớn tranh cổ động nguyên bản còn lưu giữ được với số lượng rất ít. Tuy nhiên, chỉ chừng ấy tranh trong tập sách tranh cũng cho thấy sức sáng tạo của lực lượng họa sĩ xứ Thanh khá hùng hậu và vững tay. Trong 45 năm qua, những tác phẩm nói trên đã ra tiền tuyến, về hậu phương, có mặt ở các địa phương trên địa bàn tỉnh, góp phần quan trọng phục vụ chiến đấu bảo vệ Tổ quốc và xây dựng CNXH.

Ở tập sách tranh cổ động này, chủ yếu là các tác phẩm về đề tài phục vụ chiến đấu, lao động sản xuất, học tập, nghiên cứu khoa học. Về tranh tuyên truyền cho kháng chiến chống Mỹ, cứu nước ở thời kỳ 1964-1975, nhiều tác giả đã xây dựng hình tượng khá sinh động, thể hiện được "tính hùng" trong tranh. Họa sĩ Duy Khải có chùm tranh vừa sản xuất, vừa chiến đấu bảo vệ Tổ quốc: Quyết thắng vụ đông xuân, Nữ dân quân diệt máy bay Mỹ, Quyết thắng lụt bão... với mảng mầu chắc khỏe, đường nét dứt khoát, trong đó con người là chủ thể ở trạng thái động, đầy khí thế quyết thắng thiên tai và địch họa. Tác giả Xuân Lãm tuy không có nhiều tranh in trong sách nhưng tác phẩm Phải là pháo đài thép, Làm giàu Tổ quốc lại được đầu tư nghiên cứu kỹ, phản ánh nội dung có chiều sâu qua những gam màu nóng, nêu bật được khí phách quân dân Thanh Hóa và thế trận toàn dân qua hành động của nhân vật trung tâm. Tranh của họa sĩ Ðỗ Chung kết hợp giữa tạo hình hội họa với đồ họa, đa sắc mầu như: Ních-xơn, Hòa bình cho mọi người. Nổi bật là những bức tranh cổ động chống thiên tai: Thắng trời, Tát lửa thành nước, bố cục đẹp, tính khái quát cao, dùng nội dung thể hiện trên tranh thay lời chú thích. Tiêu biểu trong bộ tranh sưu tập có tranh của họa sĩ Hoàng Chất, Lê Gia Lanh, Hồng Khanh, Minh Thịnh, Trương Thế Minh, Lê Ty... diễn đạt ấn tượng, có sức truyền cảm bởi bố cục chặt chẽ và tìm được điểm nhấn, làm rõ nội dung tuyên truyền. Bức tranh Ðảng Cộng sản Việt Nam, người lãnh đạo mọi thắng lợi của Hoàng Chất, đã lồng ghép một cách hợp lý các hình ảnh biểu tượng với nền chim hòa bình, nêu được mục tiêu về hòa bình, độc lập tự do của dân tộc. Cổ động cho phong trào sản xuất, động viên các tầng lớp nhân dân thực hiện những nhiệm vụ chiến lược trong thời kỳ hòa bình, họa sĩ Hồng Khanh có tranh: Sống, chiến đấu, học tập theo gương Bác Hồ vĩ đại, Thanh Hóa 50 năm xây dựng và bảo vệ Tổ quốc với đường nét chắc chắn, mầu sắc đơn giản, giúp người xem dễ hiểu nội dung tuyên truyền trong tranh. Thu hút người xem trong bộ sưu tập tranh cổ động có thể kể đến các tác phẩm của họa sĩ Trương Thế Minh: Kỷ niệm 50 năm Bác Hồ về thăm Thanh Hóa, Chào mừng Ðại hội Ðảng bộ tỉnh Thanh Hóa lần thứ 16, Tích cực bảo vệ mùa màng. Tranh của Trương Thế Minh khó lẫn với tranh của các họa sĩ khác bởi dấu ấn phong cách riêng của một họa sĩ đồ họa mang đường nét, mầu sắc rõ ràng, dứt khoát. Bên cạnh đó còn có tác phẩm của nhiều họa sĩ khác như: họa sĩ Xuân Loan và Cao Văn Ðồng có tranh Bầu cử Hội đồng Nhân dân; Sĩ Tốt có Hiền tài là nguyên khí quốc gia, Mạnh Quang có tác phẩm Không có gì quý hơn độc lập - tự do, Phan Thắng có Thực hiện tốt quyền làm chủ, Lê Thanh có Ðiều Bác Hồ dạy, Nguyễn Xuân Tùng có Ðiện Biên- Thiên sử vàng, v.v. cùng nhiều tranh khác của các họa sĩ: Minh Uyên, Vũ Tuyết Chinh, Phương Mai, Hoàng Minh Tường, Trịnh Thị Ánh, Nguyễn Văn Ất, Hoàng Hoa Mai...

Tuy nhiên, cuốn sách sưu tập "45 năm tranh cổ động Thanh Hóa" vẫn còn để lọt những tác phẩm tranh chưa đạt về chất lượng, nhưng hầu hết không phải do nội dung mà chủ yếu là bởi nghệ thuật hình họa chưa vững. Có những tranh chọn trong sách khi xem lại không có sự thống nhất giữa nội dung và hình vẽ. Nếu không có chú thích thì người xem không thể hiểu nổi họa sĩ định vẽ gì và điều này đi ngược lại tính chất của tranh cổ động là dễ hiểu.

HOÀNG HOA MAI