Thôn Làng Mới có 153 hộ/505 nhân khẩu. Sau 3 năm thực hiện Cuộc vận động “Làm thay đổi nếp nghĩ, cách làm của đồng bào dân tộc thiểu số, làm cho đồng bào dân tộc thiểu số vươn lên thoát nghèo bền vững”; đặc biệt là ngày 2/11/2021, Ban Thường vụ tỉnh Kon Tum ban hành Quyết định 262-QĐ/TU về thành lập tổ công tác giúp đỡ các xã Mường Hoong và xã Ngọc Linh thuộc huyện Đăk Glei phát triển kinh tế-xã hội (gọi là Tổ 262), các cơ quan, đơn vị thành viên Tổ 262 theo chức năng, nhiệm vụ được giao đã cùng chung sức với bà con thông qua nhiều chương trình, dự án như hỗ trợ bò sinh sản, trồng rừng, cây ăn quả, sâm dây, cà-phê xứ lạnh, xóa nhà tạm.
 |
Nhà rông văn hóa thôn Làng Mới được xây dựng khang trang. |
Với phương châm “Nhà nước và nhân dân cùng làm”, bà con đã đồng lòng triển khai thực hiện một số công trình công cộng như đường giao thông, công trình nước sạch hay điển hình như nhà rông văn hóa.
Nhà rông được xây dựng vào năm 2023, theo kiến trúc truyền thống của dân tộc Xơ Đăng, kinh phí 250 triệu đồng, trong đó từ nguồn xây dựng nông thôn mới 160 triệu đồng, còn lại do bà con đóng góp bằng tiền và ngày công lao động.
 |
Nhiều con đường bê-tông phẳng lỳ làm thay đổi bộ mặt thôn Làng Mới. |
Đưa chúng tôi đi thăm bà con trên con đường bê-tông phẳng lỳ mới được đầu tư từ chương trình xây dựng nông thôn mới, đồng chí Y Bia, Bí thư Chi bộ kiêm Trưởng thôn Làng Mới, phấn khởi giới thiệu: "Điển hình về làm kinh tế của thôn thì mình nghĩ đến ngay gia đình Y Lan. Mình mong bà con trong thôn ai cũng có ý thức trong phát triển kinh tế hộ, chăm chỉ, siêng năng như gia đình Y Lan để vươn lên trong cuộc sống, tận dụng tiềm năng, lợi thế nơi đây để tập trung trồng sâm dây, sâm Ngọc Linh, nhất là cà-phê xứ lạnh".
Kon Tum bảo tồn, trồng dược liệu dưới tán rừng
Ghé thăm gia đình chị Y Lan, chúng tôi được chị đưa đưa đi thăm vườn của mình ở thôn Làng Mới, có trên 1.000 gốc sâm Ngọc Linh, 2.500 cây cà-phê. Ngoài ra, chị còn nấu rượu nuôi gần 30 con lợn và bán tạp hóa.
Tháng 3 vừa qua, gia đình chị đón thêm “thành viên mới” là chiếc ô-tô có giá gần 400 triệu đồng được mua hoàn toàn từ tiền bán sâm Ngọc Linh. Ngoài ra, nhiều đồ dùng sinh hoạt đắt tiền trong ngôi nhà khang trang cũng được mua từ tiền bán sâm.
 |
Chị Y Lan mở tiệm tạp hóa tại nhà để tăng thu nhập. |
Chị Y Lan chia sẻ: "Mình còn sức khỏe thì cố gắng làm để nuôi con, cho con học hành. Ở đây thuận lợi cho trồng sâm Ngọc Linh và cà-phê xứ lạnh nên vợ chồng bảo nhau tập trung đầu tư vào 2 loại cây này. Nhà mình đang khai thác dần diện tích sâm Ngọc Linh 7 năm tuổi để đầu tư trồng mới và mua lại cà-phê của các gia đình trong thôn không muốn chăm sóc, hoặc diện tích nào phù hợp trồng cà-phê là mua để trồng mới".
 |
Cà-phê xứ lạnh phù hợp với khí hậu và thổ nhưỡng của thôn Làng Mới. |
“Cà-phê xứ lạnh phù hợp với khí hậu và thổ nhưỡng ở đây lắm. Như nhà mình năm ngoái mới trồng thêm 3 sào, vậy mà năm nay đã ra quả bói rồi. Bón lót phân có một lần lúc trồng và thêm một lần nữa mới đây nhưng cây phát triển rất tốt. Hiện trên thị trường cà-phê xứ lạnh đang rất được người tiêu dùng ưa chuộng, giá thành cao, nếu bà con trồng thì sớm thoát nghèo, có thể làm giàu”, chị Y Bia, tiếp lời chị Y Lan.
 |
Đồng bào dân tộc thiểu số thôn Làng Mới chú trọng trồng sâm Ngọc Linh. |
Với những nỗ lực của các cấp, các ngành và bà con, đến nay thôn chỉ còn 11 hộ nghèo, 8 hộ cận nghèo. Toàn thôn đã có trên 100 hộ trồng sâm dây với 18ha, 96 hộ trồng sâm Ngọc Linh với 21.200 cây.
Ngoài ra, bà con trong thôn còn phát triển được 35ha lúa hai vụ, trên 37 ha cà-phê xứ lạnh, 29ha bời lời, chăn nuôi 246 con gia súc (trâu, bò, heo) và hơn 600 con gia cầm.
Các phong tục truyền thống được lưu giữ như Lễ hội máng nước, Lễ hội mừng lúa mới, duy trì 2 đội cồng chiêng (đội người lớn và đội thiếu nhi). Thôn Làng Mới hiện có 4 em đang học cao đẳng, đại học.
Tận dụng nguồn thức ăn dồi dào, bà con thôn Làng Mới chú trọng nhân đàn bò sinh sản, tăng thêm thu nhập. Hiện toàn thôn phát triển được đàn gia súc với 246 con, trong đó, chủ yếu là bò sinh sản với 112 con, còn lại là lợn và trâu.
Trong 2 năm (2023-2024), 40 hộ nghèo, cận nghèo và mới thoát nghèo ở thôn Làng Mới được hỗ trợ 40 con bò cái sinh sản từ các chương trình mục tiêu quốc gia.
 |
| Tận dụng nguồn thức ăn dồi dào, bà con thôn Làng Mới chú trọng nhân đàn bò sinh sản. |
Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Mường Hoong Y Hương, trăn trở: Chỉ còn 1 tiêu chí duy nhất thôn Làng Mới chưa đạt theo chuẩn thôn nông thôn mới là tiêu chí số 6 - thu nhập. Đây là tiêu chí khó khăn nhất và cũng là tiêu chí quyết định các tiêu chí còn lại có bền vững hay không. Vì vậy, Đảng ủy, Ủy ban nhân dân xã và Tổ 262 đã tập trung đưa ra nhiều giải pháp để tăng thu nhập cho người dân.
 |
Thôn Làng Mới phát triển được 35ha lúa 2 vụ. |
Theo đồng chí Y Hương, hiện thu nhập bình quân đầu người của thôn Làng Mới mới đạt 36 triệu đồng/năm, tức là còn thiếu 2 triệu đồng so với mức chuẩn. Chỉ còn hơn 3 tháng nữa là hết năm, để đạt tiêu chí này Đảng ủy, Ủy ban nhân dân xã phối hợp Tổ 262 triển khai nhiều giải pháp gấp rút. Trước mắt là vận động bà con tăng diện tích lúa 2 vụ để bảo đảm lương thực và có thể trao đổi thành hàng hóa. Đối với diện tích không thể trồng lúa 2 vụ thì chuyển sang trồng màu như bắp, khoai lang, đậu; diện tích sình lầy không trồng được màu thì sẽ trồng rau muống để vừa cải thiện bữa ăn, vừa bán cho các xã lân cận và thị trấn. Đầu ra cho sản phẩm về lâu dài sẽ được xã và Tổ 262 kết nối.
 |
Nhiều gia đình thôn Làng Mới đã xây dựng được căn nhà chắn chắn, khang trang. |
Để có tiền mua giống, phân bón... đầu tư vào sản xuất, đến nay, thôn Làng Mới đã có 108 hộ vay hơn 8 tỷ đồng từ Ngân hàng Chính sách xã hội để trồng sâm Ngọc Linh, sâm dây, cà-phê xứ lạnh và chăn nuôi.
“Chúng tôi tiếp tục vận động các chủ thể xây dựng nông thôn mới, mạnh dạn vay vốn đầu tư trồng dược liệu, cà-phê xứ lạnh, chăn nuôi gia súc (nhất là bò sinh sản), cải tạo vườn tạp để tăng thêm thu nhập. Tuy nhiên, giải pháp lâu dài vẫn là trồng dược liệu (chủ yếu là sâm Ngọc Linh) và cà-phê xứ lạnh. Đồng thời, giám sát, đôn đốc các hộ được nhà nước, tổ chức, cá nhân hỗ trợ thực hiện mô hình để nâng cao thu nhập trong những năm tiếp theo, quyết tâm đạt 10/10 tiêu chí thôn nông thôn mới vào cuối năm nay theo đúng kế hoạch đề ra”, đồng chí Y Hương nhấn mạnh.
