[Video] Nà pha - góc văn hóa quý cần gìn giữ

Trưng bày “Nà pha - Nghệ thuật trang trí hoa văn của Người Thái Nghệ An” giới thiệu một phần trong bộ sưu tập đồ vải thuộc sở hữu của Công ty TNHH Một thành viên Thủ công Trúc Lâm gồm 190 tấm mặt chăn (Nà pha), trong đó 101 hiện vật đã được giám định và cấp Giấy chứng nhận đăng ký di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia tại Quyết định số 1195/QĐ- SVHTT ngày 14 tháng 10 năm 2024.

Bà Vũ Thị Liên, Phó Giám đốc Công ty TNHH Một thành viên Thủ công Trúc Lâm chia sẻ: “Bắt đầu từ những năm 1990, chúng tôi đã dành nhiều công sức để sưu tầm, bảo quản và gìn giữ bộ sưu tập những tấm Nà pha. Trong mỗi tấm mặt chăn, mỗi hoa văn, là cả một câu chuyện về văn hóa, cuộc sống và tâm hồn của người Thái".

Chúng tôi tin rằng, qua trưng bày này, công chúng sẽ có cơ hội cảm nhận được vẻ đẹp tinh tế trong từng đường nét hoa văn trên mỗi tấm Nà pha, và từ đó thêm trân trọng hơn các giá trị văn hóa dân tộc, bà Liên cho biết.

Các tấm Nà pha được đơn vị sưu tầm trong khoảng thời gian những năm 1990 tại vùng người Thái Trắng (nhóm Tày Mường) ở miền tây tỉnh Nghệ An.

Tin liên quan

Nà pha - nghệ thuật trang trí hoa văn của người Thái

Nà pha được dùng làm mặt chăn, của hồi môn cho cô dâu làm quà tặng khi về nhà chồng, choàng giữ ấm cho trẻ em về mùa đông, trang trí ngày Tết...có cách phối màu hài hòa cùng với những nguyên liệu tự nhiên, nà pha thể hiện nét đặc trưng thẩm mỹ thông qua kỹ thuật dệt, thêu tinh xảo trong sản phẩm đồ dệt của người Thái Nghệ An.

Với niên đại từ 30-90 năm, bộ sưu tập này được xem là một trong những di sản đồ vải quý hiếm còn sót lại. Bộ sưu tập phản ánh thế giới quan và nhân sinh quan của người Thái, mang giá trị lịch sử, văn hóa và đặc biệt là tính thẩm mỹ qua việc thể hiện màu sắc và hoa văn độc đáo, tinh tế.

Trong trưng bày, các tấm Nà pha được trang trí nhiều hoa văn động vật trên cạn và dưới nước.

Ngoài được thêu trên mặt chăn, loại hoa văn này cũng xuất hiện khá phổ biến trên chân váy của người Thái.

Hoa văn hình thực vật cũng có trên các Nà pha của trưng bày này.

Đây cũng là loại hoa văn xuất hiện phổ biến trên mặt chăn và chân váy, bao gồm các loài hoa, quả rừng, hạt, cây cỏ, đót dừa, lá cau, rau dớn, rau bợ.

Trên mặt chăn, các họa tiết này chỉ đóng vai trò điểm xuyết, trang trí, nên thường có kích thước nhỏ hơn các hoa văn chính. Ngược lại, trên chân váy, chúng thường đóng vai trò chính, nổi bật với cả hai phong cách thể hiện: mô phỏng cách điệu và tả thực.

Mỗi hoa văn thực vật mang ý nghĩa biểu tượng riêng. Hình đót dừa tượng trưng cho sự định cư, hình quả trám và quả sổ gợi nhắc về các loại quả đã cứu người khỏi nạn đói, còn hình hạt dưa liên quan đến vai trò của phụ nữ và kinh nghiệm xen canh giữa bông và dưa.