Thực hành tốt nhà thuốc (GPP): Mục tiêu còn quá xa

Ðến nay, theo thống kê trên cả nước mới chỉ có 83 nhà thuốc tại Hà Nội, TP Hồ Chí Minh đạt tiêu chuẩn GPP trong tổng số gần 40 nghìn cơ sở bán lẻ thuốc trên toàn quốc. Vì vậy, Thứ trưởng Y tế Cao Minh Quang thừa nhận: Quan điểm của Bộ Y tế đặt vấn đề chất lượng cung ứng thuốc, chứ không phải là chuyển đổi cơ học 100% số những nhà thuốc sang chuẩn GPP. Trong một năm, chỉ tiêu mới đạt 2,5% cho nên công việc còn lại hoàn toàn không thể thực hiện được.

Hiện nay, trong hệ thống nhà thuốc, ngay cả ở các thành phố lớn, còn rất nhiều vấn đề cần phải chấn chỉnh mạnh tay. Dược sĩ không có mặt tại nhà thuốc; người bán thuốc thiếu kinh nghiệm, cũng không được tập huấn và thiếu cập nhật kiến thức. Trong khi đó, cơ sở vật chất không bảo đảm yêu cầu nhiệt độ, độ ẩm, diện tích. Vì thế, trong thực tế, nhà thuốc bán thuốc tự do, không có đơn bác sĩ, không theo dõi được việc sử dụng thuốc cho người bệnh; khó kiểm soát thuốc giả, thuốc kém chất lượng, thuốc hết hạn dùng; giá thuốc không kiểm soát được... Qua phúc tra tám nhà thuốc đã đạt tiêu chuẩn GPP tại Hà Nội, cả tám nhà thuốc đều vi phạm.

Bên cạnh đó, còn có hàng nghìn phòng khám bệnh tư nhân, ở đó bác sĩ vừa khám bệnh vừa bán thuốc. Nhưng có những thầy thuốc lại kê đơn thuốc như đánh đố người bệnh, với những con chữ loằng ngoằng mà chỉ "đối tác", tức là nhà thuốc tư nhân bắt tay làm ăn với bác sĩ đó mới đọc được. Và tội lỗi hơn nữa khi có những đơn thuốc dành cho trẻ 12 tháng tuổi biếng ăn, chậm lên cân nhưng bác sĩ lại kê thuốc Peritol 4mg. Ðây là thuốc rất nguy hiểm với trẻ dưới 24 tháng tuổi. Hiện tượng phổ biến trong công tác khám, chữa bệnh hiện nay ở các phòng khám tư là việc bác sĩ vừa kê đơn, vừa bán thuốc. Thậm chí, nhiều bác sĩ bán thuốc không có nhãn mác, bao bì gốc, giá bất hợp lý, kê đơn không hợp lý về số lượng và có sự tương tác thuốc giữa các loại, đơn thuốc thiếu thông tin, kê đơn thuốc không rõ nguồn gốc, thuốc không được phép lưu hành, thuốc không có trên thị trường...

Dược sĩ Lã Xuân Hoàn, Chủ tịch Liên chi hội nhà thuốc Hà Nội cho rằng, nhiều dược sĩ đại học chưa làm hết trách nhiệm đối với khách hàng, nhiều nhà thuốc chỉ chú trọng doanh thu mà không quan tâm hướng dẫn người bệnh dùng thuốc cẩn thận.

TS Trịnh Thanh Thủy - Trưởng phòng Quản lý hành nghề y dược tư nhân (Sở Y tế Hà Nội), cho biết: Quá trình kiểm tra, cấp phép GPP cho các nhà thuốc tại Hà Nội thời gian qua đã bộc lộ nhiều khó khăn như nội thành Hà Nội có diện tích đất nhỏ hẹp, giá thuê mặt bằng cao, hệ thống nhà thuốc cũ dày đặc do đó việc tìm một địa điểm theo yêu cầu phải rộng  từ 20 m2 trở lên, có lối đi riêng biệt với hàng loạt những yêu cầu về cơ sở vật chất là rất khó khăn.

Dược sĩ Nguyễn Văn Yên, Phó Giám đốc Sở Y tế Hà Nội thừa nhận: Hiện nay, toàn thành phố mới có 56 trong tổng số 1.989 nhà thuốc đạt tiêu chuẩn GPP. Mà từ nay đến năm 2010 không còn nhiều thời gian, trong khi số lượng nhà thuốc phải đạt tiêu chuẩn GPP lại quá lớn.

Chị Minh Chính, chủ nhà thuốc Minh Chính 2 (42 phố Quang Trung, Hà Nội) cho biết, để đạt GPP thì nhà thuốc phải đầu tư tương đối lớn, cho nên chấp nhận lỗ vốn khoảng một năm. Chính vì vậy, đề nghị Bộ Y tế có chính sách hỗ trợ.

Thứ trưởng Cao Minh Quang cho biết: Ðặt ra thời hạn đó, chúng tôi cũng đưa ra một số nhóm chính sách sắp tới, pháp chế hóa bằng các văn bản của Thủ tướng Chính phủ, của các bộ, ngành có liên quan. Hiện nay, Bộ Y tế đang làm việc với Bộ Tài chính để miễn thuế cho các chuỗi nhà thuốc hay các tập đoàn đầu tư kinh doanh dược phẩm. Bộ Y tế cũng đang tính tới khả năng đánh thuế trên doanh thu của các nhà thuốc.

Mặt khác, sớm ban hành hai danh mục: thuốc kê đơn và thuốc không kê đơn. Ðối với những nhà thuốc đạt GPP thì phạm vi kinh doanh sẽ được bán những thuốc kê đơn, còn những nhà thuốc không đạt thì chỉ được bán thuốc không kê đơn. Thêm nữa, chúng tôi khuyến khích, sẽ tạo điều kiện quảng bá thương hiệu đối với những hệ thống và nhà thuốc đạt GPP bằng nguồn ngân sách và tài trợ nước ngoài. Sẽ cho những quyền nhập thuốc trực tiếp đối với những loại thuốc chuyên khoa, đặc trị đối với những nhà thuốc đạt GPP... Ðây cũng chính là những chính sách ưu đãi để khi triển khai hệ thống nhà thuốc GPP trên toàn quốc được thuận lợi.