Tạo hành lang pháp lý thống nhất cho hoạt động phòng thủ dân sự

Phòng thủ dân sự là bộ phận của phòng thủ đất nước

Thảo luận về dự án luật tại phiên họp toàn thể ở hội trường chiều 9/11, đại biểu Nguyễn Thị Huế (Bắc Kạn) đề nghị làm rõ khái niệm phòng thủ dân sự, thảm họa và sự cố, cũng như khái niệm lực lượng chuyên trách.

Đại biểu Nguyễn Thị Huế - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Kạn. (Ảnh: ĐĂNG KHOA)

Theo đó, để bảo đảm dự án Luật Phòng thủ dân sự chặt chẽ hơn, đại biểu đề nghị cơ quan soạn tiếp tục nghiên cứu làm rõ và hoàn thiện khái niệm phòng thủ dân sự trên cơ sở kế thừa khoản 1, Điều 13 Luật Quốc phòng, theo hướng phòng thủ dân sự là bộ phận của phòng thủ đất nước, bao gồm các biện pháp phòng, chống, khắc phục hậu quả thảm họa, sự cố nguy hiểm nghiêm trọng, bảo vệ nhân dân, cơ quan, tổ chức và nền kinh tế quốc dân.

Cùng với hoàn thiện khái niệm phòng thủ dân sự, đại biểu đề nghị tiếp tục hoàn thiện 2 khái niệm thảm họa và sự cố để bổ sung cho khái niệm phòng thủ dân sự chặt chẽ và đầy đủ hơn.

Đóng góp ý để hoàn thiện dự án luật, đại biểu Trần Thị Kim Nhung (Quảng Ninh) cho rằng, việc ban hành luật riêng sẽ tạo điều kiện thuận lợi, hành lang pháp lý cụ thể, thống nhất cho tổ chức hoạt động của phòng thủ dân sự, nhằm khắc phục sự chồng chéo trong thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn giữa các cơ quan có liên quan, cũng như tập trung nguồn lực, tăng tính cơ động trong huy động lực lượng và thống nhất trong chỉ huy, xử lý các sự cố thảm họa, thiên tai, dịch bệnh.

Góp ý vào dự thảo luật, đại biểu cho rằng cần làm rõ thế nào là trường hợp khẩn cấp và có được hiểu như quy định của pháp luật về tình trạng khẩn cấp như nhiều đại biểu Quốc hội đã phát biểu hay không.

Đại biểu Trần Thị Kim Nhung (Quảng Ninh) phát biểu. (Ảnh: ĐĂNG KHOA)

Tại khoản 5 Điều 23 cũng quy định trong trường hợp khẩn cấp, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp nơi xảy ra thảm họa, sự cố đề nghị tổ chức, cá nhân nước ngoài hỗ trợ, giúp đỡ để ứng phó, khắc phục hậu quả thảm họa, sự cố. Đại biểu cho rằng cần làm rõ phạm vi đề nghị như thế nào, thẩm quyền của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, huyện, xã đến đâu là phù hợp để bảo đảm không trái với quy định khác của pháp luật có liên quan và điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Chung quan điểm, đại biểu Siu Hương (Gia Lai) đề nghị trong dự án luật cần quy định rõ hơn về khái niệm tình trạng khẩn cấp. Theo đại biểu, trên cơ sở dự án luật cho thấy, nhiều quy định liên quan đến cụm từ “tình trạng khẩn cấp” như tại điểm d, khoản 2, Điều 21, khoản 4, Điều 22 và Mục 4.

Nếu như Nghị định số 71 ngày 23/7/2002 quy định chi tiết tình trạng khẩn cấp trong trường hợp có thảm họa lớn, dịch bệnh nguy hiểm thì căn cứ ban hành Nghị định có Pháp lệnh tình trạng khẩn cấp năm 2000 do Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành, cùng một số luật như Luật Quốc phòng năm 2018, Luật Phòng, chống thiên tai.

Đại biểu Siu Hương (Gia Lai) phát biểu tại phiên thảo luận. (Ảnh: ĐĂNG KHOA)

Thực tiễn đối phó với tình trạng dịch bệnh Covid-19 cho thấy, có giai đoạn cần thiết phải ban bố tình trạng khẩn cấp ở mức cao hơn và lâu dài hơn. Tuy nhiên, chúng ta lại thiếu đi hành lang pháp lý để thống nhất điều chỉnh.

Vì vậy, để quyết định mang tính chung nhất về phòng, chống, khắc phục hậu quả thảm họa, sự cố, thiên tai, việc làm rõ khái niệm tình trạng khẩn cấp trong dự thảo luật là hết sức cần thiết để nội hàm tình trạng khẩn cấp trong dự thảo luật thống nhất với các văn bản nêu trên.

Ngoài ra, theo đại biểu, việc huy động nguồn lực để ứng phó kịp thời và khắc phục các sự cố trong tình trạng khẩn cấp cũng là vấn đề cần được ưu tiên. Việc huy động trong trường hợp này cần phân biệt với trưng mua, trưng dụng theo Luật Trưng mua, trưng dụng tài sản năm 2008.

Đại biểu cho rằng, dự thảo Luật Phòng thủ dân sự chưa quy định rõ nội dung này như trong Luật Trưng mua, trưng dụng về thẩm quyền thực hiện. Do đó, cần đối chiếu các quy định có liên quan để tạo sự thống nhất trong thực hiện nhằm bảo đảm việc huy động hợp lý, khả thi, hiệu quả, tránh lãng phí.

Đáp ứng cao nhất yêu cầu phòng thủ dân sự

Bộ trưởng Quốc phòng Phan Văn Giang phát biểu giải trình, làm rõ một số vấn đề các đại biểu Quốc hội quan tâm. (Ảnh: ĐĂNG KHOA)

Phát biểu giải trình làm rõ một số vấn đề các đại biểu Quốc hội quan tâm, Bộ trưởng Quốc phòng Phan Văn Giang nêu rõ, cơ quan soạn thảo sẽ tiếp thu tối đa ý kiến góp ý tâm huyết, trách nhiệm của các đại biểu Quốc hội để hoàn thiện dự án luật, bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật, đáp ứng cao nhất yêu cầu phòng thủ dân sự.

Về phạm vi điều chỉnh của luật, Bộ trưởng Quốc phòng cho biết, dự thảo Luật Phòng thủ dân sự đã có sự phân định về phạm vi điều chỉnh bảo đảm không chồng chéo với phạm vi điều chỉnh của các luật hiện hành.

Cụ thể, dự thảo luật chỉ điều chỉnh về phòng ngừa, ứng phó, khắc phục đối với thảm họa và sự cố có nguy cơ dẫn đến thảm họa. Việc phòng ngừa, ứng phó, khắc phục đối với sự cố, những loại hình thiên tai, dịch bệnh thông thường thực hiện theo quy định của luật hiện hành.

Bộ trưởng Quốc phòng Phan Văn Giang phát biểu tại phiên thảo luận. (Ảnh: ĐĂNG KHOA)

Bên cạnh đó, Bộ trưởng cũng cho biết, để tạo cơ sở cho việc triển khai các biện pháp phòng thủ dân sự phù hợp với mức độ thảm họa, sự cố, bảo đảm không chồng chéo với luật chuyên ngành thì dự thảo Luật Phòng thủ dân sự đã quy định cụ thể tiêu chí đánh giá mức độ rủi ro của sự cố và các cấp độ phòng thủ dân sự, cũng như các biện pháp trong từng cấp độ phòng thủ dân sự.

Về đánh giá mức độ rủi ro của thảm họa, sự cố, Bộ trưởng cho biết, hiện nay, một số văn bản quy phạm pháp luật đã quy định cách thức, tiêu chí phân loại, đánh giá mức độ rủi ro do các loại hình thiên tai, dịch bệnh, sự cố.

Dự thảo Luật Phòng thủ dân sự quy định tiêu chí đánh giá mức độ rủi ro của thảm họa, sự cố gồm: phạm vi ảnh hưởng, khả năng lan rộng của thảm hoạ, sự cố; đặc điểm địa lý tự nhiên, kinh tế-xã hội của địa bàn chịu ảnh hưởng của thảm họa, sự cố; diễn biến, khả năng gây thiệt hại và thiệt hại của thảm họa, sự cố; khả năng ứng phó với thảm họa, sự cố của chính quyền địa phương và lực lượng tham gia phòng thủ dân sự.

Bộ trưởng Quốc phòng Phan Văn Giang cho biết, ban soạn thảo sẽ tiếp tục rà soát, nghiên cứu, tiếp thu nghiêm túc ý kiến của các đại biểu Quốc hội để hoàn thiện dự án luật đạt chất lượng cao.