Việc loại bỏ những đồng xu có mệnh giá quá thấp không phải là điều gì mới mẻ. Nước Mỹ từng dừng lưu hành đồng nửa xu vào năm 1857, còn đồng nửa xu của Anh (trị giá khoảng 0,8 xu Mỹ) thì được rút khỏi thị trường vào năm 1984. New Zealand và Australia đã bỏ các đồng tiền kim loại mệnh giá một xu và hai xu vào những năm 1990.
Và giờ đây, một số nhà vận động ở Anh và Mỹ cũng đang muốn loại bỏ đồng một xu bởi ngày nay chẳng ai mua được gì với một đồng một xu. Ông Jeff Gore, chủ tịch Hội những người dân muốn bỏ đồng xu Mỹ, nói: “Mục đích của tiền tệ là để giúp các giao dịch tiền mặt trở nên thuận tiện hơn. Đồng xu kim loại đã từng có thời đáp ứng được mục tiêu đó bởi nó đáng giá một mặt hàng nào đó, tuy nhiên điều này giờ đây không còn đúng nữa”. Ông cho rằng việc xử lý những đồng tiền xu này cũng gây mất thời gian. Theo kết quả một cuộc khảo sát, thì mỗi giao dịch tiền mặt bằng đồng tiền xu khiến người ta tốn thêm từ hai đến hai giây rưỡi.
Hãy thử tưởng tượng mọi việc sẽ chậm trễ tới mức nào nếu một người dân ở Tanzania muốn trả tiền cho các mặt hàng mà bà ta mua ở cửa hàng bằng toàn đồng năm xu. Để so sánh, để đổi được một một đồng một xu Mỹ, người ta sẽ phải bỏ ra 325 đồng một xu Tanzania.
| Những đồng tiền xu có mệnh giá nhỏ nhất thế giới: - Đồng 1 xu Tiyin của Uzbekistan, có giá trị bằng một phần 1,999 đồng xu Mỹ; |
Mặc dù vậy, hiện ở nhiều quốc gia khác người ta vẫn đang cho lưu hành một cách hợp pháp những đồng tiền xu thậm chí còn có mệnh giá thấp hơn nhiều. Thí dụ như đồng xu Pya của Myanmar, chỉ có giá trị bằng một phần 850 so với đồng xu Mỹ. Hiện đồng xu có giá trị thấp nhất thế giới là đồng Tiyin của Uzbekistan có giá trị chỉ bằng một phần 2000 so với một đồng xu Mỹ. Nhưng dù trong thực tế những đồng xu giá trị nhỏ này vẫn được lưu hành hợp pháp nhưng người ta cũng hiếm khi thấy chúng được sử dụng trong cuộc sống hằng ngày.
Ông Emanuel Boaz, một quan chức của Ngân hàng Trung ương Tanzania nói: “Ở Tanzania hiếm khi người ta thấy được đồng 5 xu đang được lưu hành bởi nó chẳng mua được cái gì. Đồng tiền có giá trị nhỏ nhất mà bạn có thể thấy trên thị trường là đồng 20 xu và bạn có thể mua được một bó rau trong chợ với đồng xu này”. Hầu hết các đồng 5 xu của Tanzania giờ đây nằm lăn lóc trong kho của ngân hàng trung ương hay đã bị biến mất vĩnh viễn trong các góc khuất trong nhà của người dân. Còn ở Uzbekistan, đồng Tiyin Uzbek cũng hiếm khi được nhìn thấy. Ngày nay, thường thì người ta hay sử dụng một hộp diêm hay một cái kẹo để trả lại tiền thừa. Lạm phát đã góp phần đưa cả những đồng xu Tiyin có mệnh giá lớn nhất vào lịch sử, mặc dù chúng vẫn đang được lưu hành hợp pháp.
Trong khi một số quốc gia rất sẵn lòng loại bỏ những đồng xu nhỏ nhất của họ, thì một số quốc gia khác lại vẫn lưỡng lự trong việc loại bỏ chúng. Ông Philip Mussel, giám đốc tờ tạp chí Coin News, nói: “Rất nhiều người đã quen thuộc với đồng xu và họ muốn duy trì chúng như một phần di sản của họ”.
Ngoài ra, người ta còn lo ngại rằng việc loại bỏ các đồng tiền kim loại nhỏ sẽ thúc đẩy lạm phá giá cả và làm mất đi một nguồn đóng góp quan trọng đối với các tổ chức từ thiện. Lấy thí dụ như tổ chức Quỹ Bảo tồn Thiên nhiên thế giới ở Mỹ, kể từ năm 2003 đến nay đã nhận được tổng cộng gần nửa triệu USD tiền xu được đóng góp thông qua Coin Star. Điều này đã cho lượng tiền từ thiện được đóng góp thông qua những đồng tiền xu có mệnh giá nhỏ nhiều đến mức nào.
Bên cạnh đó, việc thu hồi các đồng tiền xu cũng là một quá trình lâu dài và tốn nhân lực khiến cho nhiều quốc gia không muốn triển khai. Thay vì thế, họ kiên nhẫn chờ đợi cho những đồng xu này được đưa ra khỏi vòng lưu thông một cách tự nhiên. Ông Emmanuel Boaz cho biết Ngân hàng Trung ương Tanzania đang cân nhắc việc loại bỏ các đồng 5 xu ra khỏi thị trường. Ông nói: “Kim loại được dùng để đúc các đồng tiền này là đồng và đồng hiện đang có giá trên thị trường hiện nay. Chúng tôi có thể xem xét việc bán các đồng xu này”.
