Là công trình có quy mô lớn và ý nghĩa đặc biệt, Dự án đường vành đai 4 - Vùng Thủ đô đoạn qua địa phận Hà Nội dài 58,2 km, qua địa bàn bảy quận, huyện. Diện tích đất cần giải phóng mặt bằng rất lớn, số lượng mộ cần di dời lên đến 11.682 ngôi.
Ngay khi bắt đầu triển khai công tác giải phóng mặt bằng vào cuối tháng 1/2023, Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc thành phố Hà Nội đã ban hành Thông tri số 04/TT-MTTQ-BTT về “Phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân, Mặt trận Tổ quốc các cấp thành phố Hà Nội tích cực tham gia thực hiện hiệu quả Dự án đường vành đai 4 - Vùng Thủ đô trên địa bàn thành phố Hà Nội”.
Cùng với đó, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc thành phố đã đưa nội dung giám sát kết quả, tiến độ thực hiện dự án; giải quyết kiến nghị, khiếu nại, tố cáo trong quá trình thực hiện… vào kế hoạch giám sát năm 2023. Giao ban dư luận xã hội hằng tháng cũng có nội dung về việc triển khai dự án đường vành đai 4 để kịp thời báo cáo cấp có thẩm quyền, không làm phát sinh điểm nóng.
Bảy quận, huyện có dự án đi qua đã xây dựng kế hoạch tổ chức hoạt động giám sát việc thực hiện các quy định về bồi thường giải phóng mặt bằng, tái định cư, phối hợp chặt chẽ với chính quyền quận, huyện để thực hiện công tác giám sát, tiếp dân, giải quyết kiến nghị của người dân. Mặt trận Tổ quốc các quận, huyện chú trọng tuyên truyền bằng nhiều hình thức về ý nghĩa quan trọng, tính cấp bách của dự án và các vấn đề liên quan chính sách pháp luật trong thu hồi đất.
Công tác giải phóng mặt bằng là việc khó, là một trong các nguyên nhân chủ yếu dẫn đến việc ách tắc, chậm tiến độ của các dự án; trong đó, việc vận động người dân di dời mộ, công trình tâm linh là “khó nhất của việc khó”. Mặt trận Tổ quốc với các thành viên là tổ chức tôn giáo, các chức sắc đã hỗ trợ người dân thực hiện nghi lễ khi chuyển mộ, giúp người dân có được sự an tâm, từ đó đồng thuận với chủ trương, chính sách. Ðến cuối tháng 6/2024, các quận, huyện có dự án đi qua đã di chuyển được 10.104/10.346 ngôi mộ, đạt khoảng 98%.
Liên quan đến dự án đường vành đai 4, địa bàn quận Hà Ðông có chiều dài tuyến là 5,5 km đi qua địa bàn bốn phường, phải giải phóng mặt bằng hơn 68,3 ha đất với 1.806 hộ bị thu hồi đất, 1.582 ngôi mộ phải di dời. Ðến nay, quận đã thẩm định, phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ 66,7 ha đất của 1.665 tổ chức, hộ gia đình, đạt 97,6%; di chuyển được 1.562 ngôi mộ...
Khi dự án được triển khai, người dân có nhiều băn khoăn, chưa đồng thuận với nhiều nội dung như khung giá đền bù, hỗ trợ đất ở, nơi bố trí tái định cư… Trên tinh thần bảo đảm cao nhất quyền lợi hợp pháp của người dân có đất bị thu hồi theo quy định và chính sách đặc thù, cùng với nỗ lực của chính quyền địa phương, có vai trò của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức thành viên trong công tác vận động, tuyên truyền để người dân hiểu và đồng thuận với chủ trương thực hiện dự án.
Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc huyện Mê Linh Hoàng Văn Tân cho biết, từ khi dự án được triển khai, Thường trực Mặt trận Tổ quốc của 5 xã trên địa bàn huyện liên quan đến dự án luôn tham dự các buổi họp, kịp thời nắm bắt tâm tư người dân; vừa đối thoại, vừa tuyên truyền về ý nghĩa, lợi ích của dự án…
Có được sự ủng hộ của người dân, toàn bộ các ngôi mộ nằm trong phạm vi dự án đã được di chuyển về nghĩa trang quy hoạch xong trước Tết Quý Mão 2023; công tác quy chủ, kiểm đếm, chi trả tiền bồi thường hỗ trợ đất nông nghiệp diễn ra thuận lợi; kiến nghị của người dân được các tổ công tác giải quyết kịp thời, đúng quy định. Sự lắng nghe, nắm bắt kịp thời những vướng mắc, đối thoại trực tiếp để giải quyết những vướng mắc phát sinh tại mỗi dự án của cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể từ huyện đến cơ sở đã tạo đồng thuận cao trong nhân dân.
Kinh nghiệm rút ra trong quá trình triển khai thực hiện công tác đền bù, giải phóng mặt bằng để đẩy nhanh tiến độ các dự án đầu tư trên địa bàn huyện thời gian qua chính là sự vào cuộc một cách đồng bộ của cả hệ thống chính trị trong tuyên truyền, phổ biến để người dân hiểu ý nghĩa của việc thực hiện dự án và các chế độ, chính sách của Nhà nước, bảo đảm minh bạch trong thu hồi đất.
Trong đó, phải kể đến vai trò của Mặt trận Tổ quốc huyện, xã và các đoàn thể chính trị-xã hội trong tuyên truyền, vận động, trên tinh thần đến với dân, gần dân; nêu cao vai trò tiền phong gương mẫu của cán bộ, đảng viên, đoàn viên, hội viên thực hiện tốt các chủ trương, chính sách của Ðảng, Nhà nước, địa phương. Bên cạnh đó, việc tăng cường hiệu quả công tác giám sát, phản biện xã hội, phát huy quyền làm chủ của nhân dân trong triển khai thực hiện các dự án phát triển kinh tế-xã hội tại địa phương đã tạo ra điểm tựa cho niềm tin của người dân.
