Ảnh hưởng của bia, rượu khi dùng thuốc

Rượu gây giãn mạch, giảm thân nhiệt, tăng khả năng hấp thu thức ăn và các loại thuốc, nhất là các chất độc hại, ức chế thần kinh trung ương gây nhức đầu, buồn nôn, là gánh nặng cho gan trong quá trình thải độc và dễ làm tổn thương chức năng gan, gây xơ hóa tế bào gan. Đó là chưa kể tới nếu chất lượng rượu không bảo đảm, hàm lượng aldehyd vượt quá giới hạn cho phép gây ngộ độc cấp tính ảnh hưởng tới sức khỏe con người.

Với những người đang dùng thuốc, rượu có ảnh hưởng rất lớn. Cần chú ý để tránh những tương tác xấu có thể xảy ra.

Trước hết đối với những thuốc tác động lên hệ thần kinh trung ương: rượu làm tăng hiệu lực gây an thần, trầm dịu vì thế dùng thuốc phải hết sức thận trọng. Trong mọi trường hợp nên tránh dùng chung với thức uống và thuốc có chứa alcool. Đặc biệt thuốc ngủ nhóm benzodiazepin như diazepam có thể làm thay đổi tâm tính rất mạnh ngay ở liều thường dùng nếu có rượu. Sự thay đổi này chỉ gặp ở liều rất cao khi dùng thuốc đơn độc không có rượu.

Đối với nhóm giảm đau không steroide: nhóm này rất thông dụng như aspirine, alaxan, mofen, piroxicam... Rượu làm tăng tác dụng phụ vốn có của nó đối với đường tiêu hóa, gây viêm loét, chảy máu dạ dày. Trường hợp dùng chung rượu với paracetamol làm tăng nguy cơ viêm gan, tổn thương chức năng gan. Thật là nguy hiểm khi uống rượu bị nhức đầu lại dùng thuốc này chữa trị.

Các thuốc IMAO không chọn lọc làm tăng tác dụng gây tăng huyết áp hoặc sốt cao của tyramin hiện diện trong một vài thức uống có chứa alcool như nước giải khát có cồn, một vài loại bia... vì thế không nên dùng chung với thuốc.

Thuốc kháng histamin loại kháng H1 có tác dụng an thần, ức chế quá ngưỡng ở liều thấp: alimemazin (theralene), pheniramine. Loại kháng H2 do tác dụng kìm hãm men ở microzom gan làm chậm quá trình chuyển hóa rượu và tăng nồng độ alcool trong máu gây nhức đầu, buồn nôn.

Một số thuốc kháng sinh có thể gây phản ứng antabuse với alcool thường gọi là phản ứng sợ rượu với các triệu chứng nóng bừng, đỏ mặt, buồn nôn, tim đập nhanh gồm các thuốc sau:

- Kháng sinh nhóm cefalosporine: cefamandole, cefoperrazone, catamicef.

- Kháng sinh nhóm phenicol: chloramphenicol.

- Kháng sinh nhóm dẫn xuất nitro 5-imidazol như metronidazol.

- Kháng sinh chống nấm gây cảm ứng men như grisiofulvin, ketoconazol.

Trường hợp với thuốc kìm tế bào như procarbazin cũng vậy. Không nên uống rượu khi dùng các loại thuốc này.

Nhóm thuốc chống đái tháo đường: Thuốc insulin do tác dụng tăng cảm ứng men gan khi uống kéo dài rượu sẽ làm tăng phản ứng gây hạ đường huyết do ức chế các phản ứng bù trừ tạo thuận lợi cho việc xuất hiện các cơn hôn mê gây nguy hiểm cho người bệnh.

Các thuốc chống đái tháo đường khác như sulphamide hạ đường huyết, rượu làm tăng hiệu lực antabuse. Đặc biệt đối với chlopropamide, glibenclamide, glipizide, tolbutamide, tăng phản ứng hạ đường huyết tức là ức chế phản ứng bù trừ tăng tác dụng hiệp đồng lên chuyển hóa hydradcarbon dẫn đến nguy cơ hôn mê do hạ đường huyết đột ngột giống như với insulin.

Một số thuốc hạ đường huyết nhóm biguanid (như metformin) có thể làm tăng nguy cơ nhiễm acid lactic khi bị ngộ độc rượu cấp tính đặc biệt trong các trường hợp người dùng thuốc bị đói hoặc mất dinh dưỡng sẽ làm suy tế bào gan.

Đối với thuốc chống đông máu đường uống, rượu làm thay đổi hiệu lực chống đông máu: tăng trong trường hợp ngộ độc cấp tính, giảm trong những trường hợp uống rượu kinh niên do tăng chuyển hóa thuốc.

Đối với các thuốc làm hạ huyết áp: do tác động giãn mạch ngoại vi của rượu nếu dùng đồng thời với loại thuốc này có thể gây nguy cơ tụt huyết áp đột ngột quá mức cần thiết, không kém phần nguy hiểm cho người bệnh. Rượu còn là dung môi tốt cho những thuốc có hệ số dầu/nước cao như nhóm beta bloquant (chẹn beta), làm cho thuốc hấp thu quá nhanh gây tác động đột ngột do tăng nồng độ thuốc trong máu trên ngưỡng điều trị.

Tóm lại, với phần lớn các thuốc, rượu không mang lại lợi ích gì, lại còn ảnh hưởng rất lớn thậm chí nguy hiểm đến sức khỏe và tính mạng con người. Người đang dùng thuốc phải hết sức lưu ý và cẩn trọng đề phòng.

Dược sĩ Phạm Hinh