Ông Nguyễn Thành Đồng, trú tại xã Tân Hưng (TP Hưng Yên) cùng hàng trăm hộ dân trong xã rất bức xúc do mức giá đền bù đất thấp. Theo ông Đồng, năm 1995, thực hiện Nghị quyết của Đảng ủy, HĐND, UBND xã về việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng, được sự đồng ý của UBND huyện Phù Tiên, Hải Hưng (cũ), UBND xã Tân Hưng cho đấu thầu đầm công khai tại hội trường UBND xã. Căn cứ kết quả đấu thầu, gia đình ông Đồng cùng một số hộ khác đã trúng thầu và đã trả tiền một lần cho cả thời gian thuê 50 năm. Do vậy, các hộ gia đình đã đầu tư nhiều tiền để vượt lập đất phát triển kinh tế, chủ yếu trồng nhãn và các cây ăn quả khác, mỗi năm thu nhập hàng trăm triệu đồng. Khi triển khai dự án xây dựng cầu Hưng Hà, phương án bồi thường của Ban GPMB thành phố Hưng Yên lập ngày 28-7-2016 không đúng với loại đất theo biên bản thầu đất do biên bản đền bù lại ghi là đất công ích và chỉ hỗ trợ 52.000 đồng/m2, cây cối trên đất chỉ được hỗ trợ 50%, nhiều cây đang cho thu hoạch (cau, nhãn, ổi…) được cho vào diện trồng vượt mật độ không được bồi thường, còn đối với nhà ở chỉ bồi thường 30% giá trị hiện có…
Sau khi có đơn đề nghị gửi các cơ quan chức năng TP Hưng Yên, ngày 10-6-2016, UBND thành phố Hưng Yên có Công văn 596/UBND-TNMT và Công văn số 680/UBND-TNMT ngày 9-6-2016 trả lời yêu cầu UBND xã Tân Hưng và các hộ gia đình cung cấp tài liệu liên quan. Các hộ dân đã cung cấp biên bản đấu thầu và các giấy tờ tài chính. Tuy nhiên, phần lớn ý kiến của các hộ dân không nhất trí với kết luận tại buổi đối thoại vì các hộ cho rằng, tại Biên bản giao khoán số 01/BB của UBND xã Tân Hưng có ghi rõ: “Được sự đồng ý của UBND huyện Phù Tiên (Hải Hưng), thực hiện Nghị quyết của Ban Chấp hành Đảng ủy, HĐND, UBND về việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng nhằm tăng hiệu quả sử dụng đất; thời gian sử dụng đất là 50 năm, được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (QSDĐ); được hạch toán kinh tế độc lập theo cách riêng của mình; được Nhà nước bảo vệ quyền lợi chính đáng khi bị người khác xâm phạm; được quyền thừa kế, thế chấp theo chính sách của Nhà nước và nộp thuế theo quy định của pháp luật…”. Vậy mà, trong Thông báo 1412/TB-UBND của TP Hưng Yên, ngày 5-8-2016, lại cho rằng, các hộ gia đình tự ý chuyển đổi, không xin phép các cấp thẩm quyền, tự ý vượt lập, vi phạm nội dung Biên bản giao khoán. Như vậy là không công bằng, quá thiệt thòi cho các hộ dân.
Trước những thắc mắc, kiến nghị về mức giá đền bù của các hộ dân trong diện thầu đầm tại xã Tân Hưng, trong buổi làm việc với phóng viên Báo Nhân Dân mới đây, Phó Chủ tịch, Trưởng Ban GPMB thành phố Hưng Yên Doãn Quốc Hoàn cho biết: Nhằm tháo gỡ và giải quyết bức xúc của các hộ dân, cùng với công tác xem xét, đo đạc, tuyên truyền vận động, UBND thành phố Hưng Yên đã liên tiếp đưa ra các Quyết định điều chỉnh, bổ sung và hỗ trợ giá, nhằm bảo đảm lợi ích cho các hộ dân. Đến nay, phần lớn các hộ dân tại các xã Hồng Nam, Phương Chiểu đã nhận tiền đền bù. Nhưng còn một số hộ tại xã Tân Hưng vẫn chưa đồng ý với mức đền bù và có đơn kiến nghị đến các cơ quan chức năng.
Theo Phó trưởng phòng phụ trách Phòng Tài nguyên và Môi trường TP Hưng Yên Bùi Văn Cường, qua các lần xem xét điều chỉnh, đến nay phương án bồi thường cho các hộ dân thầu đầm tại xã Tân Hưng đã cơ bản hoàn tất và hợp lý. Tại biên bản giao khoán thể hiện diện tích đất các hộ gia đình nhận thầu là đất đầm (loại đất được sử dụng vào mục đích nuôi trồng thủy sản), thời hạn sử dụng là 50 năm và các hộ phải sử dụng đúng mục đích được giao. Mặc dù, UBND xã Tân Hưng và UBND huyện Tiên Lữ đã có đề án xin chuyển mục đích phần diện tích đất đầm nói trên thành loại đất trồng cây lâu năm, tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại, các giấy tờ do UBND xã Tân Hưng và các hộ thầu đầm cung cấp chưa đầy đủ. Căn cứ quan trọng nhất để lập phương án bồi thường, hỗ trợ là Quyết định của UBND tỉnh Hải Hưng phê duyệt cho xã Tân Hưng được thực hiện chuyển đổi số diện tích 2,9ha, thời gian 50 năm tại các vị trí đất đầm, nhưng đến nay xã Tân Hưng và các hộ được giao thầu đầm chưa cung cấp Quyết định trên.
Như vậy, đối chiếu các quy định về hỗ trợ khi thu hồi đất công ích của xã, phường, thị trấn, việc các hộ cho rằng diện tích đất đầm trên đủ điều kiện cấp Giấy chứng nhận QSDĐ và được bồi thường 100% về giá trị QSDĐ và tài sản gắn liền với đất là không đúng với quy định hiện hành của pháp luật. Phần hỗ trợ kinh phí khi thu hồi đất được phê duyệt cho chủ thể là UBND xã Tân Hưng tại Quyết định số 6970/QĐ-UBND, ngày 8-9-2016, của UBND thành phố Hưng Yên bảo đảm đúng theo quy định. Việc các hộ kiến nghị về bồi thường, hỗ trợ cây theo mật độ, tại Thông báo số 157/TB-UBND, ngày 23-8-2016, của UBND tỉnh Hưng Yên đã thể hiện rõ: “Thực hiện theo Thông báo số 279/TB-STC ngày 31-12-2015 của Sở Tài chính và ưu tiên áp giá bồi thường, hỗ trợ cho các loại cây có giá trị cao trước”. Đối với mức hỗ trợ tài sản cây trồng trên đất vượt lập, sau khi xem xét tháo gỡ khó khăn vướng mắc tại Thông báo số 157/TB-UBND cũng cho phép hỗ trợ thêm đối với các hộ gia đình thầu đất công ích, cụ thể hỗ trợ cây trồng bằng đơn giá bồi thường cây trồng trên đất trồng cây lâu năm, hỗ trợ bằng mức bồi thường đối với công trình vật kiến trúc, nhà tạm không phải để ở với diện tích sàn dưới 25m2.
Việc UBND xã Tân Hưng cho các hộ gia đình thầu đất với thời hạn 50 năm theo quy định pháp luật về đất đai hiện hành là không còn hiệu lực. Mặt khác, việc các hộ gia đình tự ý chuyển mục đích sử dụng đất từ đất đầm sang đất ở, xây dựng công trình trên đất và sử dụng 20 năm từ thời điểm được giao thầu là vi phạm Luật Đất đai. Tuy nhiên, sau khi UBND xã Tân Hưng báo cáo về việc các hộ gia đình đã nộp tiền một lần để sử dụng đầm với thời hạn là 50 năm, nhưng hiện tại chỉ còn hộ ông Trần Văn Chiến xuất trình được giấy nộp tiền cho UBND xã Tân Hưng. Để bảo đảm quyền lợi cho các hộ gia đình, UBND tỉnh Hưng Yên đã xem xét, chấp thuận cho UBND xã Tân Hưng được sử dụng kinh phí hỗ trợ khi thu hồi đất công ích để hỗ trợ thêm khi thanh lý hợp đồng thầu cho các hộ tại Thông báo số 157/TB-UBND. Việc áp giá cho cây trồng trên đất dôi dư vượt lập được UBND thành phố áp dụng tại Thông báo số 112/TB-UBND, ngày 5-7-2016, của UBND tỉnh Hưng Yên là đúng, đủ theo quy định về chính sách bồi thường, hỗ trợ của Nhà nước. Phần diện tích đất do các hộ đang sử dụng là đất thầu lại đất công ích của UBND xã Tân Hưng không phải là đất được giao theo Nghị định 64/CP, ngày 27-9-1993 của Chính phủ, nên không đủ điều kiện cấp Giấy chứng nhận QSDĐ.
Qua tìm hiểu, thực tế một số kiến nghị của người dân xã Tân Hưng là có cơ sở. Tuy nhiên, có những nội dung tại Biên bản giao khoán đầm của UBND xã Tân Hưng từ hơn 20 năm trước còn thiếu căn cứ pháp lý; có hộ dân hiểu chưa đúng về đất đầm, hồ tập thể cho đấu thầu, tự ý xây nhà ở trên đất đấu thầu. Mặt khác, do công tác quản lý đất đai, giấy tờ hồ sơ của UBND xã Tân Hưng, cũng như huyện Phù Tiên (Hải Hưng cũ), còn nhiều yếu, kém; cùng với đó, trong quá trình GPMB, lực lượng tham gia công tác GPMB của TP Hưng Yên thiếu kinh nghiệm, giải thích những kiến nghị, thắc mắc của nhân dân chưa thấu tình, đạt lý; công tác kiểm kê tài sản, cây cối, hoa màu trên đất, xác nhận nguồn gốc đất còn gặp vướng mắc, mất nhiều thời gian, chưa có sự phối kết hợp chặt chẽ giữa các đơn vị liên quan dẫn đến phải nhiều lần điều chỉnh, bổ sung tiền bồi thường, hỗ trợ cho người bị thu hồi đất, gây bức xúc cho nhân dân.
Trước tình trạng nêu trên, việc GPMB dự án cầu Hưng Hà cần bảo đảm hài hòa lợi ích của Nhà nước và của người dân; áp dụng linh hoạt, đúng pháp luật các chế độ, chính sách. TP Hưng Yên và các đơn vị liên quan tập trung mọi nguồn lực và tăng cường phối hợp để kịp thời tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc phát sinh.
