Cùng nông dân xây dựng vùng nguyên liệu
Chúng tôi gặp anh Dương Công Trung khi đang chăm sóc vườn a-ti-sô của gia đình. Anh Trung cho biết: Trước đây gia đình chủ yếu trồng rau màu, nhưng từ năm 2013, khi có chương trình trồng a-ti-sô công nghệ cao của Công ty TNHH Atiso Đà Lạt Lâm Viên (ADL), người dân được hỗ trợ về vốn, giống, kỹ thuật và bao tiêu sản phẩm đầu ra thì tôi quyết định thử sức với cây trồng mới. Hiện suất đầu tư cho một ha a-ti-sô là khoảng 100 đến 120 triệu đồng, bao gồm điện, nước, phân bón, chi phí lao động… Mỗi ha trồng 8.500 cây, đạt sản lượng bình quân từ 120 đến 140 tấn nguyên liệu tươi, doanh thu ổn định từ 400 đến 480 triệu đồng/ha/vụ. Mặc dù một vụ a-ti-sô kéo dài khoảng tám tháng nhưng do ít bệnh, dễ chăm sóc nên cũng ít tiêu tốn nhân công và nguồn cung dinh dưỡng. Trồng a-ti-sô như hiện nay thì người dân yên tâm hoàn toàn về đầu vào và đầu ra vì ADL nhân giống, cung cấp cây con, hỗ trợ phân bón, tư vấn và giám sát quy trình kỹ thuật chăm sóc, bao tiêu toàn phần cây a-ti-sô (từ lá, thân, hoa, rễ) với giá ổn định.
Cũng như gia đình anh Trung, gia đình anh Võ Văn Lợi liên kết sản xuất a-ti-sô với ADL, bước đầu chuyển đổi từ rau màu sang trồng hơn hai sào a-ti-sô. Theo anh Lợi, về thu nhập thì trồng rau màu cũng cho mức lợi nhuận như a-ti-sô thời điểm hiện tại nhưng nhiều rủi ro hơn vì thị trường rau quả thường bấp bênh, khi bán được khi không. Nhưng với a-ti-sô, chỉ cần bỏ vốn ban đầu và công chăm sóc, còn kỹ thuật và đầu ra đã có công ty lo nên khá ổn định về cả sản xuất và lợi nhuận.
Canh tác thảo dược sạch
Trao đổi ý kiến với chúng tôi về việc quyết định chọn cây a-ti-sô đưa về đất Đơn Dương và phát triển sản xuất, chế biến theo hướng nông nghiệp hữu cơ, Giám đốc ADL Lê Bảo Chấn cho biết: Vùng đất Đơn Dương vốn được biết đến với nhiều loại nông sản chất lượng cao và thu hút được nhiều nhà đầu tư lớn trong nước đến đặt nhà máy và phát triển vùng nguyên liệu như: Đà Lạt Milk, Vinamilk, Đà Lạt Hasfarm… Vì vậy ADL cũng chọn Đơn Dương để đặt nhà máy và phát triển vùng nguyên liệu a-ti-sô tại đây bởi những lợi thế cạnh tranh so với các vùng a-ti-sô truyền thống khác trên cả nước như Sa Pa, Tam Đảo, Đà Lạt… Vùng đất này cũng có địa hình bằng phẳng, độ dốc thấp, giúp thuận tiện cho việc cơ giới hóa nông nghiệp; khí hậu ôn hòa, mát mẻ quanh năm là điều kiện thích hợp cho cây a-ti-sô sinh trưởng. Nông dân ở đây vốn nhiều kinh nghiệm, yêu thích cây trồng và đã từng đầu tư khá mạnh vào ứng dụng nông nghiệp công nghệ cao như: hệ thống tưới phun sương, tưới nhỏ giọt, nhà kính, nhà lưới, máy móc phục vụ nông nghiệp… Tất cả những điều đó là tiền đề cho việc trồng a-ti-sô theo hướng an toàn vệ sinh thực phẩm và chất lượng cao. Về việc đầu tư liên kết với các hộ dân để tạo dựng vùng nguyên liệu và xây dựng chuỗi sản xuất, chế biến khép kín, ông Lê Bảo Chấn cho biết: Trong sản xuất, chế biến, Công ty đặt chất lượng sản phẩm lên hàng đầu. Mà muốn có chất lượng sản phẩm cuối cùng tốt thì ngay từ những khâu sản xuất nguyên liệu đầu tiên phải bảo đảm an toàn. Do vậy, Công ty chủ động liên kết với các hộ nông dân để thống nhất sử dụng một loại giống chuyên lá nhập khẩu chứa hàm lượng cynarine cao, ứng dụng kỹ thuật giúp cây tích lũy đủ dinh dưỡng, hoạt chất và có kế hoạch giám sát tốt việc phun thuốc bảo vệ thực vật.
Với hướng đi đó, năm 2015, ADL đã phát triển thêm năm ha a-ti-sô theo hướng nông nghiệp hữu cơ, đưa tổng diện tích vùng nguyên liệu a-ti-sô hiện có lên 12ha. Phấn đấu đến cuối năm 2016, sẽ đưa toàn bộ diện tích a-ti-sô hiện có phát triển theo hướng hữu cơ. Để làm được những điều đó, hiện tại, Công ty ADL đã liên kết với các đối tác cung ứng về phân bón hữu cơ, thuốc bảo vệ thực vật từ thảo dược, chế phẩm sinh học để cung cấp nguồn dinh dưỡng cho cây trồng và điều trị bệnh cho cây. Các sản phẩm từ a-ti-sô như cao a-ti-sô, hoa a-ti-sô đóng hộp, hoa a-ti-sô tươi… được ra đời từ nhà máy của ADL, công suất 5.000 tấn nguyên liệu/năm đáp ứng tốt các yêu cầu về chất lượng và an toàn vệ sinh thực phẩm. Trước mắt, những sản phẩm của ADL được bán tại thị trường trong nước. Từ năm 2017, ADL sẽ xây dựng thương hiệu Atilife để sẵn sàng thâm nhập thị trường các nước ASEAN và EU, Nhật Bản, Hàn Quốc.
A-ti-sô vốn là cây dược liệu quý hiếm và có giá trị kinh tế cao. Tuy nhiên, hiện nay ở hầu hết các vùng trồng a-ti-sô, việc tìm đầu ra cho sản phẩm còn gặp nhiều khó khăn do phần lớn các hộ trồng tự phát. Việc liên kết sản xuất và tiêu thụ giữa doanh nghiệp và các hộ nông dân như mô hình ADL đang làm tại Đơn Dương đã tạo điều kiện thuận lợi cho bà con tham gia sản xuất, có thu nhập tốt, đồng thời Công ty có nguồn nguyên liệu ổn định, sản xuất đúng quy trình để chế biến ra những sản phẩm sạch, chất lượng cao, có khả năng cạnh tranh mạnh trên thị trường.