Bếp đun “ba trong một”
Từng là một thành viên của nhóm nghiên cứu, kỹ sư Nguyễn Duy Phương, giám đốc Công ty Đại An, cho biết: Trong khi các loại bếp hiện đại như bếp điện, bếp gas ngày càng được ưa chuộng, thì bếp than tổ ong, với ưu điểm rất rẻ tiền, vẫn còn được sử dụng rất rộng rãi trong các gia đình, kể cả ở các đô thị lớn. Trước tình trạng tai nạn do ngộ độc khí than tổ ong xảy ra liên tiếp, Chính phủ đã giao cho Bộ Khoa học và công nghệ, phối hợp với Trường Đại học Bách khoa Hà Nội nghiên cứu để tìm ra một loại bếp mới nhằm thay thế bếp than tổ ong. Một nhóm kỹ sư, tiến sĩ của Bộ môn Nhiệt, Trường ĐH Bách khoa Hà Nội đã bắt tay vào nghiên cứu loại bếp này từ năm 1996.
| |
Các chuyên gia xác định, yếu tố quyết định để người dân lựa chọn sử dụng bếp than tổ ong là tính kinh tế. Vì thế, hướng nghiên cứu loại bếp mới đã được tập trung vào loại nhiên liệu tương đối rẻ là dầu hỏa.
Được biết, một số nước như Nga, Đức, Pháp đã sản xuất một loại bếp sử nhiên liệu lỏng (như dầu, cồn) nhưng khi cháy lại ở thể khí. Ở Trung Quốc, cũng đã có một loại bếp hoạt động theo nguyên lý trên và đã được khoảng 90% dân số sử dụng trong sinh hoạt hằng ngày.
Nhóm nghiên cứu đã chín lần cất công đi học hỏi, nghiên cứu và sau không ít lần thất bại nhóm đã chế tạo được loại bếp dầu đun theo kiểu gas, với ưu điểm là tiện sử dụng, không ô nhiễm môi trường, không sinh ra muội đen và chi phí thấp.
Loại bếp này ngày càng được nghiên cứu, hoàn thiện và đã có thể tự chủ được hoàn toàn quy trình sản xuất ở trong nước. “Cho đến nay, chúng tôi có thể tự hào nói rằng, loại bếp dầu đun kiểu gas của ta hơn hẳn của Trung Quốc ở chỗ vừa đơn giản trong sử dụng, phù hợp với người Việt, giá thành lại rẻ hơn nhiều”, ông Phương nói.
Có thể thay thế hoàn toàn bếp than và bếp dầu
Sau khi nghiên cứu thành công, nhóm nghiên cứu đã thành lập Công ty Đại An để sản xuất và tung sản phẩm của mình ra thị trường. Đây cũng là một việc làm mới, bởi lẽ những đề tài “nghiên cứu theo chỉ đạo” như thế thường chỉ nằm đắp chiếu trong ngăn tủ. Không ngờ, vừa tung ra thị trường, loại bếp này đã được đông đảo người tiêu dùng chấp nhận vì ý nghĩa môi trường và tính kinh tế.
Hầu hết những người sử dụng thử loại bếp này đều khẳng định, bếp dầu đun kiểu gas vừa phát huy được ưu điểm nhiên liệu rẻ lại vừa khắc phục được nhược điểm ô nhiễm môi trường của bếp than tổ ong. Nhiều đơn vị quân đội cũng đã liên hệ, đặt hàng loại bếp này để sử dụng.
Nếu một gia đình mỗi ngày chỉ cần dùng hai viên than tổ ong, tương đương khoảng 1.000-1.200 đồng, tức khoảng 30.000 đồng/tháng, khi chuyển sang dùng bếp dầu đun kiểu gas, chi phí để mua nhiên liệu cũng tương đương, chỉ khoảng 30.000-40.000 đồng/tháng. Trong khi đó, nếu sử dụng bếp gas thì số tiền này sẽ phải là 130.000-135.000 đồng/bình gas 13,5kg.
Hơn nữa, loại bếp dầu đun kiểu gas có nhiệt lượng lên tới 1.300oC, cao hơn rất nhiều so với bếp dầu và bếp than tổ ong, nên tiết kiệm rất nhiều thời gian đun, nấu. Theo kỹ sư Phương, hiệu suất nhiệt của bếp dầu thông thường chỉ là 56% thì loại bếp dầu đun kiểu gas này, hiệu suất nhiệt được tăng lên tới 99,9%. Nhiên liệu đã được sử dụng tối đa trong việc đốt cháy và sinh nhiệt. Đặc biệt, nó không sinh khói, không có mùi, không có muội, không gây bẩn những dụng cụ đun nấu như bếp dầu và bếp than, đồng thời lại giảm chi phí rất nhiều so với bếp gas.
Về nguyên lý hoạt động, kỹ sư Phương cho biết, khi nhiên liệu lỏng chứa trong bình thép kín, được bơm tới áp suất từ 0,5 đến 0,7kG/cm2, chúng được chuyển lên ống hoá khí và phun sương vào cốc chứa khí rồi bốc lên mặt cháy để bốc cháy. Vì thế, nhiên liệu ban đầu ở thể lỏng nhưng khi cháy là ở thể khí, nên bếp có hiệu suất cao, không có muội và mùi hôi của dầu, là những nhược điểm của bếp dầu.
Nhiên liệu là hỗn hợp của dầu hoả và một số nhiên liệu dễ bay hơi như xăng và cồn. Bếp được cấu tạo thành hai thành phần riêng biệt: phần để đun và bình chứa nhiên liệu làm bằng thép dày 2mm. Đó cũng chính là những lý do khiến loại bếp này được gọi là bếp “ba trong một”.
Giá của loại bếp dầu đun kiểu gas thay đổi tùy theo dung tích bình, từ 360.000 đồng/ bếp 10 lít, 400.000 đồng/ bếp 20 lít đến 440.000 đồng/ bếp 30 lít.
Cũng theo kỹ sư Phương, điểm bất tiện của loại bếp này là sau khi tiếp nhiên liệu, người tiêu dùng phải dùng bơm (loại bơm xe đạp) để nâng áp suất trong bình lên 0,5-0,7kG/cm2, tối đa là 2 kG/cm2, tương đương 0,2Mpa là vạch đỏ của áp kế. Hơn nữa, để nhóm bếp phải nhờ đến diêm hoặc mồi lửa đặt sẵn lên trên mặt cháy và mở nhanh van chính rồi mở từ từ van điều chỉnh cho đến khi bếp bốc cháy. Toàn bộ thời gian như vậy hết không quá 10 giây.
Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu đang tiếp tục cải tiến để hoàn thiện loại bếp này. Cụ thể là, nhóm đang nghiên cứu đưa vào bếp dầu đun kiểu gas một hệ thống đánh lửa như ở bếp gas, để tiện lợi hơn cho việc sử dụng.
