“Chuyện thầy trò” do Nhã Nam ấn hành, ghi lại hành trình gắn bó với nghề của người thầy, “như những dòng suối nhỏ, thầm lặng, len lỏi qua sỏi đá gập ghềnh, nhưng mát lành và ngọt ngào. Muôn vàn những dòng suối nhỏ đó cùng hợp chảy về biển lớn của một nghề: nghề thầy”.
Đó là chuyện của những cô cậu học trò nay đã trưởng thành, nhưng không bao giờ quên ký ức về những thầy cô đã thay đổi cuộc đời họ.
Một trong những câu chuyện cảm động là về Hiếu, cậu học trò tiểu học nhà nghèo, sống với bà ngoại, không biết ba mình là ai, và chỉ gặp mẹ qua những tấm hình bà ngoại còn giữ, thì cô giáo chính là một thiên thần. Cô đã đến đón cậu đi học hằng ngày bằng xe đạp, không chỉ dạy cậu trên lớp, cô dạy cả nhiều điều về cuộc đời khi chở cậu sau xe. Cô theo suốt chặng đường học hành và lớn lên của cậu. Tốt nghiệp cấp hai, cô hướng cậu vào một trường nghề.
“Trong buổi lễ tốt nghiệp ở trường trung cấp nghề,… Hiếu vội vàng chạy xuống chỗ cô. Nước mắt cậu trào ra: ‘Cô ơi, con xin được gọi cô là mẹ được không cô?’ Hiếu hỏi, nhưng thực ra không cần cô trả lời. Trong lòng cậu, cô đã thực sự là mẹ. Những gì cô Hòa làm cho Hiếu ngay từ ngày đầu cậu leo lên xe để cô chở về nhà, chỉ có thể là một người mẹ.”
Cuốn sách cũng ghi chép lại câu chuyện mà những người thầy kể về các tình huống đặc biệt họ gặp trong nghề sư phạm, mà trong những tình huống ấy, lương tâm, lòng trắc ẩn và sự tinh tế đã giúp họ có những hành xử đúng đắn, có ý nghĩa với học trò. Một cô giáo đến dạy ở một ngôi trường mới mà chỉ coi đó như một trạm trung chuyển để đi tiếp, nhưng những bài giảng hấp dẫn của cô đã khiến lũ học trò yêu mến, đón đợi, khiến cô đã quyết định không rời đi nữa. Hay là chuyện thầy Chính phát hiện ra một cậu học trò cứ đến tiết năm là trở nên cáu kỉnh, mất kiểm soát, ném sách vào bạn và văng tục.
Thầy đã không thể làm ngơ mà cố gắng tìm hiểu, để rồi phát hiện ra, vì bố mẹ cậu ly hôn và cậu ở với bố, nhưng bố cấm hai mẹ con gặp nhau nên mẹ hay tìm đến trường vào giờ tan học để được gặp cậu, cậu không thể bình tĩnh vào những tiết học cuối... Khi đó thầy giáo đã làm nhiều cách để hỗ trợ cậu bé vượt qua giai đoạn khó khăn.
Tác giả Chu Hồng Vân và Hoàng Hương đã có một hành trình hơn hai thập kỷ để quan sát, chiêm ngưỡng những vẻ đẹp của nghề giáo. “Giáo dục là con đường nhọc nhằn. Thực sự nhọc nhằn. Nhưng cũng hạnh phúc. Ở đâu đó, người ta nói nhiều về những chuyện tiêu cực trong nghề giáo, những chuyện xấu xí của học đường để bi quan, để chê trách. Nhưng chúng tôi vẫn có niềm tin mãnh liệt vào những điều tử tế trong giáo dục”.
Những câu chuyện nho nhỏ, gần gũi và quen thuộc, tưởng chừng có thể xảy ra ở bất cứ góc nào trong cuộc sống, được hai tác giả ghi lại với những tình cảm chân thành.
Chu Hồng Vân và Hoàng Hương đều là phóng viên lĩnh vực giáo dục tại Báo Tuổi trẻ. Tác giả Chu Hồng Vân từng là nhà báo, nhà biên kịch cũng như tác giả của một số sách đã xuất bản như “Cùng con đi qua tuổi teen” (đồng tác giả), 2018; “Chân dung của ly hôn”, 2023.