Nhập nhằng kiểm định chất lượng phân bón ở Đác Nông

Trắng tay vì phân bón

Năm 2009, ông Kiều Duy Trình góp vốn cùng ông Nguyễn Sơn, trú tại bon Choi, xã Đức Xuyên, huyện Krông Nô đầu tư trồng 1.200 cây quýt đường. Đến năm 2014, vườn quýt đã cho thu hoạch sản lượng gần 25 tấn. Với giá bán trên thị trường lúc này là 20 nghìn đồng/kg, thu về gần 500 triệu đồng.

Bước vào mùa vụ 2015, vườn quýt cho quả rất nhiều, sản lượng ước đạt hơn 40 tấn. Nhằm bổ sung dinh dưỡng cho vườn cây, tháng 7-2015, ông Sơn đã đến đại lý thuốc bảo vệ thực vật Tuấn Hằng, do ông Nguyễn Anh Tuấn, trú tại thôn Quảng Hà, xã Nâm N’Đir, huyện Krông Nô làm chủ, để mua phân bón. Được ông Tuấn giới thiệu loại phân vi lượng có tên Bioplant Flora do Công ty Cổ phần Flora East, địa chỉ ở quận Cầu Giấy, Hà Nội nhập khẩu từ Nga, có chất lượng tốt, nên ông Sơn mua 4 chai (loại chai 1 lít) với số tiền 1,7 triệu đồng về phun cho quýt.

Khoảng 3 - 4 ngày sau khi phun, ông Sơn phát hiện hàng loạt cây quýt bị vàng lá, héo chồi, khô cành và rụng quả. Nghi ngờ chất lượng phân Bioplant Flora có vấn đề, ông Sơn liền đem loại thuốc này phun thử lên cây cà ri, đậu xanh và kết quả là tất cả cùng bị héo úa và chết.

Ngay lập tức, ông Sơn đã thông báo sự việc với ông Tuấn để kiểm tra, tìm biện pháp khắc phục. Thế nhưng, ông Tuấn lại cho rằng, vườn quýt bị bệnh, nên khuyên ông Sơn mua thuốc bảo vệ thực vật để phun, kết hợp với bón phân dưới gốc. Nghe theo lời ông Tuấn, ông Sơn đã bỏ thêm 20 triệu đồng để mua thuốc và phân về cứu vườn cây nhưng vẫn không có kết quả. Ông Sơn bức xúc cho biết: “mùa quýt năm 2015 hoàn toàn mất trắng, nếu tính cả thiệt hại vườn cây qua hơn sáu năm chăm sóc gia đình tôi mất trắng gần hai tỷ đồng. Nghiêm trọng hơn, gần một nửa vườn quýt bị chết hoặc tàn lụi, không thể tiếp tục ra quả”.

Theo thông tin được ghi trên bao bì, loại phân vi lượng hiệu Bioplant Flora được Công ty Cổ phần Flora East nhập khẩu từ Liên bang Nga và được chỉ định dùng cho cây hồ tiêu. Tuy nhiên, sau khi nhập khẩu về, đơn vị này có bổ sung thêm các thành phần khác hay không, nhưng trong hướng dẫn sử dụng lại chỉ định dùng thêm cho các loại cây khác như cà-phê, lúa, bắp, rau xanh, khoai tây…

Mặt khác, trên nhãn mác và bao bì của loại phân này không hề ghi thông tin, địa chỉ của tổ chức, cá nhân sản xuất; không ghi thông tin cảnh báo về an toàn. Sản phẩm chỉ có tên đơn vị nhập khẩu, nhưng không ghi địa chỉ của đơn vị nhập khẩu.

Kể từ thời điểm vườn quýt bị hư hại, ông Sơn và ông Trình đã gửi văn bản tới các cơ quan chức năng để phản ánh sự việc và đề nghị làm rõ chất lượng sản phẩm phân Bioplant Flora để xử lý theo quy định.

Nhập nhằng kiểm định…

Khi tiếp nhận phản ánh của người dân, Sở NN&PTNT tỉnh Đác Nông đã tiến hành kiểm tra xác minh vụ việc trên. Đến ngày 23-5-2016, Sở này đã ban hành kết luận số 605/KL-SNN về kết quả xác minh phản ánh của người dân liên quan đến chất lượng phân bón lá Bioplant Flora.

Bản kết luận này khẳng định: phân bón lá Bioplant Flora của Công ty Cổ phần Flora East được bán tại đại lý kinh doanh thuốc bảo vệ thực vật Tuấn Hằng là bảo đảm chất lượng theo quy định hiện hành. Sản phẩm nhập khẩu và phân phối có đầy đủ thủ tục pháp lý, giấy tờ hợp lệ. Hiện tượng rụng quả, vàng lá tại vườn quýt của các hộ dân là do nhiều nguyên nhân như: cây suy kiệt sau khi cho nhiều quả, chăm sóc không bảo đảm, thiếu nước, thiếu dinh dưỡng và do thời tiết...

Tuy nhiên, nội dung kết luận tại văn bản số 605/KL-SNN lại mâu thuẫn với kết quả kiểm tra, phân tích, kiểm định sản phẩm phân Bioplant Flora.

Cụ thể, kết quả kiểm tra sản phẩm phân Bioplant Flora được nêu trong bản kết luận là: Trên nhãn mác và bao bì không ghi thông tin, địa chỉ của tổ chức, cá nhân sản xuất; không ghi thông tin cảnh báo về an toàn; không ghi địa chỉ của đơn vị nhập khẩu… là vi phạm Nghị định số 89/2006/NĐ-CP ngày 30-8-2006 của Chính phủ quy định về ghi nhãn hàng hóa.

Mặt khác, hầu hết các chất thành phần đều vượt rất nhiều lần so với hàm lượng công bố trên bao bì; đây là yếu tố gây sai lệch so với khuyến cáo sử dụng của sản phẩm, vượt quá nhu cầu kỹ thuật, có thể gây tác hại đối với cây trồng khi sử dụng quá liều lượng.

Về kết quả kiểm nghiệm các thành phần của phân bón Bioplant Flora lại được Sở NN&PTNT dựa trên ba kết quả khác nhau. Lần thứ nhất, do Sở NN&PTNT lấy mẫu kiểm định chất lượng tại Trung tâm Khảo nghiệm phân bón vùng Nam Bộ, kết quả là sản phẩm phân Bioplant Flora không hề có các chất Nts và P2O5, trong khi hàm lượng công bố trên bao bì lần lượt là 0,015% và 0,002%. Còn chất K2O lại vượt 2.000 lần so với hàm lượng công bố, Cu vượt 11.800 lần, Mn vượt 314 lần, Zn và Mg đều vượt 117 lần…

Sau khi có kết quả kiểm định lần một, Công ty Cổ phần Flora East đã gửi văn bản xin được kiểm định lại lần hai và được Sở NN&PTNT Đác Nông đồng ý. Sau đó, đơn vị này đã gửi mẫu phân kiểm định tại hai trung tâm khác nhau và kết quả kiểm định lần này khá bất ngờ.

Theo kết quả kiểm định của Trung tâm Kỹ thuật Tiêu chuẩn Đo lường – Chất lượng III, các chất Nts và P2O5 từ chỗ không có trong lần kiểm định trước lại tăng lên một cách đột biến với hàm lượng công bố lần lượt là 1.533,3 lần và 21.500 lần. Các chất như K2O, Mn, Zn, Mg có kết quả tương đương như lần thứ nhất.

Còn theo kết quả kiểm định của Trung tâm Phân tích và Chuyển giao Công nghệ Môi trường Hà Nội thì các chất Nts và P2O5 lại hạ xuống ở mức vừa phải hơn, chỉ vượt mức công bố lần lượt là 933,3 lần và 14.350 lần. Các chất còn lại cũng đều có sự giao động so với lần trước nhưng không đáng kể.

Điều đáng nói, tất cả mẫu phân được đưa đi kiểm định đều do Công ty Cổ phần Flora East chủ động cung cấp từ Hà Nội về chứ không phải lấy ngẫu nhiên tại đại lý Tuấn Hằng theo như quy định. Nhưng trong bản kết luận nêu trên, Sở NN&PTNT lại “vô tư” kết luận sản phẩm phân Bioplant Flora bán tại đại lý Tuấn Hằng là bảo đảm chất lượng(?)

Phó Giám đôc Sở NN&PTNT Hồ Gấm, người ký bản Kết luận số 605, khẳng định: “Trước khi ký, tôi đã đọc kỹ, tất cả đều khách quan…”. Tuy nhiên, ông Gấm lại cho rằng, theo quy định mẫu phân gửi đi kiểm định phải lấy tại đại lý Tuấn Hằng, việc lấy mẫu phân gửi từ Hà Nội vào để kiểm định là không đúng quy định. Nguyên nhân là tại thời điểm lấy mẫu, đại lý Tuấn Hằng không còn phân Bioplant Flora nên buộc phải lấy mẫu phân cùng lô sản xuất do Công ty Cổ phần Flora East cung cấp.

Cũng theo ông Gấm, mặc dù hàm lượng các thành phần của phân Bioplant Flora không đúng với mức công bố, nhưng lại ở mức cao hơn, nên vẫn được xem là… đạt chất lượng? Hơn nữa, hiện nay cũng chưa có quy định xử lý về việc nhà sản xuất phân bón cung cấp sản phẩm có hàm lượng các thành phần cao hơn mức công bố, nên việc kết luận về chất lượng phân Bioplant Flora như vậy là hợp lý(?)

Với lập luận như trên, Sở NN&PTNT không đưa ra bất kỳ kiến nghị nào về việc xử lý Công ty Cổ phần Flora East, kể cả vấn đề vi phạm quy định về nhãn mác.

Còn về phía ông Sơn và ông Trình đều cho rằng, kết luận của Sở NN&PTNT là chưa thỏa đáng. Hiện, họ đã cung cấp cho Sở NN&PTNT một lọ phân bón lá Bioplant Flora được cho là mua tại đại lý kinh doanh thuốc bảo vệ thực vật Tuấn Hằng để yêu cầu cơ quan này kiểm định lại chất lượng, xem xét giải quyết vụ việc.