Xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc quốc gia đạt chuẩn

Sáng 11/12 tại Hà Nội, Báo điện tử Tiếng nói Việt Nam (VOV) đã phối hợp với Trung tâm Mã số, mã vạch quốc gia, Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường chất lượng quốc gia, (Bộ Khoa học và Công nghệ) tổ chức Hội nghị sơ kết 5 năm thực hiện Đề án 100 của Chính phủ.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, ông Nguyễn Nam Hải, Chủ tịch Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia cho biết, trong 5 năm qua, việc triển khai Đề án 100 theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, hoạt động truy xuất nguồn gốc đã chuyển mình mạnh mẽ.

Từ những bước đi ban đầu mang tính thí điểm, đến nay, hệ thống truy xuất nguồn gốc đã từng bước hình thành cơ sở hạ tầng dữ liệu thống nhất, kết nối nhiều bộ ngành, lan tỏa tới các địa phương và doanh nghiệp trong cả nước. Các kết quả đạt được không chỉ góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với chất lượng sản phẩm, hàng hóa mà còn mở đường cho thương mại minh bạch, an toàn, củng cố niềm tin của người tiêu dùng trong nước và đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường quốc tế.

Bước sang giai đoạn hội nhập sâu rộng, đặc biệt là khi các thị trường lớn như EU, Hoa Kỳ, Nhật Bản áp dụng các quy định mới về thiết kế sinh thái, hộ chiếu số sản phẩm, truy xuất nguồn gốc bắt buộc, Việt Nam càng cần khẳng định vị thế bằng các tiêu chuẩn tiên tiến, hệ thống dữ liệu tin cậy và năng lực kết nối chuỗi cung ứng mở-bền vững-số hóa. Đây vừa là thách thức, vừa là cơ hội để hàng hóa Việt Nam bước nhanh hơn, vững vàng hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Theo ông Phạm Mạnh Hùng, Phó Tổng giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam, trong môi trường cạnh tranh ngày càng quyết liệt và đầy biến động, năng lực truy xuất nguồn gốc không chỉ là yêu cầu kỹ thuật mà còn là thước đo phản ánh trình độ phát triển của một quốc gia. Việt Nam không thể đứng ngoài xu thế đó. Muốn nâng tầm giá trị hàng hóa, củng cố thương hiệu quốc gia và khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế, cần phải xây dựng được một nền tảng quản trị hiện đại, số hóa, dữ liệu hóa và có khả năng kết nối xuyên biên giới.

Do đó, Quyết định 100 của Thủ tướng Chính phủ là quyết sách có ý nghĩa chiến lược, tạo nền tảng để chúng ta xây dựng một hệ thống truy xuất nguồn gốc hiện đại-thống nhất-vận hành hiệu quả; thúc đẩy mạnh mẽ chuyển đổi số trong sản xuất, kinh doanh; đồng thời nâng cao niềm tin của người tiêu dùng trong và ngoài nước.

Có thể nói, truy xuất nguồn gốc chính là “tấm hộ chiếu số” bảo chứng cho uy tín và chất lượng của hàng hóa Việt Nam khi tham gia vào các chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu.

Theo ông Bùi Bá Chính, Giám đốc Trung tâm Mã số mã vạch quốc gia (Bộ Khoa học và Công nghệ), trong 5 năm qua, việc triển khai truy xuất nguồn gốc hàng hóa tại địa phương đã có nhiều chuyển biến tích cực.

Các địa phương đã triển khai nhiều hình thức hỗ trợ thiết thực, trong đó phổ biến nhất là cấp tem, mã QR, hỗ trợ chi phí áp dụng và hỗ trợ kỹ thuật. Cổng thông tin truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa Quốc gia đã chính thức được đưa vào vận hành từ 1/10/2024, đóng vai trò cầu nối để kết nối tất cả thành phần tham gia trong chuỗi cung ứng, giữa các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp.

Hiện đã có 13 tỉnh, thành phố có hệ thống quản lý thông tin truy xuất nguồn gốc kết nối kỹ thuật với Cổng trong đó 4 địa phương kết nối và chia sẻ dữ liệu với Cổng bao gồm: Lào Cai, Hưng Yên, An Giang, Cần Thơ; 100% doanh nghiệp sử dụng mã số mã vạch Việt Nam (đầu mã 893) với trên 1,9 triệu sản phẩm đã được định danh trên Cổng, hơn 5000 sản phẩm đủ chuỗi được kết nối và chia sẻ dữ liệu với Cổng.

Mặc dù đã được những kết quả tương đối tốt, nhưng còn chưa đồng đều, một số địa phương mới chỉ mới ban hành kế hoạch hoặc triển khai hạn chế. Một số lĩnh vực như nông nghiệp, thủy sản, thực phẩm chế biến đã đạt kết quả tích cực, nhưng vẫn còn khoảng cách đáng kể ở những ngành như sản xuất nhỏ lẻ, làng nghề, phân phối truyền thống. Bên cạnh đó, hạ tầng số chưa đồng bộ, chi phí đầu tư ban đầu còn cao, thói quen sản xuất truyền thống, hay tình trạng các hệ thống không liên thông gây khó khăn khi quản lý dữ liệu.

Phát biểu tại sự kiện, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Lê Xuân Định nhấn mạnh: Sau 5 năm triển khai, Đề án 100 đã chứng minh tính đúng đắn của một chủ trương lớn. 5 năm qua là hành trình nỗ lực không ngừng của các cơ quan quản lý, các bộ, ngành, địa phương, cộng đồng doanh nghiệp, các chuyên gia và đội ngũ các nhà khoa học.

Từ chỗ truy xuất nguồn gốc còn là khái niệm tương đối mới mẻ, đến nay Việt Nam đã xây dựng được nền tảng chính sách, mô hình triển khai và hệ thống kết nối tương đối đồng bộ góp phần minh bạch thông tin sản phẩm và bảo vệ người tiêu dùng và nâng cao năng lực cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam.

Thứ trưởng cho biết, thế giới đang dịch chuyển rất nhanh, nhiều thị trường xuất khẩu lớn yêu cầu tiêu chuẩn bắt buộc về thông tin, về môi trường và tính bền vững. Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị đã đặt khoa học công nghệ đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số là một trong những đột phá chiến lược. Điều đó tạo ra cơ hội to lớn để chúng ta đưa truy xuất nguồn gốc trở thành xương sống của quản lý chất lượng, là động lực phát triển của hệ sinh thái sản xuất kinh doanh hiện đại.

Ứng dụng công nghệ truy xuất nguồn gốc sản phẩm nông nghiệp tại Lâm Đồng

10/12/2025 20:53

Để hoạt động truy xuất nguồn gốc được triển khai hiệu quả hơn, Thứ trưởng Lê Xuân Định cho rằng, trong thời gian tới cần phải xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc quốc gia đạt mức chuẩn hóa dữ liệu liên thông đa ngành, kết nối quốc tế, ứng dụng cần phải chuyển từ kết nối kỹ thuật sang liên thông dữ liệu quốc gia. Đồng thời, phải đảm bảo mọi ngành hàng chủ lực từ nông nghiệp, công nghiệp, dược phẩm tới hàng tiêu dùng… đều phải áp dụng truy xuất nguồn gốc theo chuẩn quốc gia thống nhất.

“Những định hướng này cần phải được triển khai nhanh hơn, quyết liệt hơn và đồng bộ hơn. Trong thời gian tới Đề án 100 phải chuyển từ triển khai sang đột phá và chuyển từ thí điểm sang chuẩn hóa”, Thứ trưởng nêu rõ.

Cũng tại Hội nghị, Ban tổ chức đã vinh danh và trao giấy xác nhận cho các địa phương và doanh nghiệp gồm: Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Lào Cai, Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh An Giang, Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Hưng Yên, Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Cần Thơ, Công ty Cổ phần Công nghệ Checkee, Công ty Cổ phần Icheck Trace. Đây là những đơn vị đã thực hiện kết nối với Cổng thông tin truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa quốc gia.