Ðề án đưa ra 14 nhóm giải pháp tháo gỡ vướng mắc tại các dự án phát triển nhà ở thương mại có nguồn gốc là đất ở của hộ gia đình, cá nhân đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở theo Luật Ðất đai; việc áp dụng quy hoạch chi tiết xây dựng khi xác định giá đất; dự án có diện tích công trình công cộng phục vụ nội khu không phải bàn giao cho Nhà nước. Các nhóm vấn đề về diện tích đất do Nhà nước quản lý; thời điểm xác định giá đất; trường hợp có khác biệt về thời hạn sử dụng đất so với thời hạn của dự án đầu tư; quyết định giao đất, cho thuê đất ghi nhận thời điểm sử dụng đất trước thời điểm ban hành quyết định.
Ðề án cũng đề cập các nhóm giải pháp về vấn đề đính chính thuật ngữ chưa phù hợp trong các quyết định giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất; các trường hợp chậm nộp nghĩa vụ tài chính đối với Nhà nước; các trường hợp chưa nộp tiền sử dụng đất, dự án kéo dài nhưng được gia hạn tiến độ thực hiện dự án; các hồ sơ có liên quan về nghĩa vụ nhà ở xã hội; các hồ sơ không phát sinh nghĩa vụ tài chính.
Theo Sở Tài nguyên và Môi trường, với các nhóm dự án đang bị kiểm tra, thanh tra, điều tra, kiểm toán, yêu cầu giải trình; các dự án phải xác định lại giá đất theo yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền… thì Ủy ban nhân dân Thành phố sẽ có giải pháp riêng cho từng dự án.
Ðề án của Sở Tài nguyên và Môi trường thành phố cho thấy, sự bế tắc trong công tác trình và thẩm định giá đất thời gian qua đã trở thành “điểm nghẽn” trong quá trình phát triển kinh tế-xã hội, cũng như quá trình phát triển đô thị. Hàng trăm dự án bất động sản đang trong tình trạng đóng băng hoặc tạm dừng thủ tục pháp lý tiếp theo do công tác trình và thẩm định giá đất bị chậm trễ, kéo dài. Hệ lụy là các dự án không thể triển khai tiếp theo đúng quy hoạch.
Các nhà đầu tư bất động sản không thể đưa nguồn hàng ra thị trường để hoàn vốn đầu tư dẫn đến khả năng mất cân đối nguồn tài chính. Hoạt động kiểm tra, thanh tra, điều tra, xét xử nhiều vụ việc liên quan đến vi phạm về đất đai; những quy định của pháp luật có liên quan khá phức tạp, chồng chéo, mâu thuẫn, khó hiểu; một số quy định mới ban hành chưa đủ để áp dụng, giải quyết những hồ sơ còn tồn đọng đang gặp vướng mắc.
Ðặc biệt, thời gian qua, đã có nhiều vụ việc mà các sở, ngành chuyên môn đã có những giải trình bảo đảm có cơ sở pháp lý nhưng không được các cơ quan bảo vệ pháp luật ghi nhận, dẫn đến một bộ phận không nhỏ cán bộ e ngại, đùn đẩy trách nhiệm, không dám mạnh dạn tham mưu, đề xuất để tháo gỡ vướng mắc về pháp lý đối với các dự án.
Việc áp dụng nhiều phương pháp thẩm định giá khác nhau đối với cùng một dự án có khả năng sẽ cho nhiều kết quả khác nhau. Có hiện tượng một số đơn vị tư vấn “dễ làm, khó buông”, hiện tượng “đi đêm” với nhà đầu tư để nhận thêm thù lao thẩm định giá ngoài quy định của hợp đồng thẩm định giá. Số lượng hồ sơ dự án tồn đọng chưa xác định được giá đất cụ thể hiện nay còn rất lớn, với gần 200 hồ sơ với khoảng 80.000 nền đất, căn hộ chung cư chưa được cấp giấy chứng nhận.
Cùng với đó, quá trình xác định giá đất bị kéo dài làm tăng chi phí đầu tư, kéo theo giá bất động sản tăng, vượt quá khả năng của người dân có nhu cầu về nhà ở, làm cho tình hình nhà ở đô thị vốn còn hạn chế lại càng trở nên căng thẳng hơn...
Từ năm 2015 đến tháng 9/2023, Sở Tài nguyên và Môi trường trình Ủy ban nhân dân thành phố xác định giá đất cho hơn 500 dự án, được thành phố phê duyệt giá cho 350 dự án. Nguồn thu từ tiền sử dụng đất đạt khoảng 86.700 tỷ đồng, trung bình thu hơn 10.000 tỷ đồng mỗi năm. Chưa kể, các sản phẩm bất động sản hoàn thiện pháp lý giúp nhà đầu tư và người dân thực hiện các giao dịch mua bán, chuyển nhượng, thế chấp, cho thuê, qua đó phát sinh thêm nguồn thu cho ngân sách nhà nước với khoảng 40.000 tỷ đồng/năm, chiếm gần 8% tổng thu ngân sách. Qua công tác xác định giá đất đã cấp được khoảng 109.826 giấy chứng nhận, trung bình mỗi năm cấp khoảng hơn 13.000 giấy chứng nhận.
