Hầm bộ hành chưa hiệu quả

Hầm "hành" người

Hầm đi bộ tại giao lộ Khuất Duy Tiến - Trần Duy Hưng (đường vành đai III Hà Nội) được nhận định có vai trò rất quan trọng vì mật độ người và phương tiện tham gia giao thông rất lớn, đặc biệt trong giờ cao điểm. Tuy nhiên, hầm vẫn trong tình trạng "cửa đóng then cài", bên trong bụi phủ, bên ngoài cỏ lan.

Tình trạng này còn xảy ra ở nhiều hầm bộ hành khác trên địa bàn Thủ đô. Một người dân sống trên đường Khuất Duy Tiến hài hước: "Đường xây xong đã lâu, không thấy hầm mở cho đi. Để người dân ngóng chờ, mắt lệ nhòa". Theo khảo sát, một số hầm bộ hành mặc dù đã đưa vào sử dụng nhưng người dân vẫn băng qua đường như khi chưa có hầm. Có vẻ như người dân chưa quen với việc sử dụng hầm đi bộ để qua đường.

Thanh tra Bộ GTVT cho biết, tại dự án đường vành đai III Hà Nội (đoạn Mai Dịch -Pháp Vân), do Ban Quản lý dự án (PMU) Thăng Long làm đại diện chủ đầu tư có 17 hầm đi bộ, hiện đã bàn giao 14 hầm cho Công ty cổ phần công trình giao thông 2 Hà Nội quản lý và khai thác; dự án cải tạo, nâng cấp, mở rộng quốc lộ 32 đoạn Cầu Diễn - Nhổn có bốn hầm đi bộ, song chưa thể bàn giao do đang xây dựng, hoàn thiện thi công nốt các hạng mục hoặc khắc phục, sửa chữa các hư hỏng kỹ thuật. Thực tế, có một số hầm đi bộ sau một thời gian sử dụng, khai thác, nhưng lượng người đi bộ qua hầm vẫn rất ít. Hầm ký hiệu H15, dù đã được bàn giao nhưng không vận hành, khai thác, cửa khóa; vật liệu, đất đá đổ đầy cửa lối đi vào hầm hướng Mai Dịch -Pháp Vân, cửa hầm không có vỉa hè, cỏ mọc um tùm. PMU Thăng Long báo cáo, hầm này được bàn giao từ năm 2011, song bị nứt vào năm 2013 cho nên "đóng cửa" để kiểm tra, hoàn thiện (xin vốn từ TP Hà Nội nên... không thể nhanh được).

Người đi bộ ít chịu chui hầm, một phần bắt nguồn từ ý thức tự giác, nhưng mặt khác cũng phải thấy rằng, nhiều người sợ bị "hành" ở trong hầm. Phó Chánh Thanh tra Bộ GTVT Trần Văn Trường nhận xét: Phần lớn các hầm hệ thống thông gió kém do theo thiết kế chỉ có một quạt, ánh sáng thiếu, biển chỉ dẫn, thông báo chưa thuận tiện để người dân nhận biết, sử dụng,... Hầm H16 quạt thông gió mất nắp bảo vệ, hầm H17 quạt thông gió không hoạt động, hầm rất "nặng mùi", nước ngấm tường chảy thành dòng đoạn giữa đường đi chính. Thậm chí, trước cửa một số hầm bộ hành còn được trưng dụng làm nơi bán trà đá vỉa hè. Ghế nhựa, cốc chén, đồ đạc để ngổn ngang, chắn hết lối đi.

Một người dân ở khu vực này cho biết: "Quán nước này mọc lên khá lâu, chắn ngang lối đi của người đi bộ mà vẫn không thấy bị xử lý...".

Trên đường Khuất Duy Tiến cũng có một hầm đi bộ nhưng không hoạt động được bởi lối đi trong hầm ngập nước. Chủ đầu tư đành khóa cửa hầm và đây đang trở thành nhà vệ sinh bất đắc dĩ, nơi xả rác thải sinh hoạt của người dân.

Đối với các hầm chưa bàn giao, khai thác, ba hầm do PMU Thăng Long quản lý, hầm MD1 đã hoàn thiện, nhưng chưa xong vỉa hè do đơn vị thi công cống để đầy vật liệu và chưa biết đến khi nào mới xong, hầm HS9 đang thi công, lối đi ngập đầy nước,... Hầm thuộc dự án cải tạo, nâng cấp mở rộng quốc lộ 32 (đoạn Cầu Diễn - Nhổn), hầm H1, H2 đang thi công, hoàn thiện, trần thấm dột, nước đọng lõng bõng; hầm H3 mới thi công một mái cửa hầm bên hướng Diễn - Nhổn, một bên dừng thi công, nước ngập sâu, rác xả bừa bãi, mùi hôi thối nồng nặc, rất phản cảm.

Vì đâu nên nỗi?

Phó Chánh Thanh tra Bộ GTVT Trần Văn Trường cho rằng, hầm đi bộ chưa được bàn giao để đơn vị quản lý, khai thác do việc thi công kéo dài (do chậm tiến độ), nhà thầu thi công không tổ chức bảo vệ, bơm hút nước, dọn vệ sinh khu vực công trình đang thi công; một số vị trí vỉa hè trước cửa đường hầm bị phá hỏng do các công trình lân cận thi công, gây khó khăn cho việc đi lại, sử dụng đường hầm. Đại diện Công ty cổ phần công trình giao thông 2 Hà Nội - đơn vị được giao quản lý và khai thác các hầm đi bộ tại khu vực TP Hà Nội cho biết: Hầm bộ hành được đầu tư xây dựng ở nhiều thời điểm khác nhau, nhưng đến nay, nhiều hầm vẫn chưa được bàn giao để khai thác sử dụng vì thủ tục hoặc các hạ tầng kèm theo chưa hoàn thiện.

Các cơ quan chức năng cần sớm tiến hành sửa chữa, dọn dẹp vỉa hè dẫn đến cửa hầm đi bộ, lắp đặt thêm biển chỉ dẫn từ xa, biển báo có đèn tại cửa hầm trên địa bàn Thủ đô để người tham gia giao thông dễ nhận biết, đi lại thuận tiện hơn. Đồng thời, tăng cường công tác bảo vệ trong hầm, không để người tụ tập trong hoặc trước cửa hầm. Chủ đầu tư, thi công cần đầu tư, nâng cấp hệ thống chiếu sáng, thông gió, bảo đảm đủ ánh sáng, thông thoáng, an ninh, an toàn. Đồng thời, cần tuyên truyền cho người dân hiểu được lợi ích từ việc tham gia giao thông an toàn, trong đó có việc sử dụng hầm đi bộ, hoặc cầu vượt đi bộ. Tại các trường học, cũng cần giáo dục học sinh, sinh viên về an toàn giao thông và văn minh đô thị, tham gia giao thông một cách có ý thức.

Qua kiểm tra, Thanh tra Bộ GTVT cũng kiến nghị Bộ trưởng GTVT có văn bản đề nghị UBND thành phố Hà Nội chỉ đạo Sở GTVT Hà Nội và các đơn vị liên quan khẩn trương thi công, sớm hoàn thành bốn hầm (H1 - H4) thuộc dự án cải tạo, nâng cấp, mở rộng quốc lộ 32 (đoạn Cầu Diễn - Nhổn) để bàn giao đưa vào khai thác, sử dụng. Đồng thời, xem xét, xử lý trách nhiệm của chủ đầu tư, PMU, đơn vị thi công chậm tiến độ, không bảo quản tốt công trình hầm đang thi công, gây phản cảm, tạo dư luận không tốt cho ngành cũng như thành phố. Đối với PMU Thăng Long, yêu cầu đẩy nhanh tiến độ thi công ba hầm còn lại trên đường vành đai III (đoạn Mai Dịch - Pháp Vân) để bàn giao, đưa vào khai thác sử dụng; kiểm tra lại thiết kế kỹ thuật hầm đi bộ, trường hợp không bảo đảm thông gió, ánh sáng trong đường hầm phải kịp thời khắc phục, nhằm phục vụ tốt hơn việc đi lại của nhân dân.

Lãng phí lớn

Thông thường, vốn đầu tư một hầm chui đi bộ nhỏ với chiều dài tối thiểu 5 - 7 m qua đường, trị giá khoảng 5 - 7 tỷ đồng, nếu hầm lớn phải hơn chục tỷ đồng. Hơn 20 hầm chui đi bộ trên địa bàn Hà Nội, tổng đầu tư sơ bộ, ít nhất cũng gần 200 tỷ đồng, nhưng phần lớn không được sử dụng, lãng phí không hề nhỏ. Các hầm chui được xây dựng khi chưa có khảo sát xã hội nào về thói quen hay văn hóa sử dụng hầm chui của người dân.

KTS TRẦN HUY ÁNH

(Công ty TNHH Kiến trúc xây dựng Hà Nội)

Cần thân thiện với người sử dụng

Việc xây dựng hầm bộ hành cần tính toán thời điểm xây dựng cho phù hợp. Cần xem xét cả công tác quản lý xem nên giao cho ngành giao thông hay chính quyền địa phương quản lý. Đưa hầm đi bộ vào khai thác, không phải chỉ là hầm đi bộ đơn thuần, mà phải là nơi giao tiếp, thân thiện với người sử dụng.

KTS ĐÀO NGỌC NGHIÊM

Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch và Phát triển đô thị Hà Nội