Lễ cưới truyền thống của người M’nông

Người M’nông là một trong những tộc người cư trú lâu đời trên mảnh đất Tây Nguyên và cũng là tộc người còn lưu giữ nhiều phong tục, tập quán văn hóa truyền thống giàu bản sắc. Trong đó, lễ cưới truyền thống - một trong những nghi lễ vòng đời của người M’nông - vẫn giữ được những nét riêng đặc sắc…
0:00 / 0:00
0:00
Già làng và bà mối trùm chăn cho đôi vợ chồng trẻ, một nghi thức trong lễ cưới của người M’nông.
Già làng và bà mối trùm chăn cho đôi vợ chồng trẻ, một nghi thức trong lễ cưới của người M’nông.

Phong tục cho phép những chàng trai, cô gái M’nông đến tuổi trưởng thành có quyền lựa chọn người yêu để tiến đến hôn nhân. Ở mỗi nhóm M’nông, tập quán cưới xin có sự khác nhau nhưng vẫn phải trải qua ba bước chính trong hôn nhân gồm: lễ chạm ngõ, lễ ăn hỏi và lễ cưới.

Lễ chạm ngõ: Khi chàng trai tìm được cô gái vừa ý, sẽ đem tặng cô gái một chiếc lược, một chuỗi hạt hoặc một vòng đeo tay để làm tin. Sau đó, chàng trai về thông báo với bố mẹ và xin ý kiến. Nếu đồng ý thì bố mẹ chàng trai sẽ nhờ ông mối mang lễ vật đến nhà gái. Lễ vật gồm một con gà, một con dao, ống măng chua. Khi nhà gái bằng lòng, ông mối sẽ thay mặt nhà trai bàn bạc với nhà gái về lễ dạm hỏi.

Trong một số trường hợp có tục gia đình đính ước cho con cái khi còn là vị thành niên, với mong muốn khi con mình lớn lên việc đính ước ấy sẽ trở thành hiện thực. Tuy nhiên, nếu trong trường hợp xảy ra việc từ hôn sau đính ước thì chỉ cần tiến hành một món lễ nhỏ trả lại phía bên kia, một kỷ vật mà thông thường là chuỗi hạt cườm.

Lễ ăn hỏi: Ðúng ngày thỏa định, nhà trai cử một người già có uy tín cùng một số trai tráng khỏe mạnh mang lễ vật đến nhà gái ăn hỏi. Tùy từng nơi, từng gia đình mà sính lễ khác nhau. Lễ chính gồm một con trâu hoặc heo, một gùi măng chua, da trâu muối, một ché rượu cần nhỏ. Nhà gái cử một vị cao tuổi nhận lễ vật rồi bày lên chiếc chiếu hoa ở giữa nhà để cúng Yàng xin làm lễ cưới. Khi mọi việc đã xong, hai bên nhà trai, nhà gái mới tiến hành bàn bạc, chọn ngày lành tháng tốt để tổ chức đám cưới.

Lễ cưới sẽ được tổ chức ba ngày liền ở nhà gái. Hôn lễ được mở đầu bằng việc nhà gái đem biếu nhà trai mỗi người một bát gạo đầy, tượng trưng ý nguyện cầu mong cuộc sống của họ luôn luôn no đủ. Mỗi bát gạo tương đương một ché rượu mà nhà trai tặng nhà gái. Ông mối sẽ đóng vai trò người làm chủ hôn. Ông mối dẫn đôi uyên ương đến bên cột nhà chính. Hai người làm chứng đại diện cho hai họ cầm chiếc khăn buộc vào cột nhà. Chủ lễ cầm tay đôi vợ chồng trẻ nắm vào chiếc khăn, ý nói tình cảm hai người đã được buộc chặt, luôn gắn bó bên nhau.

Sau đó, chủ lễ dặn dò chú rể, cô dâu về đạo vợ chồng và trách nhiệm của mỗi người đối với cha mẹ, gia đình, họ hàng. Tiếp sau đó là người làm chứng xúc cho hai vợ chồng mỗi người ba muỗng cơm và cũng được đôi vợ chồng phúc đáp lại.

Sau nghi thức này, ông mối đưa cần rượu để hai vợ chồng trẻ uống đầu tiên mở màn cho lễ uống rượu mừng ngày cưới. Những ché rượu được cột sẵn ở cột buộc ché rượu theo hàng dọc giữa nhà. Sau khi xong thủ tục lễ nghi là cuộc vui giữa họ hàng thân thuộc chúc tụng cô dâu, chú rể bách niên giai lão, hạnh phúc viên mãn. Mọi người cùng uống rượu, ca hát, nhảy múa theo nhịp chiêng rộn rã suốt ngày đêm. Những người đến dự đám cưới mang theo rượu, thuốc lá, gạo nếp... góp vào ngày vui của gia chủ.

Ngày nay, mặc dù ít nhiều chịu ảnh hưởng của lối sống hiện đại nhưng người M’nông vẫn luôn giữ được nét đẹp văn hóa truyền thống đặc trưng của dân tộc mình. Họ đã biết loại bỏ những thủ tục rườm rà, thay vào đó là những yếu tố tích cực phù hợp với xu thế hiện nay và chắt lọc, giữ gìn những tinh hoa văn hóa truyền thống. Hiện mỗi bon làng thường có 1 đến 2 người mai mối, họ đều là những người chuẩn mực, có đức tính tốt, ở độ tuổi ngũ tuần. Hai vợ chồng người làm mối phải song toàn, sống vui, sống đẹp, sống hạnh phúc để mang tài lộc, hạnh phúc đến cho đôi trai gái….