Tràn lan công trình xây dựng không phép, sai phép
Nhiều người dân ở thôn Yên Xá, xã Tân Triều (huyện Thanh Trì, Hà Nội) bức xúc vì chính quyền cho xây dựng công trình trong khu vực đất được quy hoạch là công viên cây xanh. Năm 2004, UBND huyện Thanh Trì thực hiện dự án tại thôn Yên Xá, xã Tân Triều. Trong dự án này có ba khu đất được quy hoạch là đất công cộng, gồm hai bãi đỗ xe và một công viên cây xanh. Năm 2006, UBND xã Tân Triều cho ông Nguyễn Thế Thanh thuê khu vực công viên cây xanh này để làm sân thể thao. Tuy nhiên, đến năm 2007, ông Thanh đã tiến hành xây dựng công trình trên đất và tự ý "chuyển mục đích sử dụng" từ sân thể thao thành xưởng sản xuất đá xẻ, gây ô nhiễm bụi, tiếng ồn nghiêm trọng.
Thời gian qua, nhiều bạn đọc phản ánh về sai phạm của công trình Nhà ở cao tầng kết hợp dịch vụ, công cộng Sakura Tower, có diện tích đất 2.668 m2, diện tích xây dựng là 1.288 m2 được xây tại số 47 phố Vũ Trọng Phụng, phường Thanh Xuân Trung (quận Thanh Xuân, Hà Nội) do Công ty cổ phần Hùng Tiến - Kim Sơn là chủ đầu tư, bắt đầu thi công từ cuối năm 2009. Do buông lỏng công tác quản lý trật tự xây dựng tại cơ sở, công trình đã thi công xong phần thô đến tầng 21 khi chưa có Giấy phép xây dựng. Ngày 26-7-2011, Thanh tra Bộ Xây dựng đã có quyết định xử phạt vi phạm hành chính công trình này 500 triệu đồng. Nhưng đến nay, chủ đầu tư tòa nhà tiếp tục vi phạm trong việc tự ý thay đổi công năng hai sàn kỹ thuật (2.000 m2) thành ba sàn căn hộ để bán.
Người dân trên địa bàn phường Hàng Ðào (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội) hết sức bức xúc và đã làm đơn tố cáo gia đình ông Ðỗ Quý Hoàn xây nhà cao tầng trái phép tại khu đất công cộng ở 34 phố Hàng Ngang, vào đầu năm 2013. Sau khi kiểm tra, ngày 22-10-2013, UBND phường đã ra Quyết định số 144 về việc cưỡng chế công trình xây dựng sai phép nêu trên. Ngày 11-11-2013, UBND phường đã chủ trì cùng các ban, ngành chức năng của quận tiến hành cưỡng chế. Khi các cơ quan chức năng tiến hành phá dỡ được khoảng 1,5 m2 trần tầng ba thì phải dừng lại, do có một nhóm người đến can thiệp, gây mất an ninh trật tự và từ đó đến nay không thấy UBND phường Hàng Ðào tiếp tục cưỡng chế. Việc xử lý nửa vời của các cấp chính quyền cơ sở như trên chẳng khác nào "đánh trống, bỏ dùi", gây mất lòng tin trong nhân dân. Tương tự, ở khu vực số nhà 98 phố Tô Hiến Thành, phường Lê Ðại Hành (quận Hai Bà Trưng, Hà Nội), nhiều hộ dân tố cáo gia đình bà Tạ Thị Hồng Lương xây dựng công trình trái phép từ năm 2007 trên diện tích đất ngõ đi chung để làm bếp, gây khó khăn cho việc đi lại, ảnh hưởng nghiêm trọng tới cuộc sống của những hộ dân bên trong. Người dân đã có đơn kiến nghị gửi cơ quan chức năng, nhưng đến nay công trình xây dựng lấn chiếm trái phép vẫn ngang nhiên tồn tại...
Nhà số 114 Hàng Bông là ngôi nhà cổ, được bảo vệ theo Ðiều lệ quản lý, xây dựng, bảo tồn và tôn tạo phố cổ Hà Nội theo Quyết định số 45/QÐ-UB ngày 4-6-1999 của UBND thành phố Hà Nội. Ngày 22-3-2005, được UBND quận Hoàn Kiếm cấp Giấy phép xây dựng số 67/GP-XD với nội dung "Cải tạo nguyên hiện trạng công trình nhà ở hai tầng cũ. Không thay đổi kết cấu, chiều cao, chi tiết, hình thức kiến trúc công trình". Tuy nhiên, chủ nhà đã phá hoàn toàn ngôi nhà cũ, đào móng sâu để xây mới thành nhà cao tầng, xây dựng sai phép dẫn đến hậu quả là hầu hết các nhà hàng xóm liền kề bị lún, nứt nghiêm trọng, có nguy cơ sụp đổ. Ðiển hình là nhà bà Phạm Thanh Thủy, đã bị "xé toạc" với gần 80 vết nứt, mất an toàn nghiêm trọng. Từ năm 2005 đến nay, công trình xây dựng sai phạm số 114 Hàng Bông gây mất an toàn cho hầu hết các hộ dân chung quanh...
Cần kiên quyết xử lý các công trình vi phạm
Về phương hướng xử lý xưởng sản xuất đá xẻ không phép tại khu đất được quy hoạch xây dựng công viên, cây xanh tại xã Tân Triều, Phó Chủ tịch UBND huyện Thanh Trì Phạm Hùng Tiến cho biết: UBND huyện sẽ chỉ đạo các phòng, ban chức năng xử lý dứt điểm các công trình xây dựng không phép, sai phép trên địa bàn huyện, trong đó có xưởng sản xuất đá xẻ nằm trong đất dự án tại xã Tân Triều. Theo đồng chí Hoàng Trọng Ðức, Phó Chủ tịch UBND xã Tân Triều, ngày 28-4-2014, UBND xã đã mời ông Nguyễn Thế Thanh đến làm việc. Ông Thanh thừa nhận việc sử dụng đất sai mục đích và cam kết đến hết tháng 5-2014 sẽ tự di dời toàn bộ xưởng sản xuất đá xẻ, trả lại nguyên trạng khu đất. Tuy nhiên, đến nay, xưởng đá xẻ không có giấy phép này vẫn ngang nhiên hoạt động.
Về một số vi phạm tại cao ốc số 47 phố Vũ Trọng Phụng, Phó Chủ tịch UBND quận Thanh Xuân Ðặng Hồng Thái cho biết: "Sau khi phát hiện công trình xây dựng vi phạm, UBND quận Thanh Xuân đã có báo cáo, đề xuất gửi UBND thành phố Hà Nội và Thanh tra Bộ Xây dựng để xử lý công trình vi phạm này theo thẩm quyền. Ðồng thời, Quận ủy, UBND quận Thanh Xuân đã nghiêm túc kiểm điểm và có hình thức kỷ luật về đảng và chính quyền đối với Chánh Thanh tra và Phó Chánh Thanh tra xây dựng quận; Chủ tịch và Phó Chủ tịch phụ trách xây dựng đô thị UBND phường Thanh Xuân Trung. UBND quận đã chỉ đạo Ðội Thanh tra xây dựng quận cùng UBND phường Thanh Xuân Trung tiến hành kiểm tra khảo sát tại công trình. Thực tế, chủ đầu tư đã tự xây ngăn hai tầng kỹ thuật, tầng mái thành những căn hộ để sử dụng. Ðối với những căn hộ đã thay đổi thiết kế không đúng Giấy phép xây dựng, phải bị xử lý hành chính. Hiện nay, UBND quận đã chỉ đạo các cơ quan chức năng kiểm tra, giám sát công trình tại số 47 phố Vũ Trọng Phụng". Hàng trăm hộ dân mua căn hộ ở đây đang lo lắng vì những sai phạm của chủ đầu tư nên họ không được cấp sổ đỏ.
Phó Chánh Thanh tra Sở Xây dựng TP Hà Nội Hoàng Ngọc Vinh cho biết: "Ðể triển khai thực hiện Nghị định 26/2013/NÐ-CP của Chính phủ và nâng cao hiệu quả, hiệu lực trong công tác quản lý trật tự xây dựng, hạn chế đến mức thấp nhất những vi phạm về trật tự xây dựng, ngày 25-10-2013, UBND thành phố Hà Nội đã ban hành Quyết định số 46/2013/QÐ-UBND về kiện toàn tổ chức bộ máy của Thanh tra Sở Xây dựng; ngày 14-2-2014 ban hành Quyết định số 09/QÐ-UB về quy chế phối hợp quản lý trật tự xây dựng giữa Sở Xây dựng với UBND cấp quận, huyện. Các văn bản này tạo điều kiện thuận lợi cho lực lượng làm công tác quản lý trật tự xây dựng trên địa bàn TP Hà Nội. Sở Xây dựng ban hành Văn bản số 2614 ngày 24-4-2014 về hướng dẫn xử lý quản lý trật tự xây dựng và áp dụng hệ thống biểu mẫu, sẽ là cơ sở cho công tác này trong thời gian tới".
Ðể xử lý dứt điểm tình trạng xây dựng không phép, sai phép nêu trên, Chánh Thanh tra Bộ Xây dựng Phạm Gia Yên cho rằng: Các văn bản pháp luật trước đây quy định các công trình không phép, sai phép, sai thiết kế, sai quy hoạch 1/500 đã được phê duyệt, thì ngoài việc bị xử phạt vi phạm hành chính còn bị cưỡng chế phá dỡ. Tuy nhiên, trên thực tế, việc phá dỡ công trình vi phạm rất khó thực hiện.
Mặt khác, quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 và thiết kế đô thị là cơ sở để cấp giấy phép xây dựng đối với các thành phố, hầu hết là thiếu; việc quản lý xây dựng của chính quyền địa phương còn buông lỏng; chế tài xử lý chưa đủ mạnh và còn nhiều bất cập. Nhiều công trình sai phép, không phép đã có quyết định cưỡng chế phá dỡ của cấp có thẩm quyền nhiều năm, nhưng không được thực hiện...
Chánh Thanh tra Bộ Xây dựng Phạm Gia Yên cho biết thêm: "Trước tình trạng kể trên, cần có một quy định mới, một mặt phải bảo đảm kỷ cương trật tự xây dựng, mặt khác, phải xử lý được những tồn tại từ nhiều năm nay. Vừa qua, Bộ Xây dựng đã có văn bản đề nghị Chính phủ cho sửa đổi, bổ sung Ðiều 13 và Ðiều 70 của Nghị định số 121/2013/NÐ-CP, ngày 10-10-2013, của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động xây dựng. Ðó là: Những công trình xây dựng sai phép, không phép, ngoài việc bị xử phạt vi phạm hành chính phải nộp lại số lợi bất hợp pháp có được bằng 40% giá trị phần xây dựng sai phép, không phép; đối với công trình là nhà ở riêng lẻ và bằng 50% giá trị phần xây dựng sai phép, không phép đối với các công trình còn lại; không vi phạm chỉ giới xây dựng; không gây ảnh hưởng các công trình lân cận; xây dựng trên đất thuộc quyền sử dụng hợp pháp; công trình được xây dựng trên đất phù hợp với quy hoạch; chiều cao công trình xây dựng không vượt quá chiều cao tối đa cho phép trong khu vực; hành vi xây dựng đã kết thúc trước ngày Nghị định 121/2013/NÐ-CP có hiệu lực thi hành...".
Tuy nhiên, dư luận cho rằng, giải pháp này thực chất là xử phạt cho tồn tại và hợp pháp hóa việc vi phạm trật tự xây dựng; việc xử lý công trình xây dựng không phép, sai phép vẫn chưa triệt để.
Vì vậy, UBND thành phố Hà Nội, các quận, huyện và ngành chức năng cần thực hiện đồng bộ các giải pháp trong "Năm trật tự và văn minh đô thị 2014"; xử lý kiên quyết các công trình vi phạm; nâng cao nhận thức trong nhân dân, đồng thời nâng cao năng lực và ý thức trách nhiệm của cán bộ, công chức trong thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, xử lý các công tình xây dựng không phép, sai phép; tạo chuyển biến tích cực trong công tác quản lý trật tự đô thị, xây dựng Thủ đô ngày càng văn minh, hiện đại.
Theo Phó Chánh Thanh tra Sở Xây dựng Hà Nội Hoàng Ngọc Vinh, trong năm 2013 và quý I năm 2014, trên địa bàn TP Hà Nội có 2.037 công trình vi phạm trật tự xây dựng; trong đó, có 1.152 công trình không phép, 207 công trình sai phép, 678 công trình vi phạm các quy định khác...
