Ngày 2/10, tại Hà Nội, Vụ Thị trường châu Âu-châu Mỹ, Bộ Công Thương phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức hội thảo "Hiệp định CPTPP: Tăng cường hợp tác kinh tế-thương mại với các đối tác châu Mỹ".
Hội thảo được tổ chức kết hợp hình thức trực tiếp và trực tuyến, nhằm đánh giá kết quả sau 5 năm thực thi Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), từ đó trao đổi và tìm kiếm những giải pháp thiết thực giúp doanh nghiệp tận dụng hiệu quả hiệp định, tăng cường kết nối kinh tế-thương mại với các đối tác châu Mỹ.
5 năm thực thi, xuất nhập khẩu sang các thị trường CPTPP châu Mỹ tăng 56,3%
Phát biểu khai mạc hội thảo, Thứ trưởng Công Thương Nguyễn Hoàng Long cho biết, quan hệ kinh tế-thương mại giữa Việt Nam với châu Mỹ đã không ngừng phát triển trong những năm gần đây.
Sau 5 năm kể từ khi có hiệu lực vào tháng 1/2019, CPTPP đã đóng vai trò quan trọng trong thúc đẩy thương mại của Việt Nam với các thị trường khu vực châu Mỹ, đặc biệt là các thị trường thành viên gồm Canada, Mexico, Chile, và Peru, trong đó Canada, Mexico và Peru là các thị trường lần đầu tiên có quan hệ FTA với Việt Nam.
 |
Thứ trưởng Công thương Nguyễn Hoàng Long phát biểu khai mạc hội thảo. (Ảnh: TRUNG HƯNG) |
Theo thống kê của Tổng cục Hải quan, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu sang các thị trường CPTPP khu vực châu Mỹ đã tăng 56,3%, từ 8,7 tỷ USD năm 2018 lên đến 13,6 tỷ USD năm 2023, mặc dù đây là giai đoạn có nhiều thách thức như suy thoái kinh tế toàn cầu và đại dịch Covid-19.
Trong đó, xuất khẩu của Việt Nam sang các thị trường này tăng gần gấp đôi, từ 6,3 tỷ USD vào năm 2018 lên 11,7 tỷ USD năm 2023. Xuất siêu ở các thị trường này cũng tăng gần gấp 3 lần, từ 3,9 tỷ USD lên 11,01 tỷ USD, góp phần tích cực cho ổn định kinh tế vĩ mô của Việt Nam trong thời gian qua.
Kết quả này đã góp phần đáng kể vào thương mại của Việt Nam với khu vực châu Mỹ nói chung, với tổng kim ngạch xuất nhập khẩu năm 2023 đạt 137,7 tỷ USD, trong đó Việt Nam xuất khẩu 114, 5 tỷ USD.
Sau 5 năm kể từ khi CPTPP có hiệu lực vào tháng 1/2019, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu sang các thị trường CPTPP khu vực châu Mỹ đã tăng 56,3%, từ 8,7 tỷ USD năm 2018 lên đến 13,6 tỷ USD năm 2023.
Bên cạnh những con số ấn tượng nêu trên, việc tham gia CPTPP đã thúc đẩy Việt Nam cải cách thể chế, hoàn thiện hệ thống pháp luật theo hướng minh bạch hơn. Điều này không chỉ giúp doanh nghiệp vận hành chuyên nghiệp hơn mà còn góp phần nâng cao uy tín quốc tế của Việt Nam trong việc thu hút thêm nhà đầu tư nước ngoài. Mối quan hệ giữa Việt Nam và các nước châu Mỹ đã và đang được củng cổ qua các cam kết chiến lược.
Ông Shawn Steil, Đại sứ Canada tại Việt Nam cho biết, CPTPP đã mang lại lợi ích cho cả người dân, doanh nghiệp hai nước, mở ra những cơ hội hợp tác đầu tư lớn cho cả hai bên. CPTPP là đòn bẩy nâng cao kim ngạch thương mại hai nước Việt Nam-Canada.
Sau 5 năm thực thi, hiệp định đã giúp xuất khẩu của Việt Nam vào Canada tăng trưởng mạnh. Trong khi đó, hai nước cũng có thể tận dụng CPTPP để thâm nhập thị trường mới từ khối, cũng như thu hút thêm đầu tư từ các quốc gia thành viên.
Cũng đánh giá cao tiềm năng từ các thị trường CPTPP châu Mỹ, ông Alejandro Negrin Munoz, Đại sứ Mexico tại Việt Nam cho biết, Mexico là nền kinh tế lớn thứ 12 thế giới, là thị trường truyền thống và có thể mang lại lợi thế cho Việt Nam.
Hiện có nhiều dư địa cho hàng hóa xuất nhập khẩu giữa 2 nước trong khuôn khổ CPTPP, tuy nhiên, ông Munoz cho rằng, rất cần có hỗ trợ từ chính phủ trong việc tiếp cận thị trường, nâng cao nhận thức về các tiêu chuẩn trong CPTPP, cùng với đó cần tiếp tục phối hợp để tận dụng, khơi dậy tiềm năng, lợi thế từ hiệp định này.
Tăng tính kết nối để tận dụng lợi thế CPTPP
 |
Các chuyên gia, diễn giả thảo luận, tìm giải pháp giúp cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam và châu Mỹ xây dựng kế hoạch kinh doanh hiệu quả. (Ảnh: TRUNG HƯNG) |
Tại hội thảo, các chuyên gia, diễn giả đã chia sẻ nhiều thông tin hữu ích, thảo luận, tìm giải pháp giúp cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam và châu Mỹ xây dựng kế hoạch kinh doanh hiệu quả, nắm bắt thông tin thị trường, tìm kiếm các giải pháp logistics mới, hiệu quả và gia tăng khả năng tận dụng các ưu đãi thuế quan trong CPTPP, tăng cường kết nối để doanh nghiệp tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu, nhất là của các nước thành viên CPTPP.
Các chuyên gia đánh giá, châu Mỹ là thị trường rộng lớn và có sự liên kết chặt chẽ với nhau thông qua các khối thương mại tự do đan xen như Hiệp định Thương mại tự do Bắc Mỹ (USMCA), Liên minh Thái Bình Dương (PA), Khối Thị trường chung Nam Mỹ (MERCOSUR)...
Tận dụng các lợi thế mà CPTPP mang lại, cùng với các vị trí cửa ngõ thuận lợi các nước thành viên trong khu vực là Canada, Mexico, Chile và Peru, các doanh nghiệp Việt Nam có thể xem xét thông qua việc xuất khẩu và đầu tư sản xuất tại các nước nêu trên để mở rộng và đa dạng hóa thị trường xuất khẩu sang khu vực thị trường sôi động và đầy tiềm năng này.
Đánh giá về cơ hội của ngành dệt may, ông Vũ Đức Giang, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS) cho biết, CPTPP có tính đột phá trong chiến lược định hướng của Đảng và Nhà nước, trong đó ngành dệt may đã bắt đầu thâm nhập vào thị trường CPTPP, đặc biệt là Bắc Mỹ dù trước đây gặp nhiều khó khăn và tăng trưởng rất tốt.
Theo ông Giang, kim ngạch xuất khẩu dệt may năm 2023 đạt 40 tỷ USD, 8 tháng đầu năm 2024 đạt hơn 32 tỷ USD, trong đó thị trường CPTPP chiếm 16%, lớn nhất là Mỹ (chiếm từ 30-40% thị trường CPTPP).
Tuy vậy, Chủ tịch VITAS cũng cho rằng, CPTPP cũng mang đến áp lực buộc ngành dệt may phải thay đổi, thích ứng với yêu cầu của thị trường, đa dạng hóa đối tác, khách hàng và các ngành hàng, nhất là khi các tiêu chuẩn mới đòi hỏi phải thực hiện các chính sách phát triển bền vững, sử dụng vật liệu tái chế, thân thiện môi trường…
Tăng trưởng xuất khẩu nông sản từ Hiệp định CPTPP
Bên cạnh đó, các thách thức khác cũng cần đánh giá toàn diện như tiêu chuẩn đánh giá sản phẩm vẫn còn chưa thống nhất, hay thách thức trong vấn đề bán hàng vào các thị trường trong khối, cách mua hàng và cách thức thanh toán…
Theo ông Giang, đây là các bài học để doanh nghiệp dệt may tiếp tục đàm phán với các nhãn hàng, đối tác để hạn chế rủi ro cho doanh nghiệp, cũng như để thích ứng và phát triển trong môi trường CPTPP giai đoạn 2025-2030.
Một ngành hàng khác cũng chứng kiến sự tăng trưởng kể từ khi CPTPP đi vào thực thi, đó là ngành thủy sản. Theo đó, ngành đã ghi nhận tăng trưởng ở các thị trường châu Mỹ lần đầu tiên có FTA với Việt Nam, thí dụ như xuất khẩu thủy sản sang Canada đã tăng từ 7% lên 10%, trong đó tôm xuất khẩu của Việt Nam chiếm 1/3 thị trường Canada, là nhà xuất khẩu tôm lớn nhất tại thị trường này.
Đánh giá cao tiềm năng của các thị trường CPTPP, đặc biệt là châu Mỹ, ông Nguyễn Hoài Nam, Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, ngay trong quá trình đàm phán, VASEP đã nhận thức đây là cơ hội mở ra cho ngành hàng, bởi thủy sản Việt Nam chiếm từ 25-27% tổng kim ngạch xuất khẩu sang các thị trường CPTPP.
Quốc hội phê chuẩn văn kiện gia nhập CPTPP của Vương quốc Anh và Bắc Ireland
Theo ông Nam, dư địa cho xuất khẩu thủy sản sang châu Mỹ rất lớn, song mức tăng 3,4% chưa tương xứng với mức kỳ vọng là 8%, do đó cần thêm các hoạt động kết nối cụ thể, xúc tiến thương mại để tận dụng được lợi thế từ thị trường quan trọng này.
Chung quan điểm, ông Ngô Chung Khanh, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên, Bộ Công Thương cho rằng, cần có thêm cơ chế hợp tác chuyên sâu theo lĩnh vực, cơ chế hợp tác kết nối giữa các doanh nghiệp Việt Nam và các nước châu Mỹ.
Do đó, các doanh nghiệp Việt Nam và các nước cần nắm rõ lợi ích cũng như cách thức tận dụng CPTPP để quan tâm hơn đến thị trường của nhau. Bên cạnh đó, cần thúc đẩy hợp tác song phương trong CPTPP bằng cách xác định các chủ đề cùng quan tâm, xây dựng kết nối doanh nghiệp Việt Nam với các nước, có thể mở rộng ý tưởng hệ sinh thái tận dụng FTA cho cả xuất khẩu và nhập khẩu.
Ngoài ra, cần tiếp tục tăng cường định hướng xuất khẩu sang các thị trường châu Mỹ, xác định lĩnh vực trọng tâm, doanh nghiệp trọng tâm, không dàn trải…
