Ngày 17/12, tại Hà Nội, Trung ương Hội Nông dân Việt Nam phối hợp Hội Nông dân châu Á vì sự phát triển nông thôn bền vững (AFA) và các đối tác tổ chức Hội thảo tổng kết Chương trình nông dân châu Á-Thái Bình Dương (APFP) và Dự án tăng cường khả năng phục hồi của các hộ nông dân trước ảnh hưởng của đại dịch Covid-19. Hội thảo là dịp đánh giá toàn diện kết quả đạt được, đồng thời thảo luận định hướng chiến lược cho giai đoạn tiếp theo.
Hỗ trợ đồng bộ “phần cứng” và “phần mềm” cho hợp tác xã
Phát biểu khai mạc, bà Nguyễn Thị Việt Hà, Phó Trưởng ban công tác nông dân, Trung ương Hội Nông dân Việt Nam nhấn mạnh: nông nghiệp, nông dân, nông thôn luôn là nền tảng chiến lược của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Phát triển nông nghiệp bền vững, xây dựng nông thôn hiện đại, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nông dân không chỉ là yêu cầu kinh tế-xã hội mà còn là nhiệm vụ chính trị có ý nghĩa sâu sắc.
Những năm qua, Hội Nông dân Việt Nam giữ vai trò trung tâm, nòng cốt trong phong trào nông dân và xây dựng nông thôn mới; là cầu nối giữa nông dân với các cơ quan quản lý, đối tác phát triển và thị trường trong tiến trình hội nhập. Thực hiện chủ trương đó, Ban Thường vụ Trung ương Hội đã giao Ban Công tác nông dân làm đầu mối tham mưu, quản lý và triển khai Chương trình APFP và Dự án tăng cường khả năng phục hồi sinh kế cho nông hộ.
Trong bối cảnh đại dịch Covid-19 gây đứt gãy chuỗi cung ứng, ảnh hưởng nặng nề tới người dân vùng khó khăn, Chương trình lựa chọn cách tiếp cận lấy nông dân làm trung tâm, hỗ trợ dựa trên sáng kiến từ cơ sở nhằm khơi dậy nội lực và trách nhiệm của người thụ hưởng.
Theo báo cáo kết quả thực hiện giai đoạn 2021-2025, dự án được triển khai tại nhiều địa bàn có đông đồng bào dân tộc thiểu số, điều kiện kinh tế khó khăn. Sau gần 5 năm, Chương trình đã trực tiếp hỗ trợ tài chính, kỹ thuật cho 14 mô hình hợp tác xã, tổ hợp tác thuộc các ngành hàng chủ lực như dược liệu, chè San tuyết, mật ong bạc hà, lúa gạo đặc sản, chăn nuôi an toàn sinh học, gia vị (tiêu, quế). Tổng cộng, 48 hợp tác xã, tổ hợp tác, chi hội nông dân nghề nghiệp với 2.308 hội viên đã được tiếp cận hỗ trợ.
Các hạng mục hỗ trợ được thiết kế đa dạng, kết hợp “phần cứng” và “phần mềm”, bao phủ các khâu từ sản xuất, chế biến đến thương mại. Trong đó, máy móc, thiết bị, thiết kế-in ấn bao bì, nhãn mác và tập huấn kỹ thuật là những nội dung chiếm tỷ trọng kinh phí lớn. Trung bình mỗi hợp tác xã nhận hỗ trợ khoảng 350 triệu đồng; hỗ trợ “phần cứng” chiếm gần 75% tổng vốn, còn lại là “phần mềm” như tập huấn, kết nối thị trường, đăng ký mã số mã vạch, chứng nhận chất lượng.
Nâng giá trị nông sản, tạo động lực phát triển bền vững
Những can thiệp của Chương trình APFP đã mang lại hiệu quả rõ nét. Điển hình, hợp tác xã Dinh Trạm (tỉnh Quảng Trị) tăng công suất chế biến tinh dầu gấp 30 lần, giảm 50% chi phí sản xuất nhờ đầu tư máy móc hiện đại. Hợp tác xã Duy Tân (thành phố Hải Phòng) khắc phục tình trạng gạo gãy, nâng chất lượng hạt gạo; đặc biệt, Hợp tác xã Triệu Phong (tỉnh Quảng Trị) nâng giá bán gạo hữu cơ từ 12.000 đồng lên 26.000 đồng/kg nhờ xây dựng và định vị thương hiệu.
Bên cạnh kết quả tích cực, các đại biểu cũng thẳng thắn chỉ ra những bài học kinh nghiệm, nhất là yêu cầu bảo đảm tính phù hợp của công nghệ với hạ tầng địa phương và áp lực tài chính duy trì các chứng nhận quốc tế sau khi dự án kết thúc. Nhiều ý kiến đề xuất chuyển từ hỗ trợ theo phong trào sang hỗ trợ theo chuỗi giá trị và nhu cầu thực tế; tăng cường vai trò đồng hành, giám sát xuyên suốt của Hội Nông dân.
Chia sẻ tại hội thảo, bà Nguyễn Thị Quý, Giám đốc Hợp tác xã nông sản sạch Duy Tân cho biết, nhờ sự hỗ trợ đồng bộ của dự án, từ tập huấn kỹ thuật, đầu tư máy xát, máy hút chân không đến hoàn thiện bao bì, nhãn mác, đăng ký chứng nhận OCOP, hợp tác xã đã tạo được bước bứt phá mạnh mẽ. Tỷ lệ thu hồi gạo thành phẩm tăng từ 68% lên 72%; sản phẩm đáp ứng tốt hơn phân khúc bán lẻ, quà biếu và khách hàng cao cấp.