Trong các thời kỳ cách mạng, lực lượng Công an xã đều giữ vai trò quan trọng, góp phần cùng toàn Đảng, toàn quân, toàn dân thực hiện thắng lợi sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đặc biệt, trong công tác bảo vệ Đảng, bảo vệ chính quyền, giữ gìn an ninh, trật tự ở địa bàn cơ sở, lực lượng Công an xã luôn giữ vai trò nòng cốt, xung kích.
Công an xã chính quy là Công an cấp cơ sở, bố trí ở các đơn vị hành chính xã, thị trấn thuộc hệ thống tổ chức của Công an nhân dân; làm nồng cốt trong xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc ở địa bàn cơ sở.
Việc giao thêm trách nhiệm cho công an xã trong việc kiểm tra, xác minh sơ bộ tố giác tội phạm là yêu cầu cần thiết để xử lý ngay vụ việc tại cơ sở trong bối cảnh hiện nay, song cần xem xét, đánh giá kỹ hơn về năng lực của lực lượng này khi trao thêm quyền, cùng với đó là điều kiện cơ sở vật chất, kỹ thuật để bảo đảm tính khả thi.
Những chuyển biến tích cực trong công tác giữ an ninh trật tự tại cơ sở là minh chứng từ thực tiễn cho hiệu quả bước đầu chủ trương công an chính quy về đảm nhiệm các chức danh công an xã.
