Năm huyện ngoại thành đều muốn phát triển thành thành phố

Theo Bí thư Huyện ủy Hóc Môn Trần Văn Khuyên, căn cứ theo Nghị quyết số 1211/2016 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, năm huyện ngoại thành muốn chuyển thành quận hay thành phố phải đáp ứng năm tiêu chí về quy mô dân số, diện tích tự nhiên, số đơn vị hành chính trực thuộc, cơ cấu và trình độ phát triển kinh tế-xã hội, hệ thống cơ sở hạ tầng đô thị. Trong đó, để thành quận, các huyện phải đáp ứng tiêu chí 100% các đơn vị hành chính là phường (phải có từ 12 phường trở lên); còn để trở thành thành phố, các huyện chỉ cần có 65% số đơn vị hành chính là phường.

Đối chiếu các quy định nêu trên, huyện Hóc Môn nhận định mô hình phát triển huyện trở thành thành phố dễ thực hiện hơn mô hình thành quận. Hiện tại, huyện Hóc Môn đã đạt hai trong số năm tiêu chí là quy mô dân số và diện tích tự nhiên. Còn ba tiêu chí chưa đạt, huyện đặt mục tiêu cuối năm 2025 sẽ đáp ứng, gồm: Có 65% số xã, thị trấn đủ tiêu chí phường (huyện đã đạt năm trong số 12 xã, thiếu ba xã); chưa được công nhận là đô thị loại III và không đạt yêu cầu về thu, chi ngân sách, tỷ lệ hộ nghèo.

Tương tự, Bí thư Huyện ủy Bình Chánh Trần Văn Nam cho biết, dù địa phương là đơn vị cấp huyện có diện tích lớn thứ ba ở Thành phố Hồ Chí Minh, nhưng việc phát triển huyện thành quận thì không đủ điều kiện bởi yêu cầu 100% số đơn vị hành chính cấp xã của quận phải đủ điều kiện thành phường. Trong khi đó, điều kiện trở thành thành phố dễ dàng hơn vì nhiều xã của Bình Chánh chưa đủ điều kiện để thành phường.

Cũng theo ông Trần Văn Nam, hiện nay "cái áo" chính quyền nông thôn hiện tại của Bình Chánh quá chật so với "cơ thể" thật sự của huyện. Các xã như Vĩnh Lộc A, Vĩnh Lộc B có đến khoảng 160 nghìn người mỗi xã, mật độ dân số không thua các phường ở nội thành nhưng lại được quản lý bởi chính quyền cấp xã. Các lực lượng khác đều phải chịu khuôn khổ, biên chế, quy định như một xã ở nông thôn chưa tới 10 nghìn dân. Các xã này cần phải có cơ chế quản lý của một phường thì mới có đủ nhân lực, tài lực, vật lực để quản lý, vận hành.

Trong khi đó, ông Triệu Đỗ Hồng Phước, Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Nhà Bè cho biết, Huyện ủy Nhà Bè đang định hướng phát triển theo hướng đưa Nhà Bè trở thành thành phố vệ tinh, đô thị thông minh. Những năm qua, kinh tế huyện Nhà Bè phát triển mạnh, tốc độ tăng trưởng bình quân giai đoạn 2015-2020 đạt 12,14%; thu ngân sách cùng giai đoạn được 5.268 tỷ đồng, luôn đạt và vượt kế hoạch được giao hằng năm.

Huyện đã huy động các nguồn lực đầu tư phát triển hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội; đời sống vật chất, tinh thần của người dân không ngừng được nâng cao. Huyện Nhà Bè có những thế mạnh, tiềm năng để phát triển lâu dài, bền vững theo hướng đô thị vệ tinh của thành phố như lợi thế về vị trí là cửa ngõ phía nam, thuận lợi cả giao thông đường thủy lẫn đường bộ; nguồn lực về đất đai dồi dào được quy hoạch và quản lý bài bản; cảnh quan thiên nhiên sông nước được bảo tồn tốt, có truyền thống văn hóa lâu đời.

Dù nhiều lợi thế như vậy, nhưng theo ông Triệu Đỗ Hồng Phước, nếu để huyện phát triển thành quận thì mới chỉ đạt hai trong số năm tiêu chí. Do vậy, trong thời gian tới, huyện sẽ tiếp tục đầu tư hơn nữa để thu nhập bình quân đầu người của huyện tăng thêm; cơ sở y tế, giáo dục, đô thị, môi trường khang trang thêm.

Huyện Cần Giờ cũng định hướng phát triển thành thành phố nghỉ dưỡng, du lịch sinh thái có đủ sức cạnh tranh và thu hút khách du lịch với các trung tâm du lịch khác tại Việt Nam và khu vực Đông Nam Á. Huyện Củ Chi phát triển đô thị sinh thái thông minh, phát triển các khu du lịch sinh thái ven sông; xây dựng, phát triển các trung tâm khoa học, kỹ thuật, công nghệ cao, chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp theo hướng nông nghiệp đô thị…

Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Hoàng Ngân, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển Thành phố Hồ Chí Minh, năm huyện ngoại thành của Thành phố Hồ Chí Minh đều có những lợi thế riêng để phát triển kinh tế-xã hội. Những lợi thế này sẽ tạo điều kiện thuận lợi để các huyện phát triển thành những thành phố vệ tinh của Thành phố Hồ Chí Minh thay vì chuyển thành quận. Tuy nhiên, để có cơ sở phát triển một cách bền vững, các địa phương này vẫn cần có cơ sở pháp lý để phát huy hết tiềm năng và lợi thế của mỗi địa phương.

Sở Nội vụ Thành phố Hồ Chí Minh đánh giá, thời gian qua, năm huyện ngoại thành có tốc độ đô thị hóa nhanh, nhiều khu đô thị, hạ tầng, tuyến cao tốc đã và đang hình thành. Trình độ dân trí, lối sống đô thị ở đây không khác biệt nhiều so với các quận nội thành. Do đó, việc đầu tư xây dựng các huyện trở thành quận hoặc thành phố; chuyển các xã, thị trấn thuộc huyện thành phường là cần thiết. Sở Nội vụ sẽ hoàn thiện đề án “Đầu tư xây dựng các huyện ngoại thành thành quận hoặc thành phố thuộc Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2021-2030’’ trình Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh trước ngày 30/9/2022. Sau khi đề án được trình, Ủy ban nhân dân thành phố mới quyết định huyện nào phát triển thành quận hoặc thành phố.