Tôi đã hát “Tiến về Sài Gòn”...

Ông kể: Năm 1967, khi đoàn 50 người của ông (gồm cả các nghệ sĩ miền nam tập kết) đang chuẩn bị lưu diễn ở bảy nước để làm công tác đối ngoại, vận động cho phong trào chống chiến tranh của Mỹ ở Việt Nam thì nhận được giấy đến Ban Thống nhất trung ương gặp tác giả Huỳnh Minh Siêng mới từ miền nam ra. Nhạc sĩ nhờ tôi thu thanh bài hát này, và thu một bản bằng giọng miền bắc, một bản bằng giọng miền nam. Ông tâm sự: Rất may, lúc đó có nhiều nghệ sĩ miền nam, họ dạy tôi hát giọng nam, mà lại cũng may tôi bắt chước nhanh và giống hệt. Sau vài ngày tập luyện, được tác giả chấp nhận. Hôm thu thanh, tôi tò mò hỏi nhạc sĩ: Tại sao lại phải hát bằng hai thứ tiếng, nhạc sĩ chỉ tủm tỉm cười và nói: Bí mật quân sự. Sau đó tôi mang bài hát đó đi Trung Quốc, Triều Tiên, Liên Xô, Ðức, Hungary, Ba-lan, Cuba,...

Những câu: "Tiến về Sài Gòn, ta quét sạch giặc thù, tiến về Sài Gòn, giải phóng thành đô" vang lên trên sân khấu Ðại Lễ đường nhân dân Bắc Kinh . Tôi còn nhớ, khi nghe xong bài hát này, Thủ tướng Chu Ân Lai lên sân khấu tặng hoa và chúc chúng tôi sớm tiến về Sài Gòn, rồi ngay đêm hôm đó, ông tặng cho đoàn chúng tôi mỗi người một khẩu súng AK (để nguyên trong hòm) kèm theo một số đạn. Chúng tôi nhờ cơ quan đại diện của Mặt trận dân tộc giải phóng miền nam tại Bắc Kinh chuyển về nước. Chúng tôi lại tiếp tục đến Moscow biểu diễn ở Nhà hát Kremli. Ðêm diễn hết sức sôi nổi, được lãnh đạo và nhân dân thủ đô ngưỡng mộ và hoan nghênh, họ coi chúng tôi như những người thân từ mặt trận trở về giữa thành phố hòa bình. Họ vỗ tay liên tục để tôi hát lại bài này khi họ được xem những tiết mục chiến đấu sôi nổi như các tiết mục của Ðoàn ca múa Hồng Kỳ biểu diễn trước đây trong thời chiến tranh vệ quốc vĩ đại.

Ðoàn tiếp tục hành trình đi biểu diễn một số nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ. Sang đến Cuba, Chủ tịch Fidel Castro phát biểu: Vì Việt Nam, nhân dân Cuba sẵn sàng hiến dâng cả dòng máu đỏ của mình. Rồi đồng chí đã cho phát toàn bộ chương trình cả hình lẫn tiếng sang eo biển Maiami (Mỹ - cách Oan-ta-na-mô 80 km). Ðoàn chúng tôi đã góp phần thúc đẩy phong trào quốc tế ủng hộ Việt Nam chống lại cuộc chiến tranh phi nghĩa của đế quốc Mỹ. Ca sĩ kể tiếp: Ở Cuba, chúng tôi được mời tham dự một cuộc liên hoan ca hát phản kháng quốc tế theo sáng kiến của Chủ tịch Fidel. Quý hơn cả trong liên hoan này, chúng tôi gặp đồng nghiệp của hơn 10 nước cùng đến Cuba để bày tỏ tinh thần chống chiến tranh qua những bài hát do các nhạc sĩ yêu chuộng hòa bình sáng tác. Trong đó có nhạc sĩ người Anh tên là Ê-van Mác-côn tác giả của “Bài ca Hồ Chí Minh”, một bài hát nổi tiếng thế giới, đoạn, ông kể tiếp: Chúng tôi trao đổi bài hát cho nhau. Vợ chồng Ê-van Mác-côn hát bài của ông sáng tác. Tôi hát “Tiến về Sài Gòn”. Ông yêu cầu tôi dạy ông bài này, yêu cầu tôi dịch nội dung để ông chuyển sang lời tiếng Anh. Còn tôi yêu cầu ông dạy Bài ca Hồ Chí Minh. Ông Ê-van Mác-côn đem bài “Tiến về Sài Gòn” bằng tiếng Anh đi biểu diễn ở nhiều nơi trên thế giới. Tôi sang Cuba học được bài Oan-ta-na-mê-ra (Guantanamera) (dân ca Cuba) mang về nước phục vụ đồng bào ta...

Nhạc sĩ Lưu Hữu Phước sinh 1921. Trước đây, nhạc sĩ đang là Vụ trưởng Vụ Nghệ thuật (Bộ Văn hóa) thì được tổ chức điều đi công tác ở chiến trường B.

Ðể chuẩn bị cho cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân Mậu Thân 1968, ông được trung ương giao nhiệm vụ sáng tác bài hát chuẩn bị chào đón giải phóng Sài Gòn.

Ðầu năm 1967 ông ra Hà Nội công tác kết hợp tổ chức thu băng bài hát Tiến về Sài Gòn chuẩn bị gấp cho cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân Mậu Thân 1968. Rất tiếc, năm ấy chúng ta chưa giải phóng được Sài Gòn. Ông phải giữ cuốn băng đó lại gần 8 năm sau. Cuốn băng đó được đặt trong hộp đạn có kèm các bao gạo rang để chống ẩm. Trong Chiến dịch Hồ Chí Minh ông giao cho cánh quân đánh chiếm đài Sài Gòn. Trưa 30-4 năm ấy, tôi theo dõi đài Sài Gòn. Sau lời đầu hàng của tổng thống ngụy Dương Văn Minh, đài bỗng nhiên dừng mấy phút, tiếng nhạc hùng tráng vang lên "Nơi thành đô trong ánh điện quang tiếng nấc nghẹn câu cười. Khu nhà tranh năm cánh cửa ô rên xiết đêm ngày, quê nhà ta đau đớn lầm than đang bóp nghẹn tim người - Sài Gòn ơi ta đã về đây, ta đã về đây"... Ðến đây, tôi thót tim nghe tiếng hát bằng giọng "miền nam" của mình, trào nước mắt rồi kêu to: Thắng rồi, ta thắng rồi. Và tự dưng tôi bật khóc... Cứ mỗi ngày lễ trọng như thế này của dân tộc, được nghe bài hát tuyệt vời của nhạc sĩ Lưu Hữu Phước mà tôi được vinh dự thể hiện, tôi lại thấy lòng xốn xang, tự hào và niềm vui vì đã góp một phần nhỏ bé.