Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Quảng Nam đang triển khai nhiều công trình, dự án đầu tư trọng điểm. Thế nhưng, tình hình vật liệu đất, cát, sỏi phục vụ thi công các công trình đang khan hiếm; nhiều nơi nguồn cung vật liệu không đáp ứng được nhu cầu, ảnh hưởng lớn đến tiến độ thực hiện các dự án và quyền lợi của người tiêu dùng.
Giá cát, sỏi tăng cao, nhiều công trình xây dựng... đứng bánh
Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Nam Nguyễn Hồng Quang cho biết, thực hiện Kết luận số 73-KL/TU ngày 20/7/2021 của Tỉnh ủy về tăng cường công tác quản lý tài nguyên khoáng sản và bảo vệ môi trường trên địa bàn tỉnh, thời gian qua, Ủy ban nhân dân tỉnh đã ban hành Chương trình hành động và nhiều văn bản chỉ đạo thực hiện trên lĩnh vực này.
Theo đó, tỉnh đã phân công rõ trách nhiệm của các cấp, các ngành, các lực lượng chức năng và chính quyền địa phương đối với các đơn vị hoạt động khai thác, vận chuyển, kinh doanh khoáng sản, đóng cửa mỏ, hoàn thổ, phục hồi môi trường.
Tuy nhiên, hiện nay việc khai thác, kinh doanh các loại khoáng sản vật liệu xây dựng thông thường (trong đó có đất, đá, cát sỏi) còn một số tồn tại, bất cập. Một số doanh nghiệp còn khai thác ngoài diện tích giấy phép được cấp; khai thác không đạt hoặc vượt công suất giấy phép; khai thác xong không thực hiện việc hoàn thổ, phục hồi môi trường theo quy định.
Đáng nói, một số doanh nghiệp có dấu hiệu vi phạm trong hoạt động kinh doanh khoáng sản như: Bán hàng không xuất hóa đơn hoặc xuất hóa đơn nhưng ghi giá trị thấp hơn giá trị thực tế thanh toán; không niêm yết công khai giá bán khoáng sản tại mỏ hoặc có nhưng bán hàng không đúng với giá niêm yết; có nơi còn có biểu hiện hành vi găm hàng, thao túng giá.
Mặt khác, việc vận hành và truyền dữ liệu kết nối từ các trạm cân tại vị trí đưa khoáng sản nguyên khai ra khỏi khu vực mỏ và theo dõi, giám sát hoạt động khai thác khoáng sản qua hệ thống camera lắp đặt tại mỏ chưa hiệu quả, còn mang tính hình thức.
Nhiều nhà thầu cho biết, trước đây, một khối cát xây dựng khoảng 250 nghìn đồng, nhưng từ sau Tết Nguyên đán Quý Mão đến nay, do lượng cát bất ngờ khan hiếm, nên giá cát tăng vọt lên 400-500 nghìn đồng/m3, làm cho nhiều công trình phải thi công cầm chừng, hoặc phải tạm dừng thi công.
Khi đề cập vấn đề này, Phó Giám đốc Sở Xây dựng Huỳnh Ngọc Bá thừa nhận, khi xây dựng báo giá, các đơn vị khai thác, cung ứng đất, cát đã cam kết bán đúng giá, nhưng thực tế lại bán giá khác, cao hơn rất nhiều so với báo giá và không xuất hóa đơn, chỉ nói miệng với nhau thôi!?
Còn Đại tá Nguyễn Hà Lai, Phó Giám đốc Công an tỉnh cho rằng, thời gian qua, các doanh nghiệp hoạt động khai thác, vận chuyển, kinh doanh cát, sỏi đồng loạt đóng cửa là biểu hiện bất thường. Thời gian qua, công tác quản lý, khai thác cát, sỏi ở các địa phương còn lỏng lẻo, nguồn khoáng sản thất thoát rất lớn.
Theo thông tin từ cơ quan chức năng, đến nay, ngoài các mỏ đã được cấp phép khai thác, Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Nam đã phê duyệt 41 Danh mục các dự án đầu tư khai thác khoáng sản vật liệu xây dựng thông thường trên địa bàn tỉnh. Một số địa phương như: Phước Sơn, Nam Giang đã hoàn thành việc đấu giá quyền khai thác khoáng sản. Các địa phương còn lại đang tiếp tục thực hiện.
Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp phàn nàn, trình tự, thủ tục về thăm dò đánh giá trữ lượng, thủ tục về đầu tư, đất đai, môi trường, các vấn đề liên quan đến rừng sản xuất và cấp giấy phép khai thác khoáng sản còn rườm rà, mất rất nhiều thời gian. Đây là vấn đề tỉnh cần quan tâm, chấn chỉnh nhằm tạo thuận lợi cho các đơn vị hoạt động trong lĩnh vực khai thác khoáng sản, nhất là các loại vật liệu xây dựng thông thường như: cát, sỏi…
Xử lý nghiêm các đối tượng vi phạm
 |
Nguồn cát, sỏi tại địa bàn tỉnh không thiếu, nhưng giá bán vẫn còn cao, nên nhiều công trình vẫn thi công cầm chừng. |
Tại buổi làm việc mới đây với các cơ quan chức năng, đơn vị liên quan về tình hình khai thác, kinh doanh khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường trên địa bàn tỉnh, Ủy ban nhân dân tỉnh yêu cầu các đơn vị khai thác khoáng sản phải khẩn trương tổ chức khai thác khoáng sản bảo đảm công suất theo giấy phép được cấp; nghiêm cấm việc khai thác cầm chừng, gây khan hiếm vật liệu để tăng giá bán; đồng thời kê khai nộp thuế đúng với sản lượng khai thác thực tế, xuất hóa đơn bán hàng đúng với giá thanh toán.
Mặt khác yêu cầu các đơn vị khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh phải niêm yết công khai giá bán khoáng sản tại mỏ theo từng thời điểm; gửi thông báo giá niêm yết về Ủy ban nhân dân cấp huyện và cơ quan liên quan để theo dõi, giám sát và bán đúng với giá niêm yết.
Tiến hành lắp đặt đầy đủ trạm cân, hệ thống camera giám sát, đầu ghi dữ liệu có dung lượng đủ lớn, truyền dữ liệu về các cơ quan chức năng và kiểm tra, rà soát, có quy trình quản lý, vận hành thông suốt; theo dõi, lập sổ ghi chép số liệu khoáng sản khai thác trong ngày, trong tuần, số liệu xe qua trạm cân và số liệu khoáng sản xuất bán thực tế.
Trong quá trình khai thác khoáng sản tại mỏ phải bảo đảm vệ sinh môi trường, không để gây ảnh hưởng đến sinh hoạt và sản xuất của nhân dân trong vùng; bốc xếp vật liệu (đất, đá, cát sỏi) lên xe vận chuyển không được vượt quá tải trọng cho phép và thực hiện đầy đủ các yêu cầu về cắm mốc ranh giới khu mỏ; lập hồ sơ thiết kế khai thác mỏ, bản đồ hiện trạng mỏ và các sổ sách, chứng từ, tài liệu xác định sản lượng khai thác hàng tháng, hàng năm. Khi hết thời gian khai thác, phải chấp hành thực hiện nghiêm việc hoàn thổ, phục hồi môi trường sau khai thác theo đúng quy định.
Các đơn vị bị xử phạt vi phạm hành chính từ 3 lần trở lên hoặc bị cơ quan Thuế cưỡng chế thuế; bị xử lý hình sự thì Sở Tài nguyên và Môi trường và Ủy ban nhân dân cấp huyện không xem xét, đề xuất gia hạn hoặc cấp giấy phép thăm dò, khai thác khoáng sản nơi mới theo đúng quy định của Ủy ban nhân dân tỉnh.
Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Nguyễn Hồng Quang
Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Lê Trí Thanh yêu cầu các sở: Kế hoạch và Đầu tư, Tài nguyên và Môi trường, Xây dựng, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và các ngành, địa phương liên quan cần tăng cường hơn nữa công tác quản lý nhà nước trong hoạt động khai thác khoáng sản, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm theo đúng quy định của pháp luật. Đồng thời, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, hướng dẫn, tham mưu giải quyết kịp thời các hồ sơ, thủ tục theo quy định để sớm đưa các mỏ vào khai thác, cung cấp vật liệu thi công xây dựng các công trình, dự án và phục vụ nhu cầu của nhân dân trên địa bàn.
Cục Thuế tỉnh nghiên cứu, có biện pháp quản lý hữu hiệu, giám sát chặt sản lượng khoáng sản khai thác qua hệ thống camera lắp đặt tại các mỏ; có văn bản hướng dẫn các đơn vị khai thác khoáng sản thực hiện việc kê khai nộp thuế theo đúng quy định của Bộ Tài chính và Tổng cục Thuế. Đồng thời, cùng với Cục Quản lý thị trường Quảng Nam tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm trong kinh doanh khoáng sản.
Công an tỉnh chỉ đạo các phòng nghiệp vụ và công an các địa phương vụ phối hợp theo dõi, kiểm tra, xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm pháp luật về khai thác khoáng sản, vận chuyển khoáng sản; kịp thời phát hiện các tồn tại, bất cập trong công tác quản lý nhà nước về hoạt động thăm dò, khai thác khoáng sản và kiến nghị Ủy ban nhân dân tỉnh chỉ đạo xử lý, chấn chỉnh.
Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Lê Trí Thanh lưu ý, Ủy ban nhân dân các huyện, thị xã cần khẩn trương rà soát, cân đối nhu cầu cần đáp ứng của các công trình thi công; tuyệt đối không được hạn chế khai thác vì lợi ích cục bộ địa phương. Tổ chức đấu giá, lựa chọn doanh nghiệp có đủ năng lực khai thác khoáng sản; hướng dẫn đơn vị trúng đấu giá lập đầy đủ hồ sơ, thủ tục, trình cấp có thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư và cấp giấy phép thăm dò, khai thác khoáng sản theo quy định, kịp thời cung cấp vật liệu thi công các công trình xây dựng.
Cạnh đó, các địa phương cần tiến hành kiểm tra, đề xuất loại bỏ các điểm mỏ khoáng sản vật liệu xây dựng thông thường đã quy hoạch nhưng không còn phù hợp, các điểm mỏ đã khai thác xong và đề xuất bổ sung các điểm mỏ khoáng sản mới phù hợp vào quy hoạch thăm dò, khai thác, sử dụng khoáng sản vật liệu xây dựng thông thường trong thời gian đến.
