Theo thống kê sơ bộ của Sở Giáo dục và Đào tạo, trong năm nay, toàn tỉnh Nghệ An có 31.698 thí sinh dự thi THPT Quốc gia. Trong số này, chỉ có 19.585 thí sinh đăng ký xét tuyển vào các trường đại học, cao đẳng. Số còn lại 12.113 thí sinh chỉ đăng ký thi THPT Quốc gia, để lấy kết quả công nhận tốt nghiệp.
Số thí sinh đăng ký dự thi vào cụm thi địa phương chiếm tỷ lệ 38,21%, cao hơn Kỳ thi THPT Quốc gia của năm 2015 là hơn 1%. Trong số này, tỷ lệ cao nhất thuộc về thí sinh của các Trung tâm Giáo dục thường xuyên (từ 93,7 – 100%). Ngoài ra, nhiều trường THPT cũng có số lượng thí sinh không đăng ký xét tuyển CĐ, ĐH chiếm hơn 50% như: trường Phổ thông Năng khiếu Thể dục thể thao TP Vinh 100%, THPT VTC, TP Vinh 93,94%, THPT Nguyễn Huệ 90,38%; THPT Đinh Bạt Tụy, huyện Hưng Nguyên 96,97%; THPT Sào Nam, huyện Nam Đàn là 79,44%. Riêng các huyện miền núi tỷ lệ này giao động từ 59 – 67%. Thống kê cũng cho thấy, ngoài ba môn bắt buộc là Văn, Toán, Ngoại ngữ thì số lượng thí sinh đăng ký các môn tự chọn còn lại thiên về các môn tự nhiên như Lý, Hóa, Sinh.
Riêng môn Sử ở cụm thi địa phương chỉ có 41 thí sinh đăng ký dự thi. Với số thí sinh ít ỏi này thì rất có thể trong năm 2016, nhiều điểm thi tại cụm thi địa phương sẽ “trắng” thí sinh môn Lịch sử. Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An Thái Huy Vinh cho biết: Tỷ lệ này chứng tỏ việc phân luồng, hướng nghiệp học sinh sau THPT tại tỉnh Nghệ An có hiệu quả. Nhận thức của phụ huynh và học sinh trong việc lựa chọn con đường lập nghiệp đã có những chuyển biến tích cực, phù hợp với hoàn cảnh gia đình, năng lực của bản thân…”.
Ngay một số trường có tiếng về chất lượng đào tạo, như trường THPT Lê Viết Thuật có tỷ lệ thấp chỉ có hơn 20 em trên tổng số hơn 530 học sinh đăng ký đăng ký thi THPT Quốc gia, cụm thi do Sở Giáo dục và Đào tạo chủ trì để lấy kết quả công nhận tốt nghiệp. Số hơn 20 em này đã nhận thức được việc thi tuyển đại học hay học nghề trên cơ sở trình độ, khả năng của mình. Nhiều người cho đó là một tín hiệu vui.
Bởi Nghệ An được coi là “đất học” từ nhiều năm qua, quan niệm “phi đại học bất thành nhân” đã ăn sâu vào tâm thức của hầu hết các thế hệ phụ huynh và thí sinh. Tấm bằng đại học trở thành mục tiêu ưu tiên hàng đầu, thậm chí trở thành cái đích phải đạt kỳ được bằng bất cứ giá nào, để mong muốn có cơ hội xin được việc làm, thăng tiến trên đường đời.
Đáp ứng tâm lý này, nhiều đơn vị, tổ chức, cá nhân đã ồ ạt mở các trường đại học, song chất lượng đào tạo không được quan tâm đúng mức và ngày càng giảm sút. Trên thực tế không ít người, khi cầm được tấm bằng đại học vẫn không tìm được một công việc đúng ngành nghề, xã hội lâm vào tình trạng “thừa thầy, thiếu thợ”. Nhiều cử nhân khi ra trường, chỉ có một mớ lý thuyết đôi khi đã lạc hậu, mà hoàn toàn thiếu vắng thực tế, nên không thể xin được việc làm. Theo Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, năm 2015 có hơn 200 nghìn cử nhân, thạc sĩ thất nghiệp, trong đó nhiều người cử nhân, thạc sĩ để đi làm công nhân.
Trở lại Nghệ An, hơn 12 nghìn thí sinh năm nay không đăng ký nguyện vọng vào đại học, song nhiều khả năng số thí sinh này sẽ chọn học nghề. Đón đầu khả năng này, trên địa bàn Nghệ An, một số trường nghề, như Trường Cao đẳng nghề số 4 Bộ Quốc phòng đã đầu tư nguồn nhân lực, nhiều trang thiết bị hiện đại phục vụ cho công tác đào tạo một lớp thợ kỹ thuật cao để thu hút học viên.
Những quan niệm về lao động, cống hiến của một bộ phận không nhỏ thanh niên ở Nghệ An đang thay đổi theo hướng thực tế hơn. Tấm bằng đại học giờ không còn là chiếc “chìa khóa thần” duy nhất để mở cánh cửa tương lai của cuộc đời nữa.
