Sau 20 năm đổi mới với những thành tựu kinh tế ngoạn mục, uy tín Việt Nam trên trường quốc tế và khu vực ngày càng nâng cao. Trong những năm gần đây Đảng và Nhà nước Việt Nam đang chuẩn bị và thực hiện một bước tiến lớn hơn cho nền kinh tế Việt Nam đó là gia nhập WTO. Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam đều nhận thức rõ gia nhập WTO sẽ tạo ra nhiều cơ hội tốt cho nền kinh tế Việt Nam nhưng đồng thời cũng phải đương đầu với rất nhiều thách thức lớn lao - đó là cạnh tranh quốc tế - một cuộc cạnh tranh tuy công bằng nhưng vô cùng khốc liệt. Ngành y và công nghiệp dịch vụ y tế Việt Nam không nằm ngoài cuộc cạnh tranh này.
Trong 10 năm làm việc, nghiên cứu và giảng dạy ở Singapore, tôi chứng kiến một số lượng lớn người bệnh Việt Nam qua Singapore chữa bệnh. Số lượng này ngày càng tăng, lúc đầu chủ yếu từ các thành phố lớn như Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, sau này thêm người bệnh từ các tỉnh khác như Nam Định, Ninh Bình, Lạng Sơn… Thành phần người bệnh cũng rất đa dạng, từ các vị lãnh đạo cao cấp trong Chính phủ, tới các doanh nhân và công chức. Nhu cầu dịch vụ y tế của họ cũng rất đa dạng, từ kiểm tra sức khỏe định kỳ tới điều trị ung thư, phẫu thuật cho tới thẩm mỹ, chăm sóc sắc đẹp.
Trước cảnh tượng này cả hai trạng thái vui và buồn diễn ra trong tôi. Vui vì điều này chứng tỏ mức sống, thu nhập của nhân dân ta ngày càng cao, càng nhiều người có điều kiện ra nước ngoài chữa bệnh, vui vì điều này tốt cho nền kinh tế Singapore. Dù sao đi nữa tôi và gia đình tôi là thành viên của xã hội Singapore và sẽ được hưởng thành quả phát triển kinh tế của quốc gia này. Buồn vì không những nền kinh tế Việt Nam mất đi một khoản thu lớn, mà các đồng nghiệp trong nước bớt đi cơ hội thực hành những kỹ thuật và sản phẩm y tế mới, cao cấp. Vì chỉ có những bệnh nhân này mới có điều kiện chi trả cho các sản phẩm và dịch vụ đó. Đó là chưa nói đến một lượng người bệnh khác qua Thái-lan, Trung Quốc, Hàn Quốc, Malaysia, Australia, Nhật Bản, Mỹ và châu Âu.
Nếu cách đây 10 năm trở về trước, “xuất ngoại” là việc lớn của hầu hết các gia đình Việt Nam thì “xuất ngoại” đi chữa bệnh lại càng là chuyện lạ. Nay thì mọi chuyện đã hoàn toàn thay đổi, mức sống đã tăng và nhu cầu dịch vụ y tế cũng tăng theo. Việc cấp hộ chiếu trong nước ngày càng phổ biến, nhanh chóng và thuận tiện. Hàng rào visa đã hoàn toàn xóa bỏ trong khối ASEAN và sắp tới có thể với nhiều quốc gia khác. Sự ra đời gần đây của các hãng hàng không giá rẻ càng làm cho việc đi lại trở nên thuận tiện.
Với sự vĩ đại của công nghệ thông tin, các bệnh nhân Việt Nam có thể tiếp cận rất dễ dàng với các chuyên gia y tế hàng đầu khu vực và quốc tế qua email và internet để hỏi ý kiến chuyên môn và chẩn đoán.
Là một quốc đảo nhỏ bé với bốn triệu dân, không có tài nguyên thiên nhiên, đến nước sinh hoạt còn phải nhập khẩu, Singapore chỉ dựa vào nguồn tài nguyên duy nhất là con người. Từ lâu Singapore đã xác định muốn tồn tại phát triển và phồn thịnh, họ phải tập trung mạnh vào công nghệ và dịch vụ chất lượng cao trong đó công nghệ sinh y học và dịch vụ y tế.
Trong chiến lược phát triển kinh tế từ nay và trong tương lai, công nghệ sinh y học và dịch vụ y tế được coi là một trong những trụ cột chính của nền kinh tế Singapore. Nói đi đôi với làm, trong những năm vừa qua, chính phủ Singapore đã đầu tư rất mạnh cho công nghệ sinh y học, tăng cường hơn nữa việc “nhập khẩu chất xám” đầu tư cơ sở hạ tầng và đào tạo, quyết tâm biến Singapore thành trung tâm hàng đầu thế giới về công nghệ sinh y học.
Dịch vụ y tế cũng được đẩy mạnh tạo điều kiện tốt hơn nữa cho bệnh nhân nước ngoài. Trong rất nhiều hội nghị, các vị bộ trưởng trong chính phủ Singapore luôn nhắc chúng tôi cụm từ: “bán kính 5 giờ bay” (5 hour flight radius) ý nói chỉ trong 5 giờ bay Singapore đã có một thị trường khổng lồ với hơn 2,7 tỷ dân trong đó có 560 triệu dân ASEAN, và hơn hai tỷ dân Ấn Độ và Trung Quốc với tiềm năng kinh tế lớn. Và đương nhiên Việt Nam được coi là một điểm sáng trong “bán kính 5 giờ” này.
Các tập đoàn y tế nhà nước và tư nhân của Singapore đã mở văn phòng đại diện ở Việt Nam như: Singhealth, NHG, Parkway, Raffles. Để tạo thuận lợi cho người bệnh nước ngoài, tập đoàn Raffles mở cả văn phòng tại sân bay quốc tế Changi, để đón tiếp bệnh nhân sau khi hạ cánh. Họ còn liên doanh hợp tác với các cơ sở y tế trong nước và khi thị trường Việt Nam đủ lớn, họ có thể xây cơ sở dịch vụ y tế ngay trên đất Việt.
Phải đối diện với cạnh tranh quốc tế với trình độ công nghệ và dịch vụ cao là một thực tế và thách thức với ngành y và công nghệ dịch vụ y tế Việt Nam. Ngành y Việt Nam có truyền thống rất lâu đời và có nhiều thành tích tốt đẹp được thế giới ghi nhận như tiêm chủng mở rộng, chăm sóc sức khỏe ban đầu, kết hợp tốt hai nền y học cổ truyền và hiện đại, giải quyết tốt đại dịch SARS và dịch cúm gia cầm, thực hiện tốt ghép tạng trong điều kiện hết sức thiếu thốn và khó khăn. Nếu có những cải cách cần thiết trong đào tạo, nghiên cứu, quản lý và dịch vụ, y tế Việt Nam sẽ thực hiện tốt và hiệu quả hơn, nâng cao khả năng cạnh tranh quốc tế.
