Dấu hiệu phân biệt cúm A (H1N1) và sốt xuất huyết

Dấu hiệu phân biệt ngay từ ngày đầu tiên

TS Nguyễn Văn Kính cho rằng, ở ngày thứ nhất, cả bệnh sốt xuất huyết và cúm

A (H1N1) thường chỉ có biểu hiện là sốt cao. Vì thế, để phân biệt giữa hai loại bệnh này không hề đơn giản. Tuy nhiên, nếu sốt cao do sốt xuất huyết thì sau khi uống paracetamol để hạ nhiệt, thì thân nhiệt cũng chỉ hạ được trong một thời gian ngắn, sau đó bệnh nhân lại tiếp tục sốt cao trở lại. Còn nếu sốt do vi-rút cúm A (H1N1) gây ra thì sau khi dùng thuốc hạ nhiệt thì sẽ duy trì hạ nhiệt cho bệnh nhân thời gian dài hơn.

Ðến ngày thứ hai, cả hai bệnh sốt xuất huyết và cúm A (H1N1) đều có những diễn biến rõ rệt, thay đổi từng ngày. Bệnh nhân bị sốt do cúm A (H1N1) thường có đi kèm với các triệu chứng ho, đau họng, sổ mũi, chảy nước mũi, đau nhức người, nếu bệnh nặng có thêm triệu chứng đau ngực, khó thở. Khi xét nghiệm máu, bạch cầu không tăng, tiểu cầu không giảm, hồng cầu bình thường không bị cô đặc máu. Còn cơ chế bệnh sinh của sốt xuất huyết lại khác với cơ chế gây cúm. Bệnh nhân bị sốt do sốt xuất huyết vẫn chỉ sốt cao (39 - 40 độ C) kéo dài trên năm ngày, uống thuốc hạ sốt không giảm nhiệt độ nhưng lại không có triệu chứng ho, chảy nước mũi và không có biểu hiện gì khác.

Riêng với sốt xuất huyết, nhiều dấu hiệu điển hình như chảy máu chân răng, chảy máu cam, hoặc chấm xuất huyết dưới da, phụ nữ xuất hiện hành kinh sớm hơn chu kỳ bình thường hoặc kỳ kinh kéo dài hơn bình thường. Ðó là dấu hiệu dễ nhận thấy trong ngày thứ ba của bệnh. Ðặc biệt, người bệnh còn đau đầu dữ dội ở vùng trán, sau nhãn cầu. Có dấu hiệu suy tuần hoàn, huyết áp hạ hoặc kẹp, mạch nhanh yếu, da lạnh, người bứt rứt, vật vã. Nhưng từ thời điểm này, người bệnh cần tới viện để tiến hành xét nghiệm máu đếm số lượng hồng cầu, bạch cầu, đặc biệt là số lượng tiểu cầu. Việc theo dõi những dấu hiệu bệnh để tới bệnh viện đúng thời điểm là rất quan trọng.

Khám sớm để xác định bệnh

Bác sĩ Nguyễn Văn Dũng, khoa Truyền nhiễm, Bệnh viện Bạch Mai cho rằng, khi có biểu hiện sốt, người bệnh cần đến bệnh viện khám, các thầy thuốc sẽ căn cứ vào biểu hiện lâm sàng, yếu tố nguy cơ như tiếp xúc gần với người dương tính với cúm A (H1N1) hay bệnh nhân ở vùng có dịch sốt xuất huyết để quyết định làm xét nghiệm và có chỉ định điều trị thích hợp.

Trên thực tế, hiện nay, nhiều người có các biểu hiện thể nhẹ của bệnh giống cúm mùa lành tính chỉ cần chú ý cách ly tại nhà, tăng cường dinh dưỡng, nâng cao sức khỏe sẽ hết bệnh, đặc biệt không cần dùng tamiflu. Ðáng chú ý đối với nhóm đối tượng nguy cơ cao bị mắc các bệnh mạn tính, phụ nữ có thai, trẻ em dưới năm tuổi, người già... rất cần được xét nghiệm và điều trị sớm. Tuy nhiên, khi có dấu hiệu cúm, sốt, ho thì mọi người không nên chủ quan, cần đi khám bệnh để điều trị sớm, tránh những biến chứng nguy hiểm như viêm phổi, suy hô hấp...

Ðiều mà các chuyên gia y tế hay gặp là, trong khi chưa nhận thấy dấu hiệu khác, bệnh nhân sốt cao trong ba ngày đầu thường được điều trị ngoại trú chủ yếu bằng hạ sốt. Theo bác sĩ Nguyễn Văn Dũng, đến ngày thứ hai của bệnh sốt xuất huyết, người bệnh có thể đã có biểu hiện xuất huyết dù là tối thiểu. Nếu tới khám tại các cơ sở y tế, thầy thuốc kinh nghiệm có thể thấy da của bệnh nhân xung huyết nặng nề hơn người bình thường bằng cách ấn mạnh một ngón tay xuống da thì thấy chung quanh có quầng đỏ rất rõ.

Vì thế, xét nghiệm máu của người bệnh hướng tới cách điều trị kịp thời và hiệu quả. Ðể tránh tình trạng thiếu tiểu cầu đang rất trầm trọng tại các cơ sở điều trị, Viện Các bệnh truyền nhiễm và nhiệt đới quốc gia đã có phác đồ điều trị bệnh sốt xuất huyết và dựa vào các biểu hiện lâm sàng để chia bệnh theo các cấp độ. Giai đoạn nào phải truyền tiểu cầu có chỉ định rõ ràng. Khi xét nghiệm tiểu cầu giảm xuống dưới 50.000 thì người bệnh sẽ phải nhập viện theo dõi điều trị, sẵn sàng truyền tiểu cầu nếu có biểu hiện xuất huyết, nếu không nguy cơ tử vong cao. Tuy nhiên, có bệnh nhân tiểu cầu xuống dưới 10.000 nhưng không có xuất huyết không cần phải truyền tiểu cầu mà chỉ cần truyền thuốc và dịch theo chỉ định của bác sĩ.

Ðể phòng bệnh cúm, người dân nên thực hiện tốt vệ sinh cá nhân, thường xuyên rửa tay bằng xà-phòng, vệ sinh mũi họng bằng nước muối sinh lý, đeo khẩu trang khi tới nơi đông người... Các chuyên gia cảnh báo, những người sống gần hoặc tiếp xúc với người mắc cúm A (H1N1) khi bị sốt cần nghi ngờ lây nhiễm cúm A (H1N1) do bệnh có khả năng truyền nhiễm rất cao qua nước bọt, dịch tiết mũi họng qua ho, hắt hơi hoặc tiếp xúc với đồ vật có chứa vi-rút... Ðối với trường hợp sống trong vùng có người mắc bệnh sốt xuất huyết, khi bị sốt cần quan sát các biểu hiện chấm xuất huyết kèm theo bởi sốt xuất huyết có nguyên nhân là do muỗi truyền từ người bệnh sang người lành.

HIỆP ĐỨC