Hiệu quả chứng minh từ thực tiễn
Đội ngũ công an chính quy (CACQ) được điều động về các xã, thị trấn được đào tạo cơ bản về nghiệp vụ, có kiến thức pháp luật, năng lực, kinh nghiệm công tác nên phát huy tốt vai trò nòng cốt trong công tác tham mưu cho cấp ủy, chính quyền xã, thị trấn ban hành và triển khai nhiều kế hoạch, biện pháp nhằm bảo đảm trật tự an toàn xã hội (TTATXH) và củng cố phong trào bảo vệ an ninh Tổ quốc tại địa bàn, nổi bật là giữ vững tình hình an ninh trật tự (ANTT) dịp Tết Nguyên đán Canh Tý, thời điểm tổ chức Đại hội Đảng bộ huyện, xã. Cán bộ chủ động vượt khó, nhanh chóng vào cuộc triển khai các mặt công tác chuyên môn nghiệp vụ; nắm người, nắm hộ và di biến động về nhân hộ khẩu; rà soát địa bàn, điều tra cơ bản, quản lý đối tượng, nắm chắc tình hình và phát hiện, giải quyết kịp thời, dứt điểm các vấn đề phức tạp, vụ việc nổi cộm ở cơ sở, không để phát sinh điểm “nóng”, xây dựng thế trận an ninh vững mạnh. CAX bám cơ sở, bám dân, tổ chức trực ban 24/24, tiếp nhận, xử lý tin báo tố giác tội phạm, tăng cường các hoạt động tuần tra, kiểm soát bảo đảm ANTT, nhất là vào ban đêm, tại các khu vực trọng điểm, tiềm ẩn nguy cơ phức tạp.
Ban đầu vẫn còn không ít người hoài nghi, cho rằng chẳng khác CAX trước đây nhưng số vụ bắt giữ gia tăng, nạn nghiện ngập, trộm cắp, đánh nhau giảm, số vụ khí, vật liệu nổ giao nộp, đối tượng đưa đi cai nghiện bắt buộc nhiều hơn, tình hình ANTT ổn định, cuộc sống thôn, bản bình yên khẳng định rõ vai trò của CACQ, bà con thay đổi cách nhìn nhận, nhiều người bảo “đáng lẽ các chú phải xuống sớm hơn”. Hàng loạt vụ tàng trữ sử dụng trái phép ma túy, đánh bạc, trộm cắp, bắt đối tượng truy nã… được khám phá, bóc gỡ. Công an thị trấn Vĩnh Lộc phát hiện xử lý bốn vụ việc liên quan đến sử dụng trái phép ma túy, cướp tài sản, trộm cắp tài sản, phá hoại tài sản; kịp thời tìm kiếm được người thân một cháu bé bốn tuổi bị lạc bàn giao cho gia đình; CAX Xuân Thiên (Thọ Xuân) bắt đối tượng Nguyễn Văn Hải (tức Hải cố) ở thôn Quảng Ích đang bán ma túy tại nhà... Địa bàn Kiên Thọ giáp ranh huyện Thọ Xuân nên tình hình ANTT phức tạp, xã có tới hơn 20 đối tượng nghiện, hơn 10 đối tượng có tiền án, tiền sự, nhiều đối tượng dạt về hoạt động lưu động, CACQ mới về được ít hôm đã bắt được ba vụ trộm xe máy do người dân lơ là để ngoài sân.
Thượng tá Lữ Văn Đồng, Trưởng Công an huyện Cẩm Thủy chia sẻ, cán bộ, chiến sĩ (CBCS) công an huyện được điều động về xã đã từng bước đi vào ổn định, tích cực tuyên truyền, răn đe, phòng ngừa, ngăn chặn hiệu quả hoạt động của các loại tội phạm, bước đầu tạo ra hiệu ứng tâm lý, ý thức chấp hành pháp luật của người dân tốt hơn. Trước đây, Cẩm Châu vốn là địa bàn nóng về ma túy của huyện Cẩm Thủy bởi có đông con nghiện, kéo theo nạn trộm cắp vặt. Từ khi có mặt CACQ trực 24/24, làm mạnh hơn khiến tội phạm chùn tay, nạn lô đề, cờ bạc không còn công khai như trước. Phụ huynh đón con đứng tràn ra đường trước cổng trường, CAX trước đây nhắc nhở nhiều nhưng đâu lại vào đấy vì toàn gặp người nhà, nay CACQ ra tay vài buổi là đường thông, hè thoáng.
Thiếu tá Phạm Văn Minh, Trưởng CAX Quảng Thịnh (TP Thanh Hóa) hào hứng kể về chiến công bắt đối tượng cộm cán Nguyễn Thế Nguyên (tức Nguyên trễ) ở thôn Thịnh Hùng. Vốn là đối tượng giang hồ nên Nguyên rất hung hăng, thường xuyên dắt theo chó becgie để đe dọa, thị uy. Nhận được tin báo Nguyên thả chó dữ cắn người nhưng nhất quyết không cho đưa nạn nhân đi cấp cứu, CAX kịp thời có mặt, kêu gọi lực lượng 113 hỗ trợ. Tuy nhiên, hắn vẫn quyết liệt chống đối và hung hãn thách thức, ném đá vào tổ công tác. “Vỏ quýt dày có móng tay nhọn”, Nguyên trễ đã bị tóm gọn vì tội chống người thi hành công vụ. Nắm được tin mật báo một số đối tượng mang ma túy xuống cầu Quán Nam bán, Thiếu tá Minh cùng đồng đội kiên trì mật phục bắt giữ đối tượng cùng năm viên ma túy tổng hợp. Chiến công nối tiếp chiến công, nhiều đối tượng sừng sỏ bị bắt, tình hình yên ổn, bà con phấn khởi, ngợi khen hết lời các chú công an áo xanh.
Công việc mới, nhiều, bao quát toàn diện hơn nên không tránh khỏi bỡ ngỡ. Chưa thông thuộc địa bàn, đặc điểm tình hình, phong tục tập quán địa phương, nhất là các xã có đồng bào dân tộc thiểu số, không biết tiếng dân tộc, quân số ít cũng là rào cản. Do đó cán bộ CACQ về xã phải tự điều chỉnh phương pháp, cách làm cho phù hợp. Nhanh chóng làm quen với cấp ủy chính quyền địa phương, bà con sở tại, vừa chứng tỏ sự chuyên nghiệp, bài bản của lực lượng CACQ nhưng cũng linh hoạt, mềm dẻo trong xử lý công việc mà vẫn bảo đảm các yêu cầu pháp luật.
Thượng úy Trần Quốc Tấn chia sẻ, được bổ nhiệm Phó Công an thị trấn Phong Sơn (Cẩm Thủy) là vinh dự nhưng cũng là áp lực. Mặc dù xuống cơ sở phụ cấp giảm, môi trường làm việc mới lạ, lo lắng không ít nhưng Thượng uý Tấn vẫn viết đơn tình nguyện xung phong nhận nhiệm vụ mới. Kinh nghiệm vận động quần chúng hồi làm an ninh được phát huy, Thượng uý Tấn tiếp xúc cởi mở với bà con, tạo quan hệ mật thiết với tổ trưởng dân phố để nhanh chóng nắm rõ đối tượng, từ đó có phương án phá án nhanh nhất. Chuyển sang phụ trách mảng hình sự, bắt tay vào thực tế gặp nhiều tình huống khó, đôi lúc xử lý chưa thành thạo, được đồng nghiệp giúp đỡ, hỗ trợ, công việc trôi chảy hơn. Thượng uý Tấn cũng chủ động bổ khuyết, “lấp lỗ hổng” bằng cách cầu thị lắng nghe, học hỏi, nghiên cứu kỹ các giáo trình tập huấn để áp dụng nhuần nhuyễn.
Sau bốn tháng đảm nhiệm Phó CAX Cẩm Tâm, Đại úy Cao Văn Tuyên được bổ nhiệm Trưởng CAX Cẩm Châu. Nhận nhiệm vụ ở xã Cẩm Tâm - một xã vùng sâu, vùng xa diện 135, Đại úy Tuyên không khỏi lo lắng, băn khoăn. Sau đợt tập huấn, anh cũng mường tượng, định hình phần nào công việc ở cơ sở. Được Đảng ủy, chính quyền và CAX bán chuyên trách ủng hộ, tạo điều kiện, công việc sớm vào guồng. Xã cách nhà 50km, cả tuần Đại úy Tuyên bám trụ địa bàn. Là người dân tộc, hiểu phong tục tập quán, nhiệt tình giúp đỡ nên bà con quý mến, có việc gì đều báo tin ngay. “Xuống xã vất vả nhưng vui hơn, cọ xát thực tế biết được nhiều hơn”, Đại úy Tuyên trải lòng. Bà con Cẩm Châu cũng mến Đại úy Tuyên không kém. Từ hồi làm hình sự đã phụ trách địa bàn xã nên mọi ngóc ngách, đối tượng nghiện, có tiền án tiền sự đều nằm trong “tầm ngắm”. Thế nên khi về xã, nghe tiếng Đại úy Tuyên là chúng đã phải dè chừng.
Khi nhận nhiệm vụ Trưởng CAX Minh Sơn, Thượng úy Hà Minh Trung háo hức thử sức trước thử thách mới nhưng cũng có chút băn khoăn vì quen làm mảng hình sự, chưa va chạm nhiều mảng quản lý hành chính. Chưa kể môi trường công tác mới, chưa có ai đi trước, phải tự mò mẫm từ xây dựng nội quy, quy chế đơn vị thế nào, sắp xếp hồ sơ, bảo quản công cụ hỗ trợ ra sao... “Trong cái khó lại ló cái khôn”. Chỉ trong vài tháng, Trung đã có hai sáng kiến kinh nghiệm được Đảng ủy, ủy ban xã đánh giá cao là chương trình quản lý, nếu bà con xin xác nhận nhân thân hoặc các đơn vị bạn cần nắm thông tin đối tượng, chỉ cần tra cứu trên máy tính sẽ có ngay lý lịch, có phải là đối tượng có tiền án tiền sự không, thời điểm phạm tội, thụ án tại trại nào, không mất thời gian lục hồ sơ tra cứu.
Thấy hình thức tuyên truyền qua pano, áp phích, loa phát thanh hiệu quả chưa cao, CAX lập một trang fanpage trên facebook tuyên tuyền phổ biến pháp luật cho bà con, đăng tải những thông tin về ANTT ở địa phương, có bài viết thu hút được 55 nghìn lượt truy cập. CAX Quảng Minh cũng lập trang fanpage tuyên truyền phổ biến pháp luật, ngăn chặn hiệu quả tình trạng truyền đạo trái phép. Đại úy Lê Trường Thành, Trưởng CAX hồ hởi nếu như trước đây CAX xử lý gặp khó vì nể nang, ngại va chạm bởi đối tượng là bà con, người làng thì nay CACQ không phải là người địa phương nên xử lý kiên quyết, tệ nạn ma túy, cờ bạc giảm hẳn, một số đối tượng có ý định phạm tội phải chùn tay. CAX thường trực 24/24 tiếp dân, hướng dẫn tận tình, giải quyết nhanh chóng, thấu đáo thủ tục hành chính và các vụ việc nên bà con càng tín nhiệm.
Gần dân, giúp dân để dân tin yêu giúp đỡ cũng là cách “ghi điểm” mà công an nhiều xã áp dụng. Nhiều người dân không rành thủ tục được cán bộ hướng dẫn kỹ lưỡng, kê khai giúp, thời gian giải quyết thủ tục hành chính theo quy định mất vài ngày nhưng trả kết quả ngay trong ngày. Tư thế, tác phong chuẩn mực, những việc làm tốt vì dân cũng gây nhiều thiện cảm, góp phần xây dựng hình ảnh đẹp người chiến sĩ công an. Mới tuần trước, một học sinh tới xin giấy xác nhận nhân hộ khẩu để đi học nội trú huyện bị ngất tại trụ sở CAX Cẩm Châu nghi ngộ độc thức ăn, cán bộ công an lập tức chở tới bệnh viện cấp cứu, hôm sau mẹ cháu đến lấy xe, không ngớt lời cảm ơn. “Khi mình cầu thị, mở lòng, lắng nghe tâm tư thì bà con cũng không giữ kẽ, cởi mở đón nhận, CAX không chỉ bàn giao hồ sơ mà còn chỉ dẫn tận tình, tích cực chung tay”, Trưởng CAX Kiên Thọ Dương Đình Huy tâm sự.
Số điện thoại thường trực của CAX thường xuyên nhận được tin báo bởi bà con tin tưởng, những chuyện lặt vặt như chửi bới, trộm gà, thanh niên va chạm, xô xát nhẹ... cũng nhờ cậy công an.
Ở thôn Trường Sơn, xã Quảng Thịnh, con say rượu chửi láo, ông bố gọi điện khẩn khoản bảo “chú mặc quân phục, xuống đe nó mới sợ” hay vợ chồng đánh cãi nhau, CAX khéo léo vận động cá biệt, khuyên giải “chín bỏ làm mười” rồi mọi chuyện cũng ổn thỏa.
Vụ tránh chấp dân sự sau khi em trai mất, ông Bùi Văn Dưỡng vẫn khăng khăng giữ sổ đỏ, không đưa lại cho em dâu, chính quyền xã Cẩm Châu, tòa án huyện giải quyết mãi không xong, cán bộ CAX phân tích thấu tình đạt lý, động viên ông Dưỡng vui vẻ giao lại luôn hai sổ đỏ. Chỉ có một chuồng vịt phóng uế gây mùi hôi mà hai nhà liền kề xích mích, nhất mực nhờ CAX phân giải, cuối cùng nhà nuôi vịt cũng tình nguyện tháo dỡ, nhà bên kia cam kết không cãi vã. Một nhà bể phốt bị rò, nước thải tràn ra đường làng bốc mùi hôi nồng nặc mãi không chịu sửa, trưởng thôn và công an viên khuyên can mãi không nghe, chỉ sau hai tiếng cán bộ CAX xuống làm việc sự cố được khắc phục.
Nếu như trước kia một công an huyện phụ trách mấy xã, kết quả hạn chế, CAX xử lý một số vụ việc dựa trên pháp luật nhưng thiên về kinh nghiệm, người trước mách nước người sau làm theo, có vụ việc xảy ra vài ngày, cả tuần sau làm xong mới báo cáo lên công an huyện thì nay CAX chính quy có mặt ngay, giải quyết rốt ráo, thuần thục theo đúng trình tự, quy định của pháp luật. Nhiều cán bộ CAX còn xử lý hiệu quả các vụ đình công trong doanh nghiệp, đề xuất các giải pháp thỏa đáng, dân vận khéo để “hạ nhiệt” các điểm nóng. CAX chính quy được đào tạo chính quy, phong cách chính quy hơn, vướng mắc có đội nghiệp vụ hỗ trợ, hàng tháng giao ban tại công an huyện báo cáo tình hình giải quyết, tháo gỡ kịp thời nên tình hình chuyển biến tốt hơn.
Nỗ lực của anh em được ghi nhận không chỉ bằng những lời ngợi khen chân tình của chính quyền và người dân, mà còn thể hiện qua những lá phiếu bầu. Bầu BCH Đảng bộ các xã nhiệm kỳ 2020 – 2025, các Trưởng CAX trúng cử trong tốp ba, có người đứng đầu chứng tỏ tín nhiệm cao và đặt niềm tin, kỳ vọng lớn. Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy xã Quảng Minh (Sầm Sơn) Nguyễn Huy Cương bộc bạch, sau tám tháng CACQ về xã, tình hình ANTT trong xã bớt phức tạp, Trưởng CAX xông xáo, nhiệt tình vào cuộc, được bà con ghi nhận, trúng BCH Đảng bộ đạt tỷ lệ hơn 90%. Thượng úy Hà Minh Trung chia sẻ, là đảng ủy viên trẻ tuổi nhất trong BCH Đảng bộ xã, kinh nghiệm công tác đảng chưa nhiều nhưng được các đồng chí trong cấp ủy nhiệt tình giúp đỡ nên thêm tự tin, tự nhủ phải nỗ lực nhiều hơn chung tay cùng Đảng ủy, UBND xã phát triển kinh tế- xã hội đồng thời giữ vững ANTT địa bàn.
Bổ sung đủ số lượng, nâng cao chất lượng
Cơ sở ổn định góp phần tình hình ANTT huyện, tỉnh ổn định, do đó cần có lộ trình tiến đến chính quy hóa lực lượng CAX. Đặc thù các địa bàn khác nhau, nhất là ở các địa bàn trọng yếu đòi hỏi sắp xếp, bố trí sao cho phù hợp như vùng đồng bào dân tộc cán bộ phải biết tiếng dân tộc, ở vùng biên giới cần bố trí cán bộ có kinh nghiệm công tác an ninh hay giỏi đánh án nhằm ngăn chặn hiệu quả tội phạm vùng biên như ma túy, mua bán người, buôn lậu…, các xã ven biển có dự án du lịch cần bố trí cán bộ nắm chắc mảng quản lý hành chính, phòng chống tội phạm.
Trong thời điểm tinh giản biên chế, cần tính toán sử dụng nguồn cán bộ sao cho phù hợp trên cơ sở xác định vị trí việc làm, tránh tình trạng ở tỉnh, huyện nhân lực nhàn rỗi, dư dôi mà dưới xã đang cần tăng thêm quân số. Tuy nhiên, cần điều động hợp lý, bảo đảm tiếp tục tăng cường cho CAX đủ mạnh (khi có vụ việc phức tạp xảy ra như bắt giữ nhóm đối tượng lưu manh chuyên nghiệp, đám đông gây rối… quân số ít không đủ thị uy, trấn áp hiệu quả) đồng thời tránh tình trạng ở xã vững, trên huyện lại “thủng”. Chú trọng ưu tiên cả nhân lực và vật lực cho các địa bàn trọng điểm, duy trì bố trí chức danh công an viên ở thôn, bản độc lập cho đến khi hoàn thành xây dựng CAX chính quy.
Sau khi đáp ứng đủ số lượng cần nâng cao hơn về chất. Liên tục mở các lớp đào tạo, tập huấn cho đội ngũ CAX cập nhật tình hình mới, có thêm kinh nghiệm, kỹ năng giải quyết những vấn đề phát sinh. Không chỉ ở công an tỉnh, công an cấp huyện chủ động đào tạo, bồi dưỡng theo từng chuyên đề công tác, hạn chế giảng lý thuyết suông mà tập trung theo từng vấn đề, địa bàn cụ thể.
Tiếp tục làm tốt công tác tư tưởng, động viên CAX chính quy yên tâm công tác, hoàn thành tốt nhiệm vụ không chỉ tinh thần mà bằng các chế độ chính sách cần thiết như chế độ phụ cấp, ưu tiên cử đi học, quy hoạch, bổ nhiệm. Định kỳ luân chuyển để CBCS có điều kiện cọ xát thực tế, nhanh trưởng thành, tránh ở quá lâu tại cơ sở dễ tạo sức ì. Phân công lãnh đạo công an huyện phụ trách các xã chịu trách nhiệm toàn diện, thường xuyên theo dõi, quản lý, kiểm tra, giám sát vì lực lượng CAX hoạt động có tính độc lập, đòi hỏi tính tự giác cao.
Trong bối cảnh kinh phí thực hiện đề án còn khó khăn, ngân sách địa phương khó có thể đáp ứng rất cần sự quan tâm hỗ trợ đầu tư của Bộ Công an. Để có nguồn kinh phí động viên kịp thời đội ngũ CAX bán chuyên tiếp tục thực hiện tốt nhiệm vụ, tạo chân rết vững chắc cho cơ sở, cần nâng mức phụ cấp trên tinh thần cộng đồng chung tay của xã, huyện, tỉnh, công an các cấp, nếu chỉ dồn gánh nặng cho ngân sách tỉnh thì rất khó.
Bộ Công an cần tham mưu cho Chính phủ quy định rõ chức năng nhiệm vụ của CACQ đảm nhiệm các chức danh CAX thống nhất, rõ chức năng nhiệm vụ về quản lý nhà nước, quản lý hành chính, đấu tranh phòng, chống tội phạm.
Theo Điều 46 (điều khoản chuyển tiếp) Luật CAND 2018 quy định “các chức danh CAX bán chuyên trách được bổ nhiệm, bố trí theo quy định của pháp lệnh CAX số 06/2008/PL-UBTVQH12 kết thúc nhiệm vụ và được sử dụng tham gia bảo vệ ANTT tại cơ sở, được hưởng chế độ, chính sách theo quy định của Pháp lệnh CAX số 06/2008/PL-UBTVQH12 cho đến khi có văn bản quy phạm pháp luật khác”, tuy nhiên đến nay chưa có văn bản hướng dẫn sử dụng CAX bán chuyên trách sau khi kết thúc nhiệm vụ như thế nào để tham gia bảo vệ ANTT tại cơ sở. Do đó khi triển khai bố trí CACQ, lực lượng CAX, thị trấn bán chuyên trách phải bố trí, sắp xếp công tác khác hoặc nghỉ công tác hoặc nghỉ công tác hưởng chế độ, chính sách. Đây là lực lượng rất có kinh nghiệm trong công tác bảo đảm ANTT tại cơ sở và am hiểu địa bàn. Do đó Bộ Công an cần phối hợp các bộ, ngành liên quan sớm tham mưu cho Chính phủ có hướng dẫn thực hiện về vấn đề này; đồng thời nghiên cứu tham mưu cho Quốc hội ban hành văn bản quy phạm pháp luật quy định về lực lượng làm công tác bảo đảm ANTT tại thôn, bản, khu phố… (lực lượng trị an cơ sở).
Một bất cập cũng cần sớm tháo gỡ là hiện nay ở các địa phương đang sắp xếp, bố trí lại, giảm công chức cấp xã và các chức danh không chuyên trách cấp xã và ở phố, thôn theo Nghị định 34/2019/NĐ-CP, theo đó, chức danh công an viên tại thôn bản chỉ là kiêm nhiệm, như vậy sẽ không đúng với quy định của pháp luật (Điều 46 Luật CAND năm 2018, Pháp lệnh CAX năm 2008 và Nghị định số 73/2009/NĐ-CP hướng dẫn thi hành Pháp lệnh CAX) đồng thời cũng không bảo đảm đủ lực lượng tại cơ sở để thực hiện nhiệm vụ cho đến khi chính quy hóa CAX.
Sơ kết quá trình triển khai chủ trương “Bố trí CACQ đảm nhiệm các chức danh CAX” để đánh giá tổng thể, toàn diện, tháo gỡ những khó khăn cho các địa phương, đồng thời có định hướng chỉ đạo thực hiện thống nhất trong toàn quốc là việc cần sớm thực hiện trong thời gian tới.
CACQ về sớm hơn thì tốt. CAX trước đây là người địa phương nên thông hiểu địa bàn, nắm tình hình thuận lợi hơn, nhưng xử lý công việc còn bị chi phối bởi yếu tố nể nang, quan hệ anh em họ hàng, làng xóm, CACQ phải là người địa phương, được đào tạo chính quy, cách, làm bài bản, khoa học, phục vụ dân tốt hơn, xử lý công việc nhanh hơn, tham mưu cho cấp ủy, chính quyền chuẩn hơn. Các đồng chí CACQ về xã tuổi trẻ nên nhiệt tình, xông xáo. Nếu như trước đây trong các cuộc tiếp xúc cử tri, người dân kêu ca, phàn nàn nhiều về tình hình ANTT thì cuộc tiếp xúc cử tri vừa qua chỉ có hai ý kiến nhỏ. Đó là điều đáng mừng và đáng ghi nhận.
Phó Chủ tịch HĐND xã Cẩm Châu Phạm Phi Khanh
Bà con nhận xét mộc mạc, CACQ về xã tư thế, tác phong khác, phòng làm việc gọn gàng hẳn, cách giải quyết công việc cũng khác. Cán bộ trực 24/24, công dân đến giải quyết thủ tục hành chính nhanh gọn, không mất thời gian đi lại nhiều.
Thiếu tá Phạm Văn Minh, Trưởng CAX Quảng Thịnh (TP Thanh Hóa)
