Trưng bày mang tên “Giải mã bí ẩn kiến trúc điện Kính Thiên”, kéo dài trong 3 tháng tại Bảo tàng Hà Nội.
Đây là công trình nghiên cứu nhiều năm của các nhà khoa học Viện Nghiên cứu Kinh thành, dựa trên các kết quả khai quật khảo cổ diễn ra chung quanh khu vực điện Kính Thiên từ năm 2011 đến nay.
Phát biểu khai mạc chương trình, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Minh Trí, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh thành cho biết, “‘Giải mã bí ẩn kiến trúc điện Kính Thiên’ không chỉ là thành tựu của Viện Nghiên cứu Kinh thành mà còn là kết quả minh chứng điển hình và sinh động cho những thành tựu nghiên cứu khoa học và đóng góp chung cho xã hội của Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam trong hành trình 70 năm xây dựng và phát triển”.
Hình ảnh điện Kính Thiên được các nhà khoa học phục dựng bằng kỹ thuật in 3D. |
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Minh Trí cũng cho biết, thành tựu nghiên cứu phục dựng hình ảnh 3D hình thái kiến trúc điện Kính Thiên công bố trong dịp này là kết quả có ý nghĩa chào mừng 70 năm thành lập Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam (ngày 2/12/1953-2/12/2023).
Trưng bày bao gồm tư liệu, hiện vật, mô hình kiến trúc kết hợp công nghệ trình chiếu mapping, media về thành tựu nghiên cứu giải mã hình thái kiến trúc điện Kính Thiên dựa trên kết quả nghiên cứu khảo cổ học, sử học và nghiên cứu so sánh với hệ thống kiến trúc cung điện cổ ở Đông Á.
Điện Kính Thiên là tòa điện xây dựng trên cấp nền cao, phía trước có thềm bậc đá chạm rồng, kích thước lớn gồm 11 bậc, chia làm 3 lối đi, lối chính giữa dành cho nhà vua, hai bên dành cho các quan đại thần. Chính giữa phía sau và hai bên nền điện có thể có các thềm bậc đơn bằng đá cũng chạm rồng. Trên thềm điện có lan can đá bao quanh kiến trúc gỗ được sơn son thếp màu đỏ sặc sỡ.
Kiến trúc này có quy mô lớn, thuộc loại kiến trúc đấu củng, trùng diêm, trên mái lợp ngói rồng men vàng đặc sắc và được trang trí bằng các tượng đầu rồng vươn cao lên trời, tạo nên vẻ đẹp cao sang và quyền lực của vương triều.
Điện Kính Thiên là tòa điện thiết triều, nằm chính giữa trung tâm Cấm thành của Kinh đô Thăng Long thời Lê sơ. Đây là nơi diễn ra các nghi thức quan trọng nhất của quốc gia như: lễ Đăng cơ (Hoàng đế lên ngôi), lễ Đại triều và lễ đón tiếp sứ thần các nước của triều đình... Tòa điện này được vua Lê Thái Tổ xây dựng năm 1428 và được sửa chữa, xây dựng lại vào các năm 1465, 1467. Triều Mạc (1527-1593) và triều Lê Trung hưng (1593-1789), điện Kính Thiên được tiếp tục sử dụng làm nơi thiết triều.
Trải qua hơn 388 năm tồn tại, năm 1816, vua Gia Long đã cho xây dựng cung điện mới Long Thiên tại nền điện Kính Thiên để làm hành cung cho các vua nhà Nguyễn mỗi khi tuần du ra bắc. Năm 1886, sau khi Pháp chiếm Hà Nội, điện Long Thiên bị phá hủy để xây tòa nhà của quân đội Pháp. Dấu tích lưu lại cho đến ngày nay của điện Kính Thiên là thềm bậc đá chạm rồng, nay đã trở thành bảo vật quốc gia.
Một số hiện vật khảo cổ tại khu vực điện Kính Thiên được tái hiện tại trưng bày. |
Kết quả nghiên cứu này đã đóng góp quan trọng và thiết thực trong việc quảng bá hình ảnh di sản Hoàng thành Thăng Long, giúp hình dung rõ ràng hơn, cảm nhận sâu hơn về vẻ đẹp độc đáo, tráng lệ và kỳ bí của kiến trúc điện Kính Thiên thời Lê sơ trong Hoàng cung Thăng Long xưa, mang lại niềm tự hào về tài năng và trí tuệ sáng tạo của cha ông, góp phần làm sáng rõ và sâu sắc hơn giá trị nổi bật toàn cầu của Khu di sản Hoàng thành Thăng Long, đưa giá trị di sản đến gần hơn với công chúng, tạo sự lan tỏa các giá trị văn hóa của Kinh đô Thăng Long, của Thủ đô Hà Nội.