Đề tài KC.03.02 (Nghiên cứu thiết kế và chế tạo robot phục vụ sản xuất trong các điều kiện môi trường độc hại và không an toàn) nằm trong chương trình Khoa học công nghệ tự động hóa của Nhà nước, do ĐH Bách khoa TP Hồ Chí Minh chủ trì thực hiện, PGS-TS Lê Hoài Quốc (ĐH Bách khoa TP Hồ Chí Minh) là chủ nhiệm, TS Lê Văn Ngự (VIELINA) là chủ nhiệm đề tài nhánh nghiên cứu ở Hà Nội.
Đề tài được triển khai nghiên cứu từ tháng 10-2001 với sự phối hợp của nhiều cá nhân, đơn vị nghiên cứu như Phòng Robot (Viện Nghiên cứu điện tử, tin học và tự động hóa-VIELINA), Viện Cơ học Việt Nam, TS Hồ Xuân Vĩnh (Viện Tên lửa), TS Hoàng Văn Châu (Viện Cơ khí Hà Nội)...
| Tay máy lấy phôi |
Các robot vừa chế tạo thành công có khả năng thay thế con người thực hiện các công việc trong môi trường độc hại hoặc không an toàn trong một số ngành công nghiệp. Thí dụ như robot hàn phục vụ cho các công việc hàn, cắt trong quá trình hóa luyện nhiệt hồ quang (đang được thử nghiệm tại Nhà máy Đóng tàu Hà Nội); robot vạn năng sẽ phục vụ rất hữu hiệu cho các quá trình hóa luyện nhiệt (robot này đang được triển khai thử nghiệm tại Công ty Công nghiệp cơ khí Sài Gòn TP Hồ Chí Minh); tay máy lấy sản phẩm phôi PET trên máy ép nhựa là loại robot có thể tự động dịch chuyển và lắp chính xác vào các vị trí trống của khuôn tổ ong đến các vị trí ly phôi từ khuôn trên máy ép nhựa. Tay máy này hiện được chế tạo với hai mẫu và đang được lắp đặt trên máy ép nhựa sản xuất phôi chai nhựa PET tại Công ty CP Nhựa Đô Thành (TP Hồ Chí Minh).
Đặc biệt, tay máy phục vụ trong dây chuyền sản xuất đạn, thuốc nổ là robot dùng trong quốc phòng, được dùng để thay thế người vận chuyển đạn súng cối 81mm trong dây chuyền nạp thuốc đạn. Đây là công việc rất nguy hiểm, phải tuân theo những quy định nghiêm ngặt về an toàn nhưng trên thực tế vẫn xảy ra không ít những vụ nổ gây chết người. Robot này sẽ có nhiệm vụ thay thế con người lấy quả đạn từ buồng chứa đưa sang công đoạn tiếp theo của quá trình sản xuất.
| Robot vạn năng cấp phôi |
Riêng loại robot camera crane có các tính năng hoạt động tương tự như một robot công nghiệp với tay máy là cần trục mang camera, có thể tự động quay phim ở nhiều vị trí phức tạp và chế độ khác nhau. Các chức năng cơ bản của một robot camera crane gồm: Tự động điều khiển quá trình quay phim theo chương trình được lập trước; tự động điều khiển camera bám theo đối tượng được ghi hình ở nhiều chế độ; tự động hiệu chỉnh chuyển động các trục ở bộ gá mang camera để bù cho lượng thay đổi về tầm và hướng của cần trục nhằm đưa ống kính luôn hướng vào đối tượng; tự động hiệu chỉnh các trục ở bộ gá mang camera bám theo đối tượng khi đối tượng di chuyển. Đặc biệt, tính năng tự động điều khiển ống kính máy quay bám theo đối tượng khi ghi hình là sáng tạo mới chưa có ở các kiểu robot camera ở các nước. PGS-TS Lê Hoài Quốc cho biết hiện đang làm thủ tục đăng ký sở hữu bản quyền trí tuệ về tính năng mới này.
| Giá thành năm loại robot công nghiệp này chỉ bằng một nửa so với các robot có tính năng tương đương ngoại nhập. Điển hình như loại robot quay phim camera crane, nếu mua ở nước ngoài chỉ phần cánh tay máy cơ khí đã khoảng 40 nghìn USD, trong khi một robot camera crane Việt Nam chỉ 15 nghìn USD. Hiện tại, đã có đơn đặt hàng ba robot hàn của Công ty Sản xuất Phú Định để phục vụ cho việc sản xuất các sản phẩm kim khí mỹ nghệ xuất khẩu và hai mẫu robot camera crane cho Công ty Truyền hình cáp VTV. |
Dự kiến đề tài sẽ báo cáo nghiệm thu chính thức cấp nhà nước trong hai tháng tới, vượt qua chỉ tiêu đăng ký thực hiện đề tài ban đầu chỉ với bốn loại robot. Chủ nhiệm đề tài - PGS-TS Lê Hoài Quốc phấn khởi: "Thành công của đề tài nghiên cứu không chỉ dừng ở sự khẳng định chúng ta hoàn toàn có thể tự chế tạo ra các loại robot phục vụ cho sản xuất công nghiệp mà qua đó, cho thấy hiệu quả của sự cộng tác, tập hợp những người trong lĩnh vực chuyên môn cùng triển khai nghiên cứu, tận dụng hết được năng lực chất xám của cả nước để đẩy nhanh thành công của các công trình nghiên cứu. Chúng tôi cũng mong muốn kết hợp với các nhà công nghiệp Việt Nam để có thể chuyển giao các kết quả nghiên cứu nhằm nhanh chóng đưa các robot "made in Vietnam" tham gia vào quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa sản xuất ở nước ta".
