Rút kinh nghiệm từ việc cấp phép xây dựng nhà

Tòa nhà do Công ty TNHH thương mại Tân Mỹ làm chủ đầu tư, ông Đỗ Minh Phú và bà Trung Thị Lâm Ngọc đứng tên xin giấy phép xây dựng. Theo Giấy phép xây dựng số 37/GPXD do Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh cấp ngày 10-3-2015 thì khu đất này có diện tích 477 m2; được phép xây hai tầng hầm, 10 tầng nổi, kết cấu bê-tông cốt thép, chiều cao gần 39 m. Khi hoàn thành, tòa nhà có tổng diện tích sàn xây dựng gần 4.160 m2.

Đây là công trình kiên cố, có tính bền vững, lâu dài. Lẽ ra tòa nhà không được phép xây dựng vì nằm trong phạm vi xây dựng tuyến metro số 5 - giai đoạn 1 (Ngã tư Bảy Hiền - cầu Sài Gòn), lại ở ngay vị trí nhà Ga Phú Nhuận, nhưng do được cấp giấy phép xây dựng hợp lệ cho nên chủ đầu tư cứ mặc nhiên thi công.

Là một trong tám tuyến của mạng lưới quy hoạch đường sắt đô thị thành phố, tuyến metro số 5 có chiều dài hơn 24 km, bắt đầu từ Bến xe Cần Giuộc mới, chạy dọc theo quốc lộ 50, qua các đường Tùng Thiện Vương, Lý Thường Kiệt, Hoàng Văn Thụ, Phan Đăng Lưu, Bạch Đằng, Điện Biên Phủ, cầu Sài Gòn. Đây là dự án do Tư vấn IDOM (Tây Ban Nha) nghiên cứu từ tháng 4-2009. Tháng 3-2010, Thủ tướng Chính phủ đã chấp thuận phân kỳ đầu tư tuyến metro số 5 thành hai giai đoạn. Giai đoạn 1 có lý trình từ ngã tư Bảy Hiền đến cầu Sài Gòn, chiều dài gần 9km với các thông số kỹ thuật cơ bản là: Bảy nhà ga ngầm, một nhà ga trên cao; đường ray khổ 1,45m; bãi đỗ tàu; hệ thống cấp điện; hệ thống thông tin tín hiệu... Thi công bằng cả hai phương pháp đào ngầm và đào hở, trong đó các nhà ga được thi công bằng phương pháp đào hở.

Theo Ban Quản lý dự án tuyến metro số 5 (gọi tắt là Ban quản lý dự án 5), từ năm 2010, Tư vấn IDOM, Ban quản lý dự án 5 đã trình UBND thành phố và các cơ quan chức năng sơ đồ hướng tuyến, vị trí nhà ga của tuyến metro số 5. Ban quản lý dự án 5 và Tư vấn IDOM cũng có văn bản gửi các bộ: Giao thông vận tải, Xây dựng, Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính; các sở: Quy hoạch - Kiến trúc, Xây dựng, Tài nguyên và Môi trường, Giao thông vận tải; Quân khu 7; UBND các quận, huyện có tuyến đường đi qua... đề nghị đóng góp ý kiến; thống nhất nội dung thiết kế như: hướng tuyến, vị trí các nhà ga, thông số kỹ thuật, dây chuyền công nghệ, quy chuẩn thiết bị; đánh giá tác động môi trường; ranh giới giải phóng mặt bằng; thống kê các công trình xây dựng, hạ tầng kỹ thuật; những hộ dân bị ảnh hưởng; lập phương án di dời, kế hoạch tái định cư; lập khái toán đền bù cho những hộ dân bị thiệt hại. Tư vấn IDOM và Ban Quản lý dự án 5 cũng có văn bản đề nghị các cơ quan liên quan như sở Quy hoạch - Kiến trúc, Xây dựng... tham khảo ý kiến của hai đơn vị này trước khi cấp phép xây dựng cho tổ chức, cá nhân nằm trong khu quy hoạch hướng tuyến của dự án. Đồng thời, phối hợp UBND, Ủy ban MTTQ quận Phú Nhuận và các phường liên quan tổ chức họp dân, thông báo công khai về quy hoạch, hướng tuyến, vị trí nhà ga cho những hộ dân bị ảnh hưởng, khuyến nghị không xây dựng các công trình kiên cố dọc tuyến để tránh những thiệt hại phát sinh.

Trong hồ sơ thiết kế cơ sở (phần thuyết minh dự án) gửi các cơ quan liên qua, Tư vấn IDOM nêu hai phương án về hướng tuyến metro số 5 và vị trí xây dựng nhà ga Phú Nhuận. Trong đó, phương án hai hướng tuyến metro số 5 bám theo trục đường Hoàng Văn Thụ - Phan Đăng Lưu; vị trí nhà ga Phú Nhuận nằm trên đường Hoàng Văn Thụ. Còn phương án một, tuyến Metro số 5 giao cắt vuông góc khác mức với tuyến metro số 4. Ga Phú Nhuận là nhà ga trung chuyển của hai tuyến metro số 4 và số 5 đặt ở vị trí nhà 214 Phan Đăng Lưu.

Theo Tư vấn IDOM, phương án một là phương án tối ưu do bán kính đường cong phía trước và sau ga Phú Nhuận đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật Việt Nam, được Bộ Giao thông vận tải chấp thuận. Do vậy, phương án này được Tư vấn IDOM khẳng định lựa chọn xuyên suốt từ năm 2010 đến nay. Còn phương án hai chỉ là phương án nêu ra để so sánh, không phải là phương án được Tư vấn IDOM lựa chọn. Ban quản lý dự án 5 cho biết, toàn bộ các cơ quan chính quyền và nhân dân địa phương đã biết được thông tin dự án tuyến metro số 5 cả về hướng tuyến, ranh giới giải phóng mặt bằng, chính sách tái định cư... theo phương án một.

Liên quan việc cấp giấy phép xây dựng nhà số 214 Phan Đăng Lưu, tháng 8-2014, Sở Quy hoạch - Kiến trúc đã cấp giấy phép quy hoạch cho Công ty TNHH thương mại Tân Mỹ; ra văn bản chấp thuận quy hoạch tổng mặt bằng phương án kiến trúc công trình tỷ lệ 1/500 cho công ty này. Trên cơ sở các văn bản của Sở Quy hoạch - Kiến trúc, tháng 3-2015, Sở Xây dựng đã cấp giấy phép xây dựng nhà 214 Phan Đăng Lưu.

Về công trình xây dựng nhà 214 Phan Đăng Lưu, ngày 22-7-2015, Chủ tịch UBND thành phố Hồ Chí Minh có văn bản gửi Sở Quy hoạch - Kiến trúc; Sở Xây dựng và các sở ngành liên quan, nêu rõ: Không chấp thuận đề xuất của Sở Quy hoạch - Kiến trúc về việc tiếp tục cho xây dựng công trình nhà 214 Phan Đăng Lưu, phường 3, quận Phú Nhuận vì ảnh hưởng đến phạm vi của tuyến metro số 5 - giai đoạn 1 (Ngã tư Bảy Hiền - cầu Sài Gòn) và tránh gây thiệt hại cho chủ đầu tư xây dựng công trình nêu trên, làm phát sinh chi phí cho công tác bồi thường giải phóng mặt bằng, ảnh hưởng tiến độ và kỹ thuật của dự án tuyến metro này. Giao UBND quận Phú Nhuận chủ trì, phối hợp Sở Quy hoạch - Kiến trúc, Sở Xây dựng, Ban Quản lý đường sắt đô thị làm việc với chủ đầu tư, thông báo và cung cấp thông tin dự án đầu tư tuyến metro số 5 để chủ đầu tư cân nhắc việc xây dựng, hạn chế thiệt hại phát sinh. Yêu cầu Sở Quy hoạch - Kiến trúc, Sở Xây dựng khẩn trương thực hiện điều chỉnh hoặc hủy bỏ giấy phép quy hoạch, giấy phép xây dựng đã cấp đối với công trình này.

Tuy nhiên, đến nay, công trình xây dựng nhà 214 Phan Đăng Lưu vẫn đang được chủ đầu tư tiếp tục thi công, hoàn thiện. Việc xử lý căn nhà nêu trên đang là bài toán khó không chỉ cho Ban Quản lý đường sắt đô thị, Sở Quy hoạch - Kiến trúc, Sở Xây dựng thành phố. Thành phố đang thực hiện nhiều dự án, công trình xây dựng phục vụ lợi ích nhân dân, đề nghị các sở, ngành liên quan làm rõ vụ việc, rút bài học kinh nghiệm sâu sắc qua sự việc này, tuyệt đối không để xảy ra những trường hợp tương tự.