Nỗ lực nâng cao bảo hiểm y tế học đường ở vùng cao Lào Cai

Theo Bảo hiểm xã hội tỉnh Lào Cai, tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế trong học sinh, sinh viên năm học vừa qua giảm mạnh, một số trường có số lượng học sinh thuộc diện tham gia đạt tỷ lệ thấp.

Nguyên nhân chủ yếu là do thay đổi chính sách tại Quyết định số 861/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, tỉnh Lào Cai còn khoảng hơn 10 nghìn người thuộc nhóm học sinh, sinh viên chưa tham gia bảo hiểm y tế. Một số phụ huynh học sinh vẫn coi nhẹ việc tham gia bảo hiểm y tế cho con em mình, trông chờ vào hỗ trợ của Nhà nước hoặc khi ốm đau mới đi mua thẻ bảo hiểm y tế; việc cấp thẻ cho học sinh lớp 1 được chuyển tiếp từ trẻ em dưới 6 tuổi tại một số nơi còn chưa kịp thời, chưa có chế tài ràng buộc khi không tham gia. Thu nhập của một số hộ gia đình còn thấp nên phụ huynh chưa thật sự quan tâm đến việc tham gia bảo hiểm y tế...

Bảo hiểm xã hội huyện Bát Xát đã chi trả kịp thời, giúp em Đinh Quang Tuấn, học sinh lớp 11, Trường Trung học phổ thông Bát Xát trở lại học tập bình thường sau phẫu thuật gẫy xương đòn bên trái, do bị ngã.

Theo Quyết định số 861 của Chính phủ ban hành ngày 4/6/2021 và Quyết định số 433 của Ủy ban Dân tộc ban hành ngày 18/6/2021 phê duyệt danh sách thôn đặc biệt khó khăn vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025, tại Lào Cai, những xã đã về đích nông thôn mới đã ra khỏi danh sách xã được hỗ trợ của nhà nước theo quyết định nêu trên. Vì vậy, học sinh ở những xã này tự túc mua bảo hiểm y tế, thay vì được miễn phí như trước đây.

Xã Bản Lầu (huyện Mường Khương, Lào Cai) là xã nông thôn mới nên từ tháng 7/2021, Hoàng Thị Thu, dân tộc H'Mông, học sinh lớp 5, Trường tiểu học Na Lốc, xã Bản Lầu (huyện Mường Khương, Lào Cai) phải tự mua thẻ bảo hiểm y tế.

Ông Hoàng Xẻng, bố của Hoàng Thị Thu cho biết, gia đình mới thoát nghèo, mà xã Bản Lầu đã về đích nông thôn mới, nên các con không còn được nhà nước hỗ trợ mua cho thẻ bảo hiểm y tế nữa. Lo nhất là lúc ốm đau không có thẻ bảo hiểm y tế cho con, nhưng nhà khó khăn quá nên chưa có tiền để mua. Số tiền mua thẻ bảo hiểm y tế cho con khoảng 600 nghìn đồng, đối với gia đình ông Hoàng Xẻng cũng như nhiều hộ tương tự tại đây là khoản chi tương đối lớn.

Ông Hoàng Ngọc Minh, quyền Hiệu trưởng nhà trường cho biết, mặc dù đã vận động gia đình học sinh mua bảo hiểm y tế, song nhiều học sinh đang ở với ông bà, còn bố mẹ các em thì đi làm thuê ở xa, nên gặp rất nhiều khó khăn. Số còn lại, mặc dù gia đình các em đã thoát nghèo, nhưng điều kiện để có tiền mua thẻ bảo hiểm y tế thì gần như không thể.

Cấp thuốc theo thẻ bảo hiểm y tế ở Bệnh viện đa khoa tỉnh Lào Cai.

Trường tiểu học Na Lốc có 391 học sinh, 100% là đồng bào dân tộc thiểu số, trong đó gần 250 học sinh thuộc diện hộ nghèo, cận nghèo được hỗ trợ mua bảo hiểm y tế. Số còn lại, 39 học sinh tự mua bảo hiểm y tế; hơn 100 học sinh chưa có thẻ bảo hiểm y tế.

Ông Trần Xuân Thịnh, Giám đốc Bảo hiểm xã hội huyện Mường Khương, cho biết, học sinh không có thẻ bảo hiểm y tế khi ốm đau gia đình phải tự chi trả 100% chi phí khám, chữa bệnh tại cơ sở y tế. Tuy nhiên, điều kiện kinh tế của bà con vùng cao trên này thì chắc chắn rất ít gia đình có thể chi trả được...

Năm học 2021-2022, toàn tỉnh Lào Cai có 611 cơ sở giáo dục quốc dân có học sinh tham gia bảo hiểm y tế (với 214.463 học sinh, đạt tỷ lệ 95,27). Năm 2021, tổng số thu bảo hiểm y tế của học sinh, sinh viên là gần 39,9 tỷ đồng, trong đó học sinh, sinh viên tự đóng là 27,6 tỷ đồng, Ngân sách nhà nước hỗ trợ đóng bảo hiểm y tế là 12,3 tỷ đồng.

Tỷ lệ học sinh, sinh viên chưa tham gia bảo hiểm y tế toàn tỉnh là 4,73%, tập trung chủ yếu tại học sinh các xã bị ảnh hưởng bởi Quyết định 861/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, một số huyện có tỷ lệ học sinh, sinh viên chưa tham gia bảo hiểm y tế khá cao như: huyện Văn Bàn (9,1%), huyện Mường Khương (7,56%) và huyện Bảo Thắng 6,22%. Đây là điều đáng lo ngại, khiến các em bị thiệt thòi khi không được hưởng quyền lợi chăm sóc sức khỏe từ chính sách bảo hiểm y tế.

Theo ông Đường Minh Tấn, Giám đốc Bảo hiểm xã hội tỉnh Lào Cai, Nhà nước đã có nhiều chính sách hỗ trợ cho học sinh, sinh viên trong việc tham gia bảo hiểm y tế, như cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí cho học sinh, sinh viên nghèo, học sinh, sinh viên dân tộc thiểu số đang sinh sống tại vùng có điều kiện kinh tế-xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn, học sinh, sinh viên là thân nhân sĩ quan quân đội, công an, cơ yếu, thân nhân người có công với cách mạng...; ngoài ra, hỗ trợ 30% mức đóng đối với học sinh, sinh viên khác.

Thanh toán viện phí theo thẻ bảo hiểm y tế đã giảm gánh nặng chi phí cho nhiều gia đình học sinh ở vùng cao Lào Cai.

Quyền lợi khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế đối với học sinh, sinh viên ngày càng được mở rộng, học sinh, sinh viên khi tham gia bảo hiểm y tế được lựa chọn nơi đăng ký khám, chữa bệnh ban đầu gần nơi cư trú theo hướng dẫn của cơ quan bảo hiểm y tế; được chăm sóc sức khỏe ban đầu tại y tế trường học; được hưởng chế độ bảo hiểm y tế khi khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế nơi đăng ký khám, chữa bệnh ban đầu.

Năm 2021, Quỹ Bảo hiểm y tế tỉnh Lào Cai đã chi trả cho 25.342 lượt khám, chữa bệnh của học sinh, sinh viên với chi phí là 10,8 tỷ đồng; quý I năm 2022 là 5.218 lượt khám, chữa bệnh, với chi phí là 2,3 tỷ đồng. Trong đó, có nhiều trường hợp điều trị với chi phí cao đến vài chục triệu đồng/lượt.

Chúng tôi đến gia đình em Đinh Quang Tuấn, ở tổ 11, thị trấn Bát Xát, khi em đang cùng bố là bác sĩ đang công tác ở Bệnh viện đa khoa Bát Xát dọn dẹp nhà cửa trong ngày nghỉ cuối tuần.

Em Tuấn là học sinh lớp 11, Trường Trung học phổ thông Bát Xát, không may bị ngã, gãy xương đòn bên trái, được gia đình đưa vào điều trị tại Bệnh viện đa khoa Bát Xát. Quỹ Bảo hiểm y tế huyện Bát Xát đã chi trả kịp thời 6 triệu đồng, sau 1 tuần điều trị tại bệnh viện, em Tuấn đã bình phục, trở lại học tập và sinh hoạt bình thường.

Ông Đinh Quang Thuận, phụ huynh em Tuấn cho biết, sự hỗ trợ kịp thời của Bảo hiểm xã hội Bát Xát đã giúp gia đình giảm bớt nhiều khó khăn trong khi không may bị tai nạn rủi ro.

Có rất nhiều trường hợp, nhờ mua bảo hiểm y tế nên khi bị ốm đau, gặp phải căn bệnh mạn tính, hiểm nghèo, các em học sinh và gia đình có cơ hội vượt qua.

Như em Hà Đức Duy, ở tổ 17, phường Bình Minh, thành phố Lào Cai bị viêm não, viêm tủy điều trị tại Bệnh viện Phổi Trung ương, được Bảo hiểm xã hội Lào Cai chi trả 40 triệu đồng; em Lê Minh Quân, ở thành phố Lào Cai, bị bệnh bạch cầu, điều trị tại Viện Huyết học và Truyền máu Trung ương, được Bảo hiểm xã hội chi trả 67 triệu đồng, giảm bớt gánh nặng cho gia đình khi gặp khó khăn.

Năm học mới 2022-2023, để phấn đấu đạt 100% học sinh sinh viên tham gia bảo hiểm y tế, Bảo hiểm xã hội tỉnh Lào Cai sẽ đồng bộ triển khai các giải pháp.

Ông Nguyễn Xuân Thủy, Phó Trưởng phòng Truyền thông và Phát triển đối tượng, Bảo hiểm xã hội tỉnh Lào Cai cho biết, đơn vị đã phối hợp Tỉnh đoàn Lào Cai tổ chức hội nghị trực tuyến (livestream) tư vấn, giải đáp chính sách bảo hiểm y tế học sinh sinh viên trên trang Fanpage của Tỉnh đoàn và Bảo hiểm xã hội tỉnh Lào Cai nhằm tuyên truyền, chế độ, chính sách bảo hiểm y tế cho học sinh, sinh viên, vận động đoàn viên tham gia bảo hiểm y tế.

Nhờ tuyên truyền vận động, thời gian qua, có hơn 20 nghìn học sinh được mua bảo hiểm bổ sung.

Để từng bước tháo gỡ khó khăn, ngành bảo hiểm đang tích cực phối hợp với chính quyền các huyện, thị xã, thành phố, ngành giáo dục... xem xét, cân đối có thể trích từ nguồn ngân sách để hỗ trợ nhóm học sinh, sinh viên bị ảnh hưởng theo Quyết định 861 mà chưa có điều kiện tham gia bảo hiểm, đặc biệt là học sinh dân tộc thiểu số...

Bên cạnh đó, ngành bảo hiểm cần tiếp tục đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền, vận động phù hợp với từng cấp học, từng vùng, từng dân tộc từng bước nâng cao nhận thức của học sinh, phụ huynh về vai trò, ý nghĩa, lợi ích của bảo hiểm y tế…; phối hợp ngành y tế nâng cao chất lượng phục vụ người bệnh, bảo đảm công khai, minh bạch trong quản lý, giám định và thanh toán chi phí khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế.