Giáp - tên của ông vang lên như ngọn cờ bay trước gió. Sau khi đánh bại đội quân viễn chinh thực dân Pháp ở Điện Biên Phủ, ông lại cùng với nhân dân Việt Nam tiếp tục tống tiễn gã khổng lồ Mỹ về nước. Đại tướng Võ Nguyên Giáp được thừa nhận như là một nhà quân sự tài năng và kiệt xuất. Ông còn là một nhà lãnh đạo chính trị được quần chúng yêu mến.
Đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh, ông là một trong những người học trò xuất sắc và gần gũi nhất. Ông say mê văn học và lịch sử và ông diễn đạt bằng tiếng Pháp thật hoàn hảo. Lần cuối cùng tôi gặp ông vào ngày 6-5-2009 tại Hà Nội, một ngày trước lễ kỷ niệm lần thứ 55 Chiến thắng Điện Biên Phủ.
Nếu có ai nói với ông rằng: “Cuộc chiến đấu của ông đã tìm thấy tất cả những nét tương đồng của nó trong lịch sử của Việt Nam” thì ông sẽ đáp lại ngay rằng là đó không phải cuộc chiến đấu của ông mà đó là cuộc chiến đấu của cả dân tộc. Ông đã nghiên cứu rồi phát triển chiến tranh nhân dân, học thuyết của những người yêu nước chiến đấu để giành độc lập và tự do cho đất nước mình. Ông muốn người ta gọi ông là vị tướng vì hòa bình nhưng bị buộc phải chiến đấu để giải phóng đất nước.
Cuộc gặp của ông với Chủ tịch Hồ Chí Minh đã làm thay đổi cả cuộc đời ông, rồi sau đó có sự ăn ý hoàn toàn, tin tưởng tuyệt đối và quý mến sâu sắc. Chính từ nhiệm vụ xây dựng quân đội do Chủ tịch Hồ Chí Minh giao cho mà sau này ông đã trở thành một nhà quân sự.
Đại tướng kể lại: “Tôi đã gặp Chủ tịch Hồ Chí Minh lần đầu tiên ở Trung Quốc vào năm 1940. Chính trong lần gặp đó, Bác đã yêu cầu tôi nghiên cứu các vấn đề quân sự. Tôi đã trả lời Bác rằng tôi quen cầm bút hơn là sử dụng thanh kiếm”.
Một bức ảnh chụp năm 1944 cho thấy Đại tướng Võ Nguyên Giáp đứng nói chuyện với các chiến sĩ Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân, tiền thân của Quân đội Nhân dân Việt Nam. Nhà báo, nhà giáo sử học đã bắt đầu những bước đi đầu tiên của mình mà trong cuộc đời sau này trở thành nhà chỉ huy quân sự. Vài ngày sau đó ông đã tiến hành cuộc chiến đấu đầu tiên. Các lực lượng quân sự Pháp, trong bản báo cáo, đã nêu rõ: Cuộc tấn công đã được thực hiện hoàn hảo, chứng tỏ các nhà chỉ huy đối phương đã nắm vững chiến thuật chiến tranh du kích.
Là người rất quan tâm đến tình hình trên thế giới, ông đã đón tiếp nhiều nhà lãnh đạo thế giới, trong đó có các Tổng thống Pháp Francois Mitterrand và Jacques Chirac. Ông yêu thích thơ, văn học của các tác giả người Mỹ và thích nhất là các tác giả người Pháp như La Fontaine, Anatole France, Voltaire, Romain Rolland, ngay từ khi ông còn là sinh viên.
Đằng sau vẻ uy quyền, rất tự nhiên của một vị tướng, ông không phải là một nhà chiến lược quân sự khô khan như mọi người vẫn tưởng, mà là người dễ mến, luôn tươi cười, cuốn hút sự chú ý của người khác. Ông có tác phong của nhà giáo, rất mô phạm nhưng cũng rất niềm nở và hóm hỉnh.
Khi gợi nhớ đến tác phong, tính cách luôn tràn đầy nhiệt huyết của ông, người Pháp đã miêu tả ông như một ‟ngọn núi lửa phủ tuyết”. Đó là con người của niềm tin mãnh liệt và rất nguyên tắc. Suốt cả đời ông gắn bó sâu sắc với dân tộc, với Chủ tịch Hồ Chí Minh và với Đảng cộng sản Việt Nam. Ông là người luôn hết lòng vì đất nước Việt Nam. Một con người theo chủ nghĩa dân tộc, biết đúc kết từ các nhà quân sự, chính trị, tư tưởng lớn nhất của lịch sử nhân loại. Trong cuộc gặp cuối cùng, tôi đã hỏi ông: Có điều gì mà ông thấy đáng lẽ không nên làm?
“Tôi đã cống hiến cả cuộc đời mình, từng giờ, từng phút để phục vụ Đảng và dân tộc của tôi nên chẳng có gì hối tiếc”.
*Daniel Roussel là phóng viên thường trú của báo Nhân Đạo tại Việt Nam từ 1980 đến 1986 và có nhiều gắn bó với Việt Nam. Ông đã quay trở lại Việt Nam nhiều lần để phỏng vấn các nhân chứng Việt Nam và thực hiện nhiều bộ phim tài liệu về Việt Nam, trong đó có bộ phim “Cuộc chiến giữa Hổ và Voi”, tái hiện những diễn biến trên chiến trường Điện Biên Phủ năm xưa. Trong phim, đạo diễn Daniel Roussel đã khắc họa hình ảnh Đại tướng Võ Nguyên Giáp là một con người có nhãn quan quân sự tuyệt vời, có tinh thần yêu nước, lòng dũng cảm hiếm có với những trách nhiệm chính trị nặng nề, đồng thời cũng là một con người bình dị, dễ gần và rất hóm hỉnh.
