Xóm Nam Tiền có 55 hộ nằm sát dưới chân bãi thải tây của Công ty Than Khánh Hòa, hằng ngày ngủ dậy là đối mặt với bãi thải cao sừng sững, động cơ ô-tô lớn đổ đất, đá thải ở phía trên. Những dịp nắng nóng kéo dài, mùa khô hanh khô là bụi, mưa lớn là lụt lội, nguy cơ sạt lở.
Theo bà Hoàng Thị Đào ở xóm Nam Tiền, xã Phúc Hà, thành phố Thái Nguyên người dân trong xóm sinh sống dưới chân bãi thải, sát moong khai thác than từ nhiều năm qua, cuộc sống ngày càng bị ảnh hưởng lớn hơn. Đó là tiếng ồn từ ô-tô đổ đất, đá trên bãi thải; một đoạn đường đi lại hằng ngày của người dân trùng với đường vận chuyển than, vận chuyển đất, đá thải, sình lầy mỗi khi trời có mưa; nguồn nước sinh hoạt có hiện tượng bị ô nhiễm.
Thái Nguyên khẩn trương khắc phục hậu quả mưa lũ
Ở bên kia suối Nam Tiền thường xuyên đọng nước, ô nhiễm, đời sống người dân còn vất vả hơn. Gia đình chị Đinh Thị Hiệp có năm khẩu, chị làm công nhân, chồng là lao động tự do nên công việc phập phù và đang nuôi ba con ăn học, trước cửa nhà là suối Nam Tiền cứ hễ mưa là lụt, phải dùng thuyền vượt qua đoạn dài để đi làm, đưa đón con học hành, tăng gia vườn rau nhỏ thường xuyên bị ngập hư hỏng.
Chị Hiệp than phiền: “Suối Nam Tiền bị tắc nên cứ mưa lớn là lụt, từ đầu năm 2024 đến nay đã ba lần nước dâng cao đến tận sân nhà, ngập đường đến ngực, kéo dài ba, bốn ngày, phương tiện đi lại duy nhất của gia đình là chiếc thuyền sắt nhỏ nên đuối nước rình rập, nguy cơ dịch bệnh phát sinh, làm đời sống, sinh hoạt của gia đình rất khó khăn”.
 |
Trước cửa nhà chị Đinh Thị Hiệp là suối Nam Tiền, thường xuyên bị lụt ngập đến nửa cánh cổng. |
“Bố chồng nhà ở bên cạnh, thường xuyên ốm đau, sợ bệnh trở nặng, đi lại ách tắc không kịp chuyển ra viện nên từ lâu đã chuyển ra bên ngoài sinh sống với con. Gia đình tôi không có điều kiện nên đi cũng dở, ở lại thì cuộc sống vất vả”, chị Hiệp chia sẻ thêm.
Không chịu được cảnh thường xuyên bị lũ lụt, nguy cơ sạt lở, bụi, tiếng ồn kéo dài nhiều năm, trong số 55 hộ thì đến nay có 1/3 số hộ xóm Nam Tiền bỏ vườn không, nhà trống chuyển đi nơi khác sinh sống, trong đó khu vực bên kia suối Nam Tiền có tám hộ thì năm hộ bỏ nhà hoang, người ra thuê trọ bên ngoài, người thì đi ở nhờ bên vợ. Xóm Nam Tiền trở nên buồn tẻ, đường xá xuống cấp, những gia đình đã chuyển đi nơi khác, không có người ở, cỏ dại mọc từ cổng vào sân.
Dự án giải phóng mặt bằng xóm Nam Tiền rộng 4,3ha để mở rộng bãi thải tây của Công ty Than Khánh Hòa được triển khai từ năm 2021, người dân mong chờ được chuyển đến nơi ở mới nhưng chưa thực hiện được. Nguyên nhân chủ yếu là do việc đầu tư xây dựng khu tái định cư cho người dân có nhiều khó khăn, vướng mắc, như thiếu vốn, khu tái định cư cũng phải giải phóng mặt bằng mất nhiều thời gian.
Phó Giám đốc Công ty Than Khánh Hòa Vũ Thành Hưng cho biết: “Gần đây chúng tôi cùng với chính quyền địa phương tổ chức họp với các hộ dân để nghe nguyện vọng và cùng nhau thống nhất: Thành phố Thái Nguyên và Công ty Than Khánh Hòa sẽ thống kê đất đai, nhà cửa, tài sản trên đất để áp giá, chi trả tiền bồi thường để người dân tự tái định cư”.
Ngay sau khi phương án này được chính quyền địa phương, Công ty Than Khánh Hòa và các hộ dân thống nhất, Trung tâm Phát triển quỹ đất thành phố Thái Nguyên đang tích cực triển khai các công việc liên quan về bồi thường giải phóng mặt bằng, phấn đấu hoàn thành bồi thường và ổn định đời sống người dân trong năm 2025.
Tuy nhiên, khi phải chuyển nhà để giải phóng mặt bằng mở rộng bãi thải tây của Công ty Than Khánh Hòa, trong thời điểm chưa xây được nhà mới thì người dân đề nghị được hỗ trợ tiền thuê nhà.
