Những năm qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng, các cấp công đoàn Việt Nam đã thường xuyên đổi mới tổ chức, nội dung, phương thức hoạt động, tích cực chăm lo xây dựng giai cấp công nhân lớn mạnh, đáp ứng yêu cầu sự nghiệp đổi mới đất nước và hội nhập quốc tế sâu rộng.
Công tác phát triển đoàn viên, thành lập công đoàn cơ sở (CĐCS) được chú trọng với nhiều cách làm mới, trong đó tập trung vào khu vực doanh nghiệp ngoài nhà nước. Số lượng đoàn viên tăng khá nhanh trong 5 năm qua. Năm 2016, cả nước có 9,6 triệu đoàn viên, đến năm 2019 tăng lên 10,5 triệu đoàn viên với 126 nghìn CĐCS, con số này giảm trong năm 2020, còn hơn 10,35 triệu đoàn viên với hơn 124 nghìn CĐCS do ảnh hưởng của dịch Covid-19 và thiên tai. Công đoàn tiếp tục quan tâm công tác phát triển đảng viên, đề ra nhiều giải pháp phát triển đảng viên là công nhân trong doanh nghiệp khu vực ngoài nhà nước; giai đoạn 2016 - 2020, có hơn 246 nghìn đoàn viên công đoàn ưu tú được kết nạp vào Đảng, trong đó công nhân trực tiếp chiếm tỷ lệ khoảng 8%.
Các cấp công đoàn đã tập trung nâng cao chất lượng CĐCS, xây dựng công đoàn vững mạnh, củng cố các đơn vị yếu kém. Đội ngũ cán bộ công đoàn tiếp tục được nâng cao về chất lượng, tăng cường về số lượng, cơ bản đáp ứng yêu cầu hoạt động công đoàn trong bối cảnh mới.
Hoạt động của tổ chức công đoàn tập trung vào nhiệm vụ cốt lõi là đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động, nhất là lao động nữ, lao động yếu thế, công nhân tại các khu công nghiệp. Quyền lợi, phúc lợi cho đoàn viên, người lao động ngày càng được chú trọng. Các cấp công đoàn đã không ngừng tìm tòi, sáng tạo, đề xuất và tổ chức các hoạt động mang lại nhiều lợi ích cho đoàn viên. Công tác tuyên truyền, vận động, giáo dục người lao động có bước đổi mới, sử dụng hiệu quả mạng xã hội trong truyền thông công đoàn. Phong trào thi đua yêu nước trong công nhân, viên chức, lao động được triển khai rộng khắp.
5 năm qua, đã có hơn một triệu sáng kiến, cải tiến kỹ thuật, giải pháp sản xuất với tổng giá trị làm lợi hơn 198 nghìn tỷ đồng. Công đoàn tiếp tục khẳng định vai trò tham gia quản lý nhà nước, quản lý kinh tế - xã hội; tham gia kiểm tra, thanh tra, giám sát, phản biện xã hội; tuyên truyền, vận động đoàn viên, người lao động chấp hành chủ trương, chính sách, pháp luật, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Phương thức hoạt động công đoàn được đổi mới thông qua việc đổi mới cách thức ban hành các chủ trương, nghị quyết, quan tâm lựa chọn những vấn đề cụ thể, bức xúc để ra nghị quyết và tập trung chỉ đạo thực hiện. Đổi mới công tác chỉ đạo điều hành, tác phong, lề lối làm việc, tăng cường phân cấp, phân quyền gắn với kiểm tra, giám sát. Công tác nghiên cứu lý luận về công nhân, công đoàn được quan tâm; cải cách hành chính trong hệ thống công đoàn có bước tiến mới.
Tính đến nay, cả nước có khoảng 24,5 triệu lao động làm công hưởng lương, trong đó công nhân lao động trong các doanh nghiệp chiếm khoảng 60%. Công nhân nước ta ngày càng được nâng cao về trình độ chuyên môn nghề nghiệp, bước đầu hình thành tác phong và kỷ luật lao động theo hướng hiện đại; ngày càng có nhiều cơ hội việc làm, đời sống vật chất và tinh thần không ngừng được cải thiện. Tuy chỉ chiếm tỷ lệ hơn 14% dân số, 27% lực lượng lao động xã hội, song hằng năm, giai cấp công nhân Việt Nam đã tạo ra hơn 65% giá trị tổng sản phẩm xã hội và hơn 70% ngân sách nhà nước.
Những năm tới, điều kiện, môi trường hoạt động của tổ chức công đoàn, sự phát triển của giai cấp công nhân dự báo sẽ có những thay đổi quan trọng. Công đoàn và giai cấp công nhân Việt Nam phải đối mặt với nhiều thách thức mới. Để “tổ chức Công đoàn Việt Nam mãi mãi xứng đáng là cơ sở chính trị - xã hội vững chắc của Đảng và Nhà nước ta; đội ngũ công nhân, viên chức, người lao động không ngừng lớn mạnh, là một điều kiện tiên quyết bảo đảm thành công của công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước” như mong muốn của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng tại Đại hội XII Công đoàn Việt Nam, chúng tôi xin tham mưu, đề xuất với Trung ương Đảng và Đại hội một số nội dung sau đây:
Thứ nhất, tăng cường và đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với tổ chức và hoạt động công đoàn. Tạo điều kiện phát huy vai trò của công đoàn trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ theo quy định của Hiến pháp và pháp luật, nhất là các nhiệm vụ trọng tâm, cốt lõi. Định hướng, quản lý tốt sự ra đời, hoạt động của các tổ chức của người lao động tại doanh nghiệp. Lãnh đạo việc tiếp tục hoàn thiện và thực hiện tốt chính sách tiền lương, tiền công, các chính sách phúc lợi và dịch vụ xã hội, bảo đảm cho giai cấp công nhân thực hiện tốt vai trò vừa là chủ thể của quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, vừa được thụ hưởng những thành quả của sự nghiệp vẻ vang này.
Thứ hai, năm 2023, Trung ương tiến hành tổng kết Nghị quyết số 20 năm 2008 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa X) và Kết luận 79 năm 2013 về xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đồng thời nghiên cứu ban hành nghị quyết về xây dựng giai cấp công nhân trong giai đoạn mới. Bộ Chính trị sớm thông qua “Đề án đổi mới tổ chức và hoạt động Công đoàn Việt Nam trong tình hình mới”, làm căn cứ ban hành nghị quyết chuyên đề, toàn diện về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tổ chức Công đoàn Việt Nam để đáp ứng yêu cầu của tình hình mới.
Thứ ba, trong nội dung về xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh cần nhấn mạnh yêu cầu giữ vững và phát huy bản chất giai cấp công nhân; xây dựng tư tưởng, lập trường, đạo đức, ý thức tổ chức, kỷ luật của giai cấp công nhân; chú trọng bồi dưỡng kết nạp những công nhân ưu tú vào Đảng và quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng thành cán bộ chủ chốt các cấp. Cần đẩy mạnh tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận về giai cấp công nhân trong thời kỳ mới; chú trọng giáo dục, tuyên truyền trong Đảng, trong hệ thống chính trị và toàn xã hội về vai trò, sứ mệnh lịch sử, truyền thống vẻ vang của giai cấp công nhân Việt Nam; hình thành nhận thức chung về yêu cầu, trách nhiệm toàn Đảng, cả hệ thống chính trị, toàn xã hội chung tay xây dựng giai cấp công nhân lớn mạnh.
Thứ tư, Nhà nước tiếp tục thể chế hóa các quan điểm, chủ trương của Đảng về công đoàn, giai cấp công nhân, người lao động thành pháp luật; tạo hành lang pháp lý tốt nhất bảo vệ người lao động, bảo đảm quyền con người, quyền công dân, phát huy hơn nữa vai trò của tổ chức Công đoàn và giai cấp công nhân trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
