Những năm qua, TP Hồ Chí Minh mà trực tiếp là Sở GTVT đã triển khai thi công hàng chục km đường nhằm mục tiêu phát triển cơ sở hạ tầng, nâng cấp các công trình công cộng trên địa bàn thành phố. Tuy nhiên, khi người dân còn phải chờ đợi để những dự án phát huy hiệu quả thì một hệ quả đã xuất hiện suốt nhiều năm qua, đó là: hàng chục tuyến đường bị băm nát, xuống cấp, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động lưu thông của người dân do công tác tái lập mặt đường cẩu thả, thiếu trách nhiệm của các đơn vị thi công.
Bằng mắt thường, mọi người dễ dàng nhận thấy, ở những tuyến đường có công trình đào đường đi qua thì phần lớn mặt đường đoạn đó bị "biến dạng". Nếu không lồi lõm ổ gà, lằn phui chênh lệch thì mặt đường cũng nham nhở, bong tróc do chất lượng thảm nhựa không đạt yêu cầu. Ðơn cử như phui, đào trước nhà số 5, 7, 9, 11, 67 đường Trần Hưng Ðạo, phường Tân Thành, quận Tân Phú xuất hiện nhiều nơi bị lún cục bộ, gồ ghề, gây mất an toàn giao thông và ảnh hưởng đến mỹ quan đô thị. Chưa hết, các vị trí tái lập trên đường Phùng Hưng (đoạn từ Võ Văn Kiệt đến Hải Thượng Lãn Ông), Hồng Bàng (đoạn từ Ngô Quyền đến Thuận Kiều) thuộc quận 5 do Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn (Sawaco) làm chủ đầu tư đều tái lập không bằng phẳng, vật tư thi công không được thu dọn, tập kết dưới lòng đường và vỉa hè gây mất an toàn giao thông, đời sống của người dân hai bên đường...
Do việc tái lập cẩu thả và tắc trách cho nên tại nhiều vị trí tái lập đã xảy ra nhiều vụ tai nạn nghiêm trọng với người đi đường. Mới đây (6-10), chị Quốc Hương, ngụ ở 45C đường Lê Trực, quận Bình Thạnh khi đang chạy xe rẽ từ đường Hai Bà Trưng vào đường Võ Thị Sáu, quận 3 đã bị trượt tấm thép đậy lên mặt đường làm chị trật khuỷu tay phải, gãy chân trái. Thậm chí, suýt chút nữa, chị đã bị xe tải từ phía sau đâm vào nếu tài xế không kịp thời xử lý. Tương tự, tại địa chỉ số 8/1, quận 6, chị Lương Thị Hòa (ngụ quận Bình Tân) cũng bị sụp ổ gà do mặt đường được tái lập sơ sài khiến chị bị thương ở đầu, xe máy hư hỏng. Thương tâm nhất là vụ ba công nhân bị thiệt mạng tại công trình lắp đặt tuyến ống cấp nước ở góc đường Võ Văn Ngân - Nguyễn Văn Bá (quận Thủ Ðức) trong khi thực hiện việc đóng cừ đặt cống trong công trình. Theo người dân tại đây, đây không phải là những vụ tai nạn hiếm hoi tại các đoạn đường này mà người đi đường thường nơm nớp lo té ngã nếu không chắc tay lái khi chạy xe qua đây. Qua theo dõi, sau khi bị phản ánh quá nhiều, các đơn vị liên quan đã khắc phục tình trạng nêu trên, tuy nhiên, điều người dân thắc mắc là tại sao không chủ động sửa chữa sớm để tránh những tai nạn đáng tiếc.
Thời gian qua, Thanh tra Sở GTVT thành phố thường xuyên kiểm tra, xử phạt các đơn vị vi phạm. Theo lực lượng này, chỉ trong tuần đầu tiên của tháng 11 (từ ngày 2 đến 8-11), qua kiểm tra 50 vị trí rào chắn trên 20 tuyến đường của các dự án Nâng cấp đô thị, Dự án Vệ sinh môi trường các công trình, dự án cải tạo hệ thống thoát nước, sửa chữa và nâng cấp cầu, đường khác thì đã có đến 41 vị trí bị xử phạt và nhắc nhở do sai phạm nhiều lần. Ðáng nói, trong các đợt kiểm tra trước đây cũng đều có những kết quả tương tự. Thậm chí, nhiều đơn vị đào đường còn "lờn thuốc" đến mức đào đường không có giấy phép thi công, không bố trí đủ rào chắn, biển báo theo quy định, không thực hiện theo phương án thi công gây sạt lở... Mới đây, nhằm răn đe, Sở GTVT đã quyết định không cấp phép, gia hạn thi công đối với các công trình do Sawaco làm chủ đầu tư do tái lập mặt đường gian dối, kém chất lượng trên đường Tô Ngọc Vân, Nguyễn Văn Bá, quận Thủ Ðức. Tương tự, Công ty TNHH một thành viên cấp nước Tân Hòa cũng bị yêu cầu ngừng thi công do công ty này thường xuyên đào đường khi chưa có giấy phép, vi phạm công tác đào và tái lập mặt đường. Ðể chấn chỉnh thực trạng này, tháng 1-2012, Chủ tịch UBND thành phố Lê Hoàng Quân ký ban hành Quyết định 187/QÐ-UBND về việc "Ban hành kế hoạch thực hiện các giải pháp cấp bách bảo đảm trật tự an toàn giao thông trên địa bàn trong năm 2012", Sở GTVT tiến hành tái triển khai quy định ký quỹ đối với các công trình thi công đường bộ. Mức ký quỹ bằng 10% giá trị phần thi công đào và tái lập mặt đường. Sở GTVT cũng yêu cầu các đơn vị có công trình đào đường khẩn trương điều tra, rà soát, khắc phục các tồn tại nêu trên. Kiên quyết không nhận bàn giao công trình tái lập mặt đường không bảo đảm chất lượng, không để xuống cấp trong thời gian bốn năm kể từ ngày nghiệm thu bàn giao đưa vào sử dụng. Giám đốc các khu quản lý giao thông đô thị chịu hoàn toàn trách nhiệm về chất lượng tái lập mặt đường...
Thực tế cho thấy, mặc dù các sở, ngành chức năng đã nhiều lần quyết tâm chấn chỉnh nhưng số lượng các "con sâu" bị xử lý nghiêm khắc vẫn còn quá ít, nhà thầu vẫn ngang nhiên vi phạm khiến nhiều người dân bức xúc. Liệu những quyết định này đã là "thuốc đặc trị" để chữa dứt điểm sai phạm này chưa hay người dân lại tiếp tục chịu những hậu quả từ "thói quen" vô trách nhiệm của các nhà thầu thi công trên những tuyến đường?