Những ngày qua, Việt Nam chưa kịp mừng vui vì tphim Việt có thể có thêm nguồn thu từ việc phát trên kênh truyền hình số vệ tinh K+ khi kênh này ký kết hợp tác với một số Hãng như BHD, Hãng phim Việt để phát sóng trên truyền hình những bộ phim đã ra rạp. Nhưng niềm vui ngắn chẳng tày gang, “Để Mai tính 2” được coi là phát súng mở màn cho dòng phim kiếm tiền này cũng nhanh chóng có bản lậu trên mạng chỉ ngay sau khi K+ phát sóng.
Bà Trịnh Thị Thùy Liên, đại diện K+ bức xúc bày tỏ, chỉ 15 phút sau khi “Để Mai tính 2” bị phát tán, bên phía K+ đã làm việc ngay với hai trang mạng lớn là YouTube và Dailymotion để gỡ bỏ bộ phim này khỏi hệ thống của họ. Tuy nhiên, K+ không thể can thiệp hết với các trang mạng nhỏ và đến giờ vẫn đang trong quá trình xử lý để gỡ bỏ bản phim ra khỏi những trang xem miễn phí trên mạng. “Ngày nảy ngày nay”, “Bộ ba rắc rối”, “Quyên” cũng nằm trong dự án của K+ đưa lên truyền hình, nhưng với thực trạng bị mất bản quyền nghiêm trọng như vậy, liệu các hãng phát hành, các nhà sản xuất có dám trao niềm tin cho K+ tiếp tục phát sóng trên truyền hình để bị mất bản quyền.
Trở lại với vụ bị tịch biên tài sản của gia đình Chánh Tín liên quan tới việc ông bị mất bản quyền bộ phim “Dòng máu anh hùng” mà ông hùn vốn đầu tư với Hãng phim Chánh Phương. Con số 8 tỷ đồng là quá lớn với một người làm nghệ thuật. “Dòng máu anh hùng” lại vô cùng đau khổ khi bị ăn cắp trắng trợn trên đất Mỹ sau khi bộ phim này được gửi đi nhiều Liên hoan phim.
Ngoài việc bản phim nhan nhản trên các web xem phim online, “Dòng máu anh hùng” bị mất bản quyền chính trên đất Mỹ, mà phải cần tới 500 nghìn USD, may ra nghệ sĩ Chánh Tín mới đòi được công lý cho mình. Nhưng con số đó quá lớn với một nghệ sĩ, trước nay chỉ biết làm phim. Chưa kể con số nợ tới 8 tỷ đồng mà ông vay để đầu tư vào “Dòng máu anh hùng” vẫn còn đang thúc vào sườn ông mỗi ngày phải tính cách trả nợ.
Vụ kiện tụng liên quan tới bản quyền bộ phim “Biệt động Sài Gòn” về tiền nhuận bút kịch bản bộ phim “Biệt động Sài Gòn” giữa nguyên đơn là nhà báo Nguyễn Thanh và hai bị đơn là Hãng Phim truyện Việt Nam và đạo diễn Lê Phương cũng gây chấn động vừa qua. Sự việc bắt nguồn khi tác giả được đặt hàng viết kịch bản cho phim về các chiến sĩ biệt động Sài Gòn. Nhưng sau khi bộ phim phát sóng, kịch bản này lại xuất hiện ở nhiều ấn phẩm và được phát hành sách. Trong khi tác giả kịch bản đòi bồi thường con số 400 tỷ đồng vì kịch bản bị sử dụng đăng tại nhiều nơi khác như trên báo Sài Gòn Giải phóng cũng như được NXB Thanh Hóa và Hội VHNT Long An xuất bản thành sách. Tuy nhiên, Tòa tuyên án con số bồi thường chỉ dừng lại ở 12,8 triệu. Và đương nhiên, dù ở độ tuổi cao nhưng tác giả Nguyễn Thanh cho biết ông tiếp tục kháng cáo để đòi quyền lợi cho mình.
“Bụi đời chợ Lớn” tiêu 16 tỷ đồng chỉ trong giây lát khi bị tung bản hậu kỳ chưa đầy đủ trên mạng dù bộ phim này bị cấm phát hành tại Việt Nam. Nhà sản xuất chưa kịp tìm đường ra cho số phận đứa con được đầu tư công phu tốn kém, đã phải khóc ròng nhìn tương lai mờ mịt của nó. Máu và nước mắt của ekip sáng tạo và nhà sản xuất đã phải đổ xuống.
Có một thực tế, chủ thể sáng tạo chỉ biết hoàn thành công việc sáng tạo, còn phát hành hay bảo vệ bản quyền thì hoặc là họ không biết sâu để quan tâm, hoặc mặc định đó là sản phẩm được nhà sản xuất đặt hàng nên đó không phải là trách nhiệm của mình. Tuy nhiên, phần lớn là do những người sáng tạo không biết làm gì để bảo vệ đứa con tinh thần của mình bị xâm hại một cách bất hợp pháp, bị mổ xẻ cho những mục đích thương mại không thương tiếc…
Trong những năm gần đây, hầu như năm nào cũng có một hội thảo nói về vấn đề bản quyền tác giả. Tuy nhiên, mọi thứ vẫn chỉ là những bức xúc đặt lên bàn giấy với những lời tha thiết mong đợi cơ quan chức năng sẽ vào cuộc, sẽ có chế tài xử phạt xứng đáng… nhưng khi cơ sở pháp lý còn đang buông lỏng những quyền thuộc về quyền sáng tạo, quyền nhân thân, quyền sở hữu và các quyền liên quan, thì sự vi phạm thật khó để có thể kiểm soát, phân địch hay xử lý triệt để.
Khi sở hữu trí tuệ vẫn còn bị vi phạm, và đặc biệt nghiêm trọng hơn trong môi trường số hóa, thì những người làm nghề chỉ biết làm ngơ, các hãng phát hành cũng khó tìm ra bị thất thoát, rò rỉ ở khâu nào.
