Dân số Việt Nam đạt gần 90,5 triệu người

Năm năm: Dân số tăng thêm hơn 4,6 triệu người

Ngày 17-12, Tổng cục Thống kê (GSO) và Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA) tại Việt Nam công bố các kết quả chủ yếu của Điều tra dân số và nhà ở giữa kỳ (IPS) tại thời điểm 1-4-2014. Theo đó, dân số Việt Nam đạt 90.493.352 người. Trong số này có hơn 44,6 triệu nam giới, chiếm 49,3%, và 45,8 triệu nữ giới, chiếm 50,7%.

Bà Nguyễn Thị Xuân Mai, Vụ trưởng Vụ Thống kê dân số - lao động (GSO), cho biết, với quy mô dân số gần 90,5 triệu người, vị trí của Việt Nam trong bảng xếp hạng các nước động dân trên thế giới và trong khu vực vẫn không thay đổi so với năm 2009, giữ vị trí thứ 13 trên thế giới và thứ ba trong khu vực Đông Nam Á. Tỷ lệ tăng dân số bình quân trong năm năm sau Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2009 là 1,06%. Đây là thời kỳ có tỷ lệ tăng dân số thấp nhất trong vòng 35 năm qua.

Trong năm năm qua, dân số Việt Nam tăng thêm hơn 4,6 triệu người, trung bình mỗi năm tăng hơn 929 nghìn người. Tỷ suất tăng dân số trung bình mỗi năm là 1,06% giai đoạn từ 2009- 2014, thấp hơn so với tỷ suất tăng dân số 1,2% mỗi năm trong giai đoạn từ năm 1999 đến 2009.

Đại diện các cơ quan tại lễ công bố (Ảnh: Ngân Anh).

Điều tra cho biết, cả nước có 24,2 triệu hộ, tăng gấp đôi so với 25 năm trước và gần hai triệu hộ so với năm 2009. Quy mô gia đình nhỏ (hộ từ 2-4 người) là hiện tượng phổ biến ở nước ta (64,7%), nhất là ở khu vực thành thị.

Bên cạnh đó, tỷ số giới tính khi sinh đã lên tới 112,2 bé trai/100 bé gái, cao hơn Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2009 là 110,5 bé trai/100 bé gái.

Cũng theo điều tra, 33,1% dân số Việt Nam sống tại khu vực thành thị và 66,9% tại các vùng nông thôn. Trong thời kỳ từ năm 2009-2014, tỷ suất tăng dân số thành thị hằng năm tăng lên 3,3%. Dân số thành thị tăng nhanh phần lớn nhờ vào quá trình di cư và đô thị hóa đã biến nhiều khu vực nông thôn trở thành những khu đô thị mới.

Số liệu Điều tra cũng cho thấy, tỷ số phụ thuộc của Việt Nam là 44% và vẫn đang ở trong thời kỳ dân số vàng. Tỷ trọng dân số từ 65 tuổi trở lên chiếm 7,1% tổng dân số và chỉ số già hóa là 44,6% khẳng định Việt Nam đã bước vào thời kỳ già hóa dân số.

Những kết quả chủ yếu trong điều tra giữa kỳ tổng hợp từ thông tin của 5% tổng số hộ gia đình trên cả nước do GSO thực hiện với sự hỗ trợ của UNFPA tại Việt Nam.

Đây cũng là điều tra dân số và nhà ở giữa kỳ lần đầu tiên thực hiện sau bốn cuộc tổng điều tra dân số và nhà ở triển khai từ sau khi giải phóng hoàn toàn miền nam vào năm 1975.

Tận dụng cơ cấu dân số vàng

Ông Nguyễn Văn Liệu, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê, nhận định, từ những kết quả chủ yếu của điều tra cần tập trung tận dụng cơ hội cơ cấu dân số vàng để đề ra những chính sách phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn năm năm 2016-2020. Qua đó, cần chú trọng tất cả các lĩnh vực như kinh tế, xã hội, giáo dục, đào tạo, y tế, chăm sóc sức khỏe bà mẹ trẻ em, lao động việc làm, xóa đói giảm nghèo…

Một trong những vấn đề đáng quan tâm từ kết quả điều tra lần này là tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh. Số liệu điều tra cho thấy có 112 bé trai sinh ra trên 100 bé gái, cao hơn kết quả của Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2009 là 110,5 bé trai trên 100 bé gái. Điều này dẫn tới nguy cơ, trong 20 năm tới nhiều nam giới khó có khả năng hoặc có thể lập gia đình rất muộn, nảy sinh những vấn đề xã hội bức xúc. Ngay từ bây giờ, cần chú trọng xây dựng và tổ chức thực thi chính sách để giảm tỷ lệ này xuống mức bình thường, chung quanh con số 105 bé trai/ 100 bé gái.

Trưởng đại diện UNFPA tại Việt Nam Arthur Erken nhấn mạnh, Việt Nam đang ở trong thời kỳ dân số vàng và chỉ còn 25 năm trong giai đoạn này. Đây là thời gian cần tận dụng tối đa để chuyển từ quốc gia có mức thu nhập thấp sang thu nhập trung bình và thu nhập cao. Do đó, chúng ta cần đầu tư nhiều hơn vào giáo dục và đào tạo nghề, đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp với nguồn lao động trẻ có trình độ cao.

Ngoài ra, Việt Nam cũng cần đầu tư hơn nữa về chính sách an sinh xã hội, hưu trí, chăm sóc y tế, sức khỏe sinh sản cho người trẻ, tận dụng cơ hội để phát triển kinh tế trước khi dân số trở nên quá già. Điều này cần sự chung tay góp sức của Chính phủ, các doanh nghiệp, cùng toàn dân để đầu tư tốt nhất cho thế hệ trẻ của Việt Nam.

* Tổng tỷ suất sinh là 2,09 trẻ trên một phụ nữ cho thấy, tỷ lệ sinh của Việt Nam đang tiếp tục giảm và ổn định dưới mức sinh thay thế trong thập kỷ vừa qua.

Tỷ suất trẻ em tử vong dưới một tuổi (IMR) là 14,9 trẻ em trên 1000 trẻ sinh sống.

Tỷ số giới tính khi sinh đã lên tới 112,2 bé trai/100 bé gái, cao hơn Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2009 là 110,5 bé trai/100 bé gái.

33,1% dân số sống tại khu vực thành thị và 66,9% tại các vùng nông thôn. Trong thời kỳ từ năm 2009-2014, tỷ suất tăng dân số thành thị hằng năm tăng lên 3,3%.

Tỷ trọng dân số từ 65 tuổi trở lên chiếm 7,1% tổng dân số và chỉ số già hóa là 44,6% khẳng định Việt Nam đã bước vào thời kỳ già hóa dân số.

Có khoảng 4,4% dân số từ năm tuổi trở lên chưa từng đến trường, cho thấy những thành công trong công cuộc xóa mù chữ của Việt Nam. Tỷ lệ dân số từ 15 tuổi trở lên có trình độ học vấn và chuyên môn kỹ thuật cao nhất cũng cao hơn so với số liệu trong Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2009.

46,6% hộ gia đình sống trong nhà kiên cố, 43,7% hộ sống trong nhà bán kiên cố, 5,9% hộ có nhà thiếu kiên cố và 3,7% hộ có nhà đơn sơ. Diện tích bình quân đầu người của cả nước là 20,6m2/người, với 23m2/người tại khu vực thành thị và 19,5m2/người tại khu vực nông thôn.

Ba địa bàn có số dân hơn ba triệu người là TP Hồ Chí Minh (7,955 triệu), Hà Nội (7,067 triệu) và tỉnh Thanh Hóa (3,491 triệu).

(Nguồn: Điều tra dân số và nhà ở giữa kỳ 2014)