Về nơi Bác yên nghỉ

Một sớm hè Tháng  Năm này, chúng tôi bước trên đại lộ Hùng Vương. Bên đường lớn, Lăng của Người tôn nghiêm giữa Quảng trường Ba Ðình. Ðược biết, công trình Lăng do chính Trung ương Ðảng và Chính phủ duyệt chọn từ 200 phương án thiết kế, qua triển lãm và trưng cầu 3,5 vạn ý kiến tham gia. Bên Lăng giờ là những vườn cây quý hiếm do đồng bào từ mọi miền đất nước gửi về trồng.

Trong sớm mai không gian quảng trường lớn thoang thoảng hương thơm, thanh khiết. Ở đây ta bắt gặp những khóm trúc của dải đất Pắc Bó gắn bó với Bác trong những năm tháng gian khổ trên núi rừng Việt Bắc. Những cây dầu nước Cà Mau, vùng đất tận cùng của Tổ quốc. Tre luồng từ quê hương Lê Lợi, cây đa được nhân giống từ cây đa Tân Trào. Cây quế Trà My xứ Quảng, mai vàng Nam Bộ, tất cả hội tụ về đây tạo thành một vùng thiên nhiên tươi đẹp bao quanh vẻ đẹp kỳ vĩ của Quảng trường Ba Ðình.

Lần giở Văn kiện của Ðảng, trong phiên họp ngày 29-11-1969, Bộ Chính trị long trọng quyết định: "Với tấm lòng kính yêu vô hạn và đời đời nhớ ơn Hồ Chủ tịch, chúng ta phải thực hiện đến mức tốt nhất nhiệm vụ giữ gìn lâu dài thi hài Hồ Chủ tịch và xây dựng Lăng của Người". Nhiều thập kỷ qua, có một đơn vị đặc biệt - Bộ Tư lệnh bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh  - làm nhiệm vụ đặc biệt của Ðảng, Quân đội và nhân dân giao phó: bảo vệ an toàn khu vực Lăng, giữ gìn nguyên vẹn và lâu dài thi hài của Người. Tổ chức đón tiếp và tuyên truyền nhân dân và khách quốc tế, đến viếng Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Chuẩn bị tới dịp kỷ niệm 116 năm Ngày sinh của Người, ông Ðào Hữu Nghĩa, Thiếu tướng Tư lệnh cho biết: Từ ngày rước Bác về Lăng đến nay, đơn vị đã đón tiếp, phục vụ gần 32 triệu lượt người trong nước và nước ngoài đến viếng Bác, trong đó có 107 đoàn nguyên thủ quốc gia.

Trung tá Lê Hồng Sơn cùng những cán bộ đón tiếp ở đây mỗi ngày chứng kiến nhiều câu chuyện cảm động. Một cháu gái Tây Nguyên, mải miết gom thật nhiều những cánh hoa bên Lăng về để ép khô tặng các bạn. Một bà má người Khmer quê miền tây Nam Bộ biết mình sắp "về cõi" đã gọi con cháu bày tỏ ước nguyện ra Hà Nội, vào Lăng viếng Bác. Một đoàn chiến sĩ cách mạng tử tù gồm cả nam và nữ, thời Mỹ - ngụy trong nhà tù của kẻ thù, họ trung kiên, bất khuất trước mọi cực hình tàn bạo thâm độc của địch. Về thủ đô Hà Nội, đến bên Người, họ là những người con mau nước mắt... Một du khách người Anh, bảy lần sang Việt Nam, cả bảy lần đều vào Lăng viếng Bác.

Ngài Venkataraman, một chính khách Ấn Ðộ ghi những dòng tâm huyết cháy bỏng: "Người là nguồn động lực và khát vọng cho tất cả những ai yêu hòa bình trên toàn thế giới, trong mọi thời đại".

Một nhà sử học Mỹ đến từ Ðại học Florida Atlantic chiêm nghiệm: "Chúng ta phải tuyên truyền rộng rãi những lời dạy bảo của Người và khuyến khích hàng triệu người đọc những lời dạy của Người và đóng góp vào sự nghiệp công bằng bình đẳng của toàn nhân loại...".

Những năm gần đây, với gần hai triệu lượt khách hằng năm đến viếng Bác, thăm nơi ở và làm việc của Người (trong đó khoảng 500 nghìn lượt khách nước ngoài) mỗi năm. Dòng người cùng năm tháng, những câu chuyện, những lời bộc bạch đáng để nhiều thế hệ cùng suy ngẫm.

Vào Lăng viếng Bác "như được gặp Người bình yên trong chiều sâu của giấc ngủ, sau những giờ làm việc căng thẳng. Vị cha già của dân tộc gần gũi thân thương quá!", một đồng chí lãnh đạo vừa từ miền nam ra viếng Bác tâm sự. Mới đây, tại một hội nghị khoa học chuyên ngành gồm các nhà khoa học trong nước và ngoài nước, sau khi kiểm tra, đánh giá tỉ mỉ, trạng thái thi hài của Người đều thống nhất nhận định: "Thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh đã và đang được chăm sóc giữ gìn ở trạng thái tốt nhất. Các nét đặc trưng lúc sinh thời từ chòm râu, mái tóc... của Người vẫn nguyên vẹn".

Giữ gìn lâu dài thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh là khoa học tổng hợp của nhiều chuyên ngành khoa học chưa có ở Việt Nam. Ngay trong những năm còn được sự viện trợ, giúp đỡ của Liên Xô thì nước bạn luôn giữ bí mật tuyệt đối về công nghệ cũng như vật tư, hóa chất. Chuyên ngành ướp bảo quản phục vụ chiêm ngưỡng thi hài ở nước ta chưa có, các thông tin khoa học về lĩnh vực này trên thế giới rất hiếm. Ta đã nỗ lực nắm bắt được công nghệ của nước Nga phục vụ cho nhiệm vụ giữ gìn lâu dài thi hài Bác.

Sau nhiều lần hẹn, chúng tôi mới gặp được Viện trưởng 69 - Ðại tá, Tiến sĩ Lại Văn Hòa. Người bác sĩ quân y, quê lúa Thái Bình này, đã có gần 30 năm làm nhiệm vụ bảo quản, giữ gìn thi hài của Bác. Mái tóc bạc sớm, dáng người thô mộc nhưng anh được các nhà khoa học nước bạn hết sức tin tưởng. Anh kể: Từ năm 2000 đến nay là khoảng thời gian không dài nhưng có ý nghĩa vô cùng quan trọng đánh dấu bước phát triển, khẳng định vị thế khoa học, khả năng của Viện làm nhiệm vụ chăm sóc, giữ gìn lâu dài thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Ðể nắm được thành phần định tính, định lượng dung dịch ướp bảo quản thi hài Bác là cả một chặng đường dài bền bỉ, gian nan. Những nhà khoa học ngành y của ta đã nghiên cứu bốn đề tài cấp Nhà nước, bốn đề tài cấp Bộ, 20 đề tài cấp cơ sở và sáu đề tài hợp tác với nước bạn. Trên cơ sở kế thừa những kết quả nghiên cứu trong nhiều năm của Viện, đề tài khoa học cấp Nhà nước (mã số KYÐL 92-11) do các cán bộ khoa học gồm Tiến sĩ Vũ Văn Bình, bác sĩ Nguyễn Văn Châu, bác sĩ Ðỗ Văn Dai, kỹ sư Doãn Huy Nghi, Tiến sĩ Nguyễn Gia Bình, bác sĩ chuyên khoa cấp 2 Lê Công Bằng... thực hiện đã tạo được những bước ngoặt quyết định trong việc tiến tới làm chủ hoàn toàn nhiệm vụ giữ gìn thi hài Bác. Vào tháng 3-2004, ta đã cùng với chuyên gia Nga tổ chức pha chế  lô dung dịch đặc biệt đầu tiên tại Việt Nam. Kết quả phân tích chất lượng lô dung dịch tại Viện 69 và Viện  Cấu trúc sinh học Liên bang Nga đều chính xác và trùng khớp, kết quả thành công tốt đẹp. (Cụm các công trình đề tài nghiên  cứu đã được tặng giải thưởng Nhà nước và trong bốn năm gần đây đã nghiệm thu hai đề tài cấp Nhà nước, một đề tài cấp Bộ, trong đó đề tài cấp Nhà nước đạt kết quả xuất sắc). Sau đó ta đã hợp tác các nhà khoa học Nga để pha chế thành công hai lô dung dịch đặc biệt tại Việt Nam vào quý I năm 2004 và 2005, đưa vào sử dụng, đạt chất lượng cao. Vào những ngày tháng 4 năm nay - Ðại tá, Viện trưởng báo tin vui: Các nhà khoa học của Viện lại vừa chủ động điều chế thành công thêm một lô dung dịch cho nhiệm vụ bảo quản lâu dài thi hài Người.

Ðó là một thành tựu của các nhà khoa học ngành y Việt Nam với khát vọng làm chủ khoa học, giữ gìn lâu dài thi hài Bác. Các cán bộ, chiến sĩ  đơn vị đặc biệt đã hoàn thành sứ mệnh mà Ðảng và nhân dân giao phó, để những thế hệ mai sau, bầu bạn quốc tế đến Việt Nam được tận mắt chiêm ngưỡng dung nhan Chủ tịch Hồ Chí Minh.